Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Chữ người tử tù (Tiết 4)

CHỮ NGƯỜI TỬ TÙNGUYỄN TUÂNI.TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả:1. Tác giả Nguyễn Tuân : ( 1910 – 1987 ) Sinh ra trong gia đình nhà Nho Hán học đã tàn. Quê : làng Mọc, nay thuộc phường Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội. Là nhà văn suốt đời đi tìm cái đẹp, là nghệ sĩ tài hoa, uyên bác, có cá tính độc đáo. Tự nguyện tham gia hai cuộc kháng chiến của dân tộc. Đặc biệt thành công ở thể loại tùy bút Nhân vật chính: phần lớn là nho sĩ cuối mùa - những con người bất đắc chí, dùng cái tài hoa, ngông nghênh “thiên lương” của mình đối lập với xã hội phàm tục. Mỗi truyện đi vào một thú chơi tao nhã: chơi chữ, thả thơ, thưởng trà...I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm: a. Các tác phẩm chính: Gồm 11 truyện ngắn, viết về một thời nay chỉ còn vang bóng. 2. Tác phẩm: a. Các tác phẩm chính: Một chuyến đi, thiếu quê hương, Vang bóng một thời, chiếc lư đồng mắt cua b. Tập “ Vang bóng một thời” : b. Tập “ Vang bóng một thời” * Xuất xứ: Rót tõ tËp “ Vang bãng mét thêi”(1940) víi tªn “Dßng ch÷ cuèi cïng”. Sau ®ã t¸c gi¶ ®æi tªn thµnh: “ Ch÷ ng­êi tö tï”.I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm: a. Các tác phẩm chính: b. Tập “ vang bóng một thời”: c. Truyện Chữ người tử tù: Trình bày xuất xứ của truyện “ chữ người tử tù” ? c. Truyện ngắn Chữ người tử tù: * Tóm tắt: Huấn Cao là người nổi tiếng có tài viết chữ đẹp, cầm đầu cuộc nổi loạn chống lại triều đình bị bắt giải đến đề lao. Quản ngục là người say mê chữ đẹp, ao ước có được chữ của ông Huấn. Viên quản ngục đã biệt đãi Huấn Cao . Nhưng Huấn Cao không cho chữ. Khi hiểu được nỗi lòng và sở nguyện của quản ngục, Huấn Cao đồng ý cho chữ và khuyên ngục quan bỏ nghề, về quê và giữ lấy thiên lương. ?I. TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả: 2. Tác phẩm: a. Tập vang bóng một thời b. Truyện “ chữ người tử tùChữ Hán( chữ nho) : Chữ tượng hình, viết bằng bút lông, mực tầu. Viết theo khối vuông tròn, nét thanh, nét đậm, nét cứng, nét mềm. Một số hình ảnh về nghệ thuật thư pháp www.thuhoavietnam.com/gallery_details.asp?galleryID=ANH_063706013309Cần www.thuhoavietnam.com/gallery_details.asp?galleryID=ANH_063406013809Đạo www.thuhoavietnam.com/gallery_details.asp?galleryID=ANH_062606015909Lộc II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢNCHỮ NGƯỜI TỬ TÙ1. Tình huống truyệnNhân vật Huấn Cao Nhân vật Viên quản ngụcNgười cầm đầu cuộc khởi nghĩaNỗi loạn – một tên tử tù Người đại diện cho trật tự xã hội, có quyền lực Bình diện xã hội Đối địch nhau Tài hoa, có thiên lương trong sáng,Xem thường những chốn nhơ bẩnYêu chữ , trân trọng cái đẹp của Huấn Cao Bình diện nghệ thuật Tri âm, tri kỉ  Tình huống độc đáo, làm nổi bật tính cách của hai nhân vật, đồng thời thể hiện sâu sắc chủ đề của tác phẩm.2/ H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao.I. TÌM HIỂU CHUNG? Huấn Cao được nhà văn tô đậm ở những phẩm chất nào? II. ĐỌC – HIỂUa. Nghệ sĩ tài hoa:- Qua cuộc đối thoại của Viên Quản Ngục và thầy thơ lại: “tài viết chữ rất nhanh và đẹp”+ “ Chữ Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm. Có được chữ của ông mà treo là có vật báo ở trên đời”. - Cảnh cho chữ: Trong tư thế bị xiềng xích, Huấn Cao vẫn viết thư pháp. 1. Tình huống truyện 2. Hình tượng Huấn Cao.Hãy tìm những chi tiết chứng minh Huấn Cao là một nghệ sĩ tài hoa? Ca ngợi và ngưỡng mộ tài hoa của Huấn Cao. Đồng thời còn thể hiện sự trân trọng nghệ thuật thư pháp của dân tộc. + “Không xin được mấy chữ thì ân hận suốt đời”2. Hình tượng nhân vật Huấn CaoI. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC - HIỂU b. Có khí phách hiên ngang, bất khuất- Đứng đầu bọn phản nghịch chống lại triều đình. Có tài bẻ khóa, vượt ngục. Không sợ lao tù, xem thường bọn lính áp giải. Không sợ uy vũ: + Dám xua đuổi, khinh miệt viên quản ngục. + Thản nhiên nhận rượu thịt như hứng bình sinh. + Đón tin ra pháp trường một cách bình thản. Khí phách hiên ngang, không khuất phục trước quyền lực, là người đội trời đạp đất1. Tình huống truyện 2. Nhân vật Huấn Cao a. Tài hoa nghệ sĩ b. Có khí phách hiên ngangHãy tìm những chi tiết thể hiện khí phách hiên ngang của Huấn Cao?I. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC – HIỂU 1. Tình huống truyện 2. Hình tượng nhân vật Huấn Cao2. Hình tượng nhân vật Huấn Cao:c. Huấn Cao là người có thiên lương trong sáng a. Nghệ sĩ tài hoa b. Khí phách hiên ngang c. Thiên lương trong sáng Biết giữ gìn thiên lương: Không a dua chạy theo thời mà phản kháng lại xã hội đương thời. Ông cho chữ vì “cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài” của Viên quản ngục. Là người biết nhận tri kỉ:+ Không ép mình cho chữ vì vàng ngọc hay quyền thế.+ Chỉ cho chữ những người là tri kỉ, tri âm. Huấn Cao có cái tâm trong sáng, thanh cao. II. ĐỌC - HIỂU 1. Tình huống truyện2. Nhân vật Huấn Caoa. Nghệ sĩ tài hoa b. Khí phách hiên ngangc. Thiên lương trong sáng 3. Nhân vật Viên quản ngục Tấm lòng “biệt nhỡn liên tài” - Là người có thiên lương, biết quý trọng người tài: + Biết ý thức mình chọn nhầm nghề + Biệt đãi Huấn Cao, bất chấp nguy hiểmYêu cái đẹp: + Mơ ước được chữ của Huấn cao treo trong nhà. + Kiên trì dù bị khinh miệt, xua đuổi của Huấn Cao. + Bị cuốn hút khi nhận chữ của Huấn cao.- Biết nhận ra chân lí: hiểu được lời khuyên nhủ của Huấn Cao.3. Nhân vật Viên quản ngục: “Đó là một thanh âm trong trẻo chen giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ”. I. TÌM HIỂU CHUNG CẢNH CHO CHỮI.TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC – HIỂU 1. Tình huống truyện 2. Nhân vật Huấn Cao 3. Nhân vật Viên quản ngục4. Cảnh cho chữ: 4. Cảnh cho chữ“ Cảnh tượng xưa nay chưa từng có” - Thời gian và địa điểm : Vào một đêm khuya trong “một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián” Xây dựng bằng thủ pháp tương phản:+ Ánh sáng > < ác - Tư thế: + Huấn Cao: uy nghi, lồng lộng+ Viên quản ngục và thơ lại: khúm núm, run run  nhỏ bé, bị động. → Sự chiến thắng của cái đẹp, cái cao thượng, cái thiện, ngời sáng trong cảnh cho chữ là hình ảnh của người tử tù.4. Cảnh cho chữ: - Trật tự xã hội thay đổi: + Tư thế Huấn Cao và viên quản ngục + Lời khuyên của Huấn Cao * Khuyên Viên quản ngục nên giữ gìn thiên lương. * Hành động vái người tù của Viên quản ngục.  Cái đẹp chỉ gắn bó và tồn tại cùng cái thiện. Cái đẹp có sức mạnh cảm hóa và giúp con người sống cao quý hơn . Và dù trong hoàn cảnh nào con người cũng khát khao hướng đến cái chân, thiện, mỹ. Đó là giá trị nhân văn của tác phẩm.I. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC – HIỂU 1. Tình huống truyện2. Nhân vật Huấn Cao3. Nhân vật Viên quản ngục 4. Cảnh cho chữIII. TỔNG KẾT - Giá trị nội dung: + Khẳng định vẻ đẹp tính cách, phẩm chất Huấn Cao. + Quan niệm về cái đẹp, sự bất tử của cái đẹp. + Tấm lòng yêu nước thầm kín.- Giá trị nghệ thuật + Tạo dựng được tình huống truyện độc đáo + Sử dụng thành công thủ pháp đối lập, tương phản + Khắc họa tính cách nhân vật độc đáo + Ngôn ngữ giàu tính tạo hình.I. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC- HIỂU 3. Nhân vật Viên Quản ngục 4. Cảnh cho chữIII. TỔNG KẾT1. Tình huống truyện 2. Nhân vật Huấn Cao ?Hãy nêu cảm nghĩ về nhân vật Huấn Cao trong tác phẩm Chữ người tử tù.Đọc phần ghi nhớ SGK - Tài hoa nghệ sĩ Khí phách hiên ngang Thiên lương trong sángTiết học đến đây xin tạm dừngCảm ơn quý thầy cô và các em đã theo dõi