Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Chiến thắng Mtao - Mxây

(Trích Đăm Săn – sử thi Tây nguyên)CHIẾN THẮNG MTAO - MXÂY I. Tìm hiểu chung * Phân loại sử thi Có hai loại sử thi : sử thi thần thoại và sử thi anh hùng. * Tóm tắt sử thi Đăm Săn (sgk) * Đoạn trích thuộc phần giữa tác phẩm kể chuyện Đăm Săn đánh thắng tù trưởng Mtao Mxây cứu được vợ.II. Đọc hiểu văn bản 1.Cuộc đọ sức với Mtao Mxây và chiến thắng của Đăm Săn THẢO LUẬN N1 : hình tượng của Đăm Săn và Mtao Mxây trong tình thế Đăm Săn đến tận chân cầu thang khiêu chiến như thế nào ? Vào cuộc chiến - hãy xác định thái độ và hành động của từng tù trưởng khi đối thủ của mình múa khiên trong : N2 : hiệp 1 Mtao Mxây múa trước ; hiệp 2 Đăm Săn múa khiên lần thứ nhất. N3 : hiệp 3 Đăm Săn múa khiên lần thứ 2 ; hiệp 4 Đăm Săn được thần linh giúp đỡ. N4 : Sau chiến thắng, Đăm Săn có 3 lần kêu gọi mọi người theo mình và mọi người đều đồng thuận. Điều này có ý nghĩa cộng đồng như thế nào ?II. Đọc hiểu văn bản 1.Cuộc đọ sức với Mtao Mxây và chiến thắng của Đăm Săn * Đăm Săn đến khiêu chiến trước Đăm Săn - Chủ động thách thức “ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy”. Mtao Mxây - Ngạo nghễ trêu chọc đối thủ “bận ôm vợ của hai chúng ta”. Đăm Săn - Càng tỏ ra quyết liệt, nói khích (dọa phá sản, đốt nhà), khinh miệt, xem thường đối thủ (không bằng con lợn, con trâu).=> Dụ được kẻ thù phải đọ sức.Mtao Mxây - Bị động, sợ hãi, do dự, rụt rè “ta sợ nhà người đâm ta khi ta đang đi lắm.”=> Chịu đọ sức nhưng vẫn tần ngần do dự đắn đo.* Vào cuộc chiến - Hiệp một + Mtao Mxây múa khiên trước tỏ ra kém cỏi “múa lạch xạch như quả mướp khô” nhưng vẫn huênh hoang. + Đăm Săn thản nhiên, bình tĩnh -> bản lĩnh vững vàng. - Hiệp hai + Đăm Săn múa trước vừa khỏe vừa đẹp (vượt đồi tranh, đồi lồ ô, chạy vun vút qua phía đông, phía tây). Chàng đươcï miếng trầu của Hơ Nhị, sức mạnh càng tăng lên gấp bội. + Mtao Mxây sợ hãi “bước cao bước thấp” trốn chạy, “chém trượt khoeo chân của kẻ thù chỉ trúng cái chão cột trâu”. - Hiệp ba Đăm Săn tiếp tục múa càng tỏ ra dũng mãnh và đuổi theo kẻ thù, đâm trúng kẻ thù nhưng không thủng phải cầu cứu thần linh. - Hiệp bốn + Đăm Săn được ông Trời giúp sức, đuổi theo và giết được Mtao Mxây. + Mtao Mxây cùng đường “ngã lăn ra đất” van xin tha mạng. => Quan niệm :người anh hùng luôn được phù trợ. Kẻ ác phải đền tội thích đáng. => Con người và thần linh gắn bó mật thiết với nhau. * Ý nghĩa cộng đồng của cuộc chiến : + Ca ngợi người anh hùng trọng danh dự, gắn bó với gia đình và cộng đồng. + Việc các nô lệ đều theo Đăm Săn thể hiện sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng của cá nhân anh hùng sử thi với quyền lợi, khát vọng của cộng đồng và sự yêu mến của thị tộc đối với người anh hùng cộng đồng. 2. Hình tượng Đăm Săn trong bữa tiệc mừng chiến thắng - Bữa tiệc ăn mừng hoành tráng, tưng bừng, linh đình, nhộn nhịp. => Tù trưởng mới Đăm Săn đang giàu lên, mang lại cuộc sống sung túc thịnh vượng cho cộng đồng. - Đăm Săn hiện lên trong bữa tiệc : nổi bật trong dáng vóc với sự khâm phục ngợi ca và cái nhìn đầy ngưỡng mộ của thị tộc.Cồng chiêng Tây nguyênCồng chiêng Tây nguyênSinh hoạt cộng đồng Sức mạnh Tây nguyên hoang dãNét đẹp Tây nguyên hoang dãNét đẹp Tây nguyên hoang dãNgườihùng Tây nguyên 3. Nghệ thuật sử thi - Biện pháp so sánh, phóng đại và miêu tả được vận dụng tối đa tạo nên chất hoành tráng, li kì của sử thi. - Ngôn ngữ trang trọng giàu hình ảnh, nhạc điệu có sự đan xen ngôn ngữ người kể với ngôn ngữ nhân vật.  Ghi nhớ