Bài giảng môn Ngữ văn khối 11 - Tiết 88, 89: Đặc điểm loại hình Tiếng Việt

4/3/2014ÔN TẬP KIẾN THỨCTiếng Việt có nguồn gốc và họ hàng như thế nào?Tiếng Việt có nguồn gốc bản địa, hình thành trên lãnh thổ Việt Nam, có lịch sử phát triển lâu dài .HỌ NAM ÁDòng Môn – Kh.meChi Việt – Mường Tiếng ViệtTiếng Mường NGÔN NGỮ THẾ GIỚI - 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. - 5000 ngôn ngữ khác nhau. - Nhiều hệ ngôn ngữ - Nhiều loại hình ngôn ngữ TIẾNGTiết 88 -89ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNHNgôn ngữChữ viếtViệt NamTôi yêu em  Trung Quốc我 愛 妳Hàn Quốc사랑해 Nhật Bản愛しているNga Я люблю тебя PhápJe t'aime AnhI love youNGÔN NGỮ ĐƠN LẬPTiếng Nga, Pháp, Anh, ĐứcTiếng ViệtTiếng HánNGÔN NGỮĐA TỔNG HỢPNGÔN NGỮ HÒA KẾTLOẠIHÌNHNGÔNNGỮNGÔN NGỮ CHẮP DÍNHTiếng Nhật, HànTiếng Ấn, Ả rậpCĂN CỨ VÀO NHỮNG ĐẶC ĐIỂM VỀ CẤU TẠO BÊN TRONG CỦA NGÔN NGƯTiếng Chukot, CamchatI. LOẠI HÌNH NGÔN NGỮ Loại hình ngôn ngữ là tập hợp những ngôn ngữ có đặc trưng cơ bản về ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp giống nhau. II. ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH CỦA TIẾNG VIỆTVD: Tiếng “Long” - Lưỡng long tranh châu (1) - Phản gỗ long đinh (2) - Từ thuở mang gươm đi mở cõi (3) Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long - Long lanh đáy nước in trời (4) Thành xây khói biếc, non phơi bóng vàng1. Đặc điểm về tiếng .Tiếng Việt có khả năng tách từ, tạo từ, độc lậpLong lanh(4): 2 âm tiết => 1 từ láyTiếng là cơ sở của ngữ pháp Tiếng TừLong(1,2): 1 âm tiết => 1 từ đơnThăng Long (3): 1 âm tiết => từ ghép Câu Tiếng Từ Câu Long Long lanh Long lanh đáy nướcSao anh không về chơi thôn Vĩ? 7 tiếng = 7 âm tiết 7 từ tách rờiTiếng đóng vai trò là từ.Tiếng là đơn vị cơ sở tạo câu.Tiếng có khả năng kết hợpÂm tiết được tách bạch rõ ràng, có cấu trúc chặt chẽ, tiếng thường là đơn vị nhỏ nhất có ý nghĩaTÍNH PHÂN TIẾTTính phân tiết ở ngôn ngữ Hán cũng giống ở Tiếng Việt南 國 山 河 ( Nam quốc sơn hà)國 家; 家 事 ( quốc gia; gia sự)山 氷; 秋 氷 ( sơn thủy; thu thủy)南 河; 王 家 ( nam hà; vương gia)王 國; 江 山 ( vương quốc, giang sơn)TIẾNG VIỆTTIẾNG ANHHọc sinhStudentHọc tậpStudySinh sốngLiveSinh họcBiologyTươi sốngFresh SO SÁNH1. Chịu ơn không biết, là người 2.Không gì quý hơn, gọi là..3. Chẳng làm gì cả, là người4. Tàn ác gian tham, là quân5. Không hề tồn tại, gọi là Sự kết hợp của từ VÔ trong Tiếng ViệtVÔ ƠN VÔ GIÁ VÔ CAN VÔ LẠI VÔ HÌNH Hãy điền từ thích hợp vào cuối mỗi câu sau:6. Nói năng linh tinh, là người 7. Không hề thiên vị, đó là 8. Không biết dạ thưa, đúng là 9. Sai đúng mặc kệ, là kẻ 10. Vứt bỏ chẳng cần, là đồ 11. Không có chủ bụng, là kẻ 12. Không ai thắng mình, là người..13. Không tên tung tích, gọi làVÔ TƯVÔ ÝVÔ LỄVÔ TÂMVÔ DỤNGVÔ ĐỊCHVÔ TÌNHVÔ DANH14. Cuộc sống an lành, đúng là 15. Không hiểu mọi thứ, là kẻ 16. Chẳng biết hướng đi, gọi là17. Không chữa khỏi bệnh, đến lúc 18. Của để ngoài đường, gọi là 19. Không bao giờ đủ, gọi là 20.Tự dưng nổi khùng, đúng là .VÔ TRIVÔ SỰVÔ ĐỊNHVÔ PHƯƠNGVÔ CỚVÔ CÙNGVÔ CHỦ2. Đặc điểm hình thái từCấu tạo từ T.VPhần ÂmDấu-ThanhPhần Vần ỔN ĐỊNHEm ơi Ba Lan mùa tuyết tanĐường bạch dương sương trắng nắng tràn.Em ơi Ba Lan mùa tuyết tanĐường bạch dương sương trắng nắng tràn.Âm đọcTrật tự từ Chức năngÝ nghĩa HÌNH THÁI KHÔNG ĐỔICười người chớ vội cười lâuCười người hôm trước hôm sau người cười=> Không có sự khác biệt về âm đọc, chữ viết dù vị trí và chức năng ngữ pháp khác nhau.Chữ viếtSo sánhTôi tặng anh ấy một cuốn sách, anh ấy lại cho tôi hai cuốn.I give him a book, and he gives me two books (ones)Hình thái không phụ thuộc vào vị trí và chức năng ngữ pháp.Các từ biến đổi theo chức năng ngữ pháp và trật tự từTẢN ĐÀCó tổ có tông, có tông có tổ, tổ tổ tông tông, tông tổ cũCòn non còn nước, còn nước còn non, non non nước nước, nước non nhà I loved you A. PuskinI love you now can The fire love not sure fade But shut out you to fret more Or your heart must be sad I love you quietly, without hope Sometimes faineant, when angry that jealous I love you honestly and pore Hope you have lover such as I loved you Я вас любил Александр Сергеевич ПушкинЯ вас любил: любовь еще, быть может,В душе моей угасла не совсем;Но пусть она вас больше не тревожит;Я не хочу печалить вас ничем.Я вас любил безмолвно, безнадежно,То робостью, то ревностью томим;Я вас любил так искренно, так нежно,Как дай вам Бог любимой быть другим.CHỮ NÔMCHỮ HÁN暮倦鳥歸林尋宿樹 孤雲慢慢度天空 山村少女磨包粟 包粟磨完爐已烘Đặt câu với các từ sau: Anh, chơi, Thôn Vĩ, sao, về, không?1. Sao anh không về chơi thôn Vĩ?2.Sao anh không về thôn Vĩ chơi?3. Sao anh về không chơi thôn Vĩ?4. Sao không về thôn Vĩ chơi, anh?5. Anh sao không về thôn Vĩ chơi?ĐẢO TỪ, ĐỔI CÂUNhóm 1: SaoNhóm 2: AnhNhóm 3: KhôngNhóm 4: Thôn..6. Anh về sao không chơi thôn Vĩ?7. Anh về thôn Vĩ sao không chơi?8. Anh chơi thôn Vĩ sao không về?9. Không về thôn Vĩ chơi sao, anh?10.Không chơi thôn Vĩ, sao anh về?11. Không về chơi thôn Vĩ sao, anh?12.Không chơi, sao anh về thôn Vĩ?.Tiếng Anh: My love for you never changes! Your love for me never changes!Có sự thay đổi về hình thái theo chức năng ngữ pháp (đại từ sở hữu và tân ngữ)=> âm đọcTiếng Việt: Tình cảm của tôi dành cho bạn không bao giờ thay đổi.Tình cảm của bạn dành cho tôi không bao giờ thay đổi. Không có sự thay đổi về hình thái (chữ viết, âm đọc giữ nguyên) Từ tiếng Việt không có sự biến đổi theo số lượng, thời gian, ngôi xưng.Tiếng AnhTiếng ViệtTeacherGiáo viênTeachersNhững giáo viênTobe +TeachingĐang dạyTaughtĐã dạySao anh không về chơi thôn Vĩ?Anh về không chơi thôn Vĩ sao?3. Đặc điểm ngữ phápa. Sắp xếp trật tự từ* 南 國 山 河 ( Nam quốc sơn hà)TV: Nam nước núi sông=> Sông núi nước NamLục diệp => Lá xanhBan trưởng => Trưởng banTrật tự từ trong tiếng Hán có điểm khác Tiếng Việt Biện pháp để biểu thị ngữ pháp là trật tự từMột dãy núi đá tai mèo sừng sững trước mặt chúng tôi Chủ ngữ Vị ngữCâu đơnSừng sững trước mặt chúng tôi một dãy núi đá tai mèo Trạng từ Danh từCâu đặc biệtĐộng từ Trạng từTiếng Việt:- Thôi, đã, rồi, với, đang, cùng...Tiếng Hán:包 粟 磨 完 爐 已 烘(Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng)Ngô xay xong lò than đã đỏb. Dùng các hư từTôi đang ăn bữa tốiTôi đã ăn bữa tốiTôi vừa ăn bữa tối xongI’m having dinnerI had dinnerI have just had dinner Thay đổi hình thái của các động từ để biểu thị ý nghĩa. Dùng các hư từ để biểu thị ý nghĩaTiếng ViệtTiếng AnhTiếng là đơn vị cơ sở của ngữ phápTiếng ViệtTừ không biến đổi về hình thái.Ngữ pháp Trật tự từ và hư từ. Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập.Tiếng mẹ gọi trong hoàng hôn khói sẫmCánh đồng xa cò trắng rủ nhau vềCó con nghé trên lưng bùn ướt đẫmNghe xạc xào gió thổi giữa cau tre.Tiếng ViệtLưu Quang Vũa, Nụ tầm xuân (1) là bổ ngữ cho động từ hái Nụ tầm xuân (2) là chủ ngữ. b, Bến (1) là bổ ngữ cho động từ nhớ Bến (2) là chủ ngữ. c, Trẻ (1) là vị ngữ. Trẻ (2) là chủ ngữ. Già (1) là vị ngữ. Già (2) là chủ ngữ.d, Bống (1,2,3,4) là bổ ngữ. Bống (5,6) là chủ ngữ. - Hình thái của từ không thay đổi. - Đứng ở vị trí khác nhau các từ đóng vai trò ngữ pháp khác nhau.  Đặc điểm của loại hình ngôn ngữ đơn lập.Bài tập 1 (sgk-58)Bài tập 2 (sgk-58)Bài tập 3 (sgk-58)- Gồm các hư từ: Đã, các, để, lại, mà. - Ở mỗi vị trí, các hư từ này lại có những chủ ý riêng. + Đã: hoạt động xảy ra trong quá khứ + Các: số nhiều + Để: chỉ mục đích + Lại: sự tái diễn, đáp lại + Mà: chỉ mục đích. Anh (chị) hãy tìm các câu thơ đã học trong chương trình mà ở đó các tác giả dùng hư từ?Bài tập bổ sung:Củng cố và dặn dò:Làm bài tập sgk và sbtSoạn bài : Tôi yêu em - Puskin