Bài giảng môn Ngữ văn khối 11 - Bài ca ngắn đi trên bãi cát

(Sa Hành Đoản Ca)Cao Bá QuátBÀi CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁTGIÁO VIÊN: Hồ Phương NyCHÂN DUNG CAO BÁ QUÁTSĩ tử thời xưa trước giờ thiI.TÌM HIỂU CHUNG1/ Tác giả: Cao Bá Quát (1809-1855)Tự Chu Thần, hiệu Cúc Đường, Mẫn Hiên, người Phú Thị, Gia Lâm, Bắc NinhVăn võ toàn tài 1854 khởi nghĩa chống lại phong kiến nhà NguyễnÔng là nhà thơ tài năng , bản lĩnh bộc lộ chí khí thanh cao, hoài bão lớn phê phán chế độ phong kiến nhà Nguyễn bảo thủ, trì trệNHÀ THỜ CAO BÁ QUÁT2/ Tác phẩm: “Bài ca ngắn trên bãi cát”Hoàn cảnh ra đời bài thơ: b) Thể loại: c) Bố cục: 3 đoạn (dịch thơ)Đoạn 1: 4 câu đầu : Hình tượng bãi cát và người lữ kháchĐoạn 2 : 6 câu tiếp theo: Quan niệm và thái độ của nhà thơ về công danhĐoạn 3 : 7 câu cuối: Tâm trạng bế tắc và bi phẫn của kẻ sĩ1/ Hình tượng bãi cát và người lữ khách “ Bãi cát dài lại bãi cát dài Đi một bước như lùi một bước Mặt trời đã lặn, chưa dừng được Lữ khách trên đường nước mắt rơi”II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN2/ Quan niệm và thái độ của nhà thơ về công danh “ Không học được tiên ông phép ngủ, Trèo non, lội suối, giận khôn vơi!” “ Xưa nay, phường danh lợi, Tất tả trên đường đời. Đầu gió hơi men thơm quán rượu Người say vô số, tỉnh bao người?” “ Bãi cát dài, bãi cát dài ơi! Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt, Đường ghê sợ còn nhiều, đâu ít?3/ Tâm trạng bế tắc và bi phẫn của kẻ sĩ.- Điệp từ “ bãi cát dài” + câu cảm thán+ câu hỏi tu từ + từ láy “mờ mịt”  nhấn mạnh tâm trạng bế tắc của người đi đường ngao ngán, mất phương hướng.“ Anh đứng làm chi trên bãi cát?”Khát khao sự thay đổi4. Nghệ thuậtThay đổi cách xung hô. (Khi thì “ khách”, khi thì “ta”, khi thì “anh”) nhiều trạng thái tâm trạng, giúp tác giả nói một cách thuyết phục hơn về vấn đề danh lợi trong đời.Bài thơ sáng tác theo lối thơ cổ, câu dài, ngắn xen nhau, vần thơ bằng trắc phối nhịp nhàng, tiết tấu phong phú, giọng điệu khi thì bi tráng, khi thì u buồnNhiều câu hỏi, câu cảm thán  thể hiện nhiều trạng thái tâm trạng Tổng kết:Bài ca ngắn đi trên bãi cát” biểu lộ sự chán ghét của một con người trí thức đối với con đường danh lợi thầm thường đương thời và niềm khao khát thay đổi cuộc sống. Nhịp điệu bài thơ góp phần diễn tả thành công những cảm xúc, suy tư của nhân vật trữ tình về con đường danh lợi gập ghềnh, trắc trở