Bài giảng môn Ngữ văn 12 tiết 28: Đất nước (trích Trường ca Mặt đường khát vọng) Nguyễn Khoa Điềm

Đọc văn,tiết 28(Trích trường ca Mặt đường khát vọng) I. TIỂU DẪN 1. Tác giả 1. Tác giả - Ông học tập và trưởng thành ở miền Bắc, tham gia chiến đấu và hoạt động văn nghệ ở miền Nam.NKĐ từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong bộ máy lãnh đạo của nhà nước.Hiện nay ông nghỉ hưu tại Huế và tiếp tục làm thơ.- Nguyễn Khoa Điềm thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước- Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943 tại thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền,tỉnh Thừa Thiên Huế trong một gia đình trí thức có truyền thống yêu nước và cách mạng. Em hãy trình bày những nét chính về tác giả Nguyễn Khoa Điềm.Nguyễn Khoa Điềm(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Đọc văn,Tiết:28 I. TIỂU DẪN 1. Tác giả 1. Tác giả - Tác phẩm tiêu biểu: + Đất ngoại ô ( thơ, 1972) + Mặt đường khát vọng ( trường ca, 1974) + Ngôi nhà có ngọn lửa ấm ( thơ, 1986) + Thơ Nguyễn Khoa Điềm ( tuyển chọn, 1990) + Cõi lặng ( thơ, 2007) -Năm 2000, ông được nhận giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.- Thơ Nguyễn Khoa Điềm giàu chất suy tư, cảm xúc dồn nén, mang màu sắc chính luận.Nguyễn Khoa Điềm(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Đọc văn,Tiết:28TIỂU DẪN 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích “Đất Nước”2. Tác phẩm: Trường ca “Mặt đường khát vọng” - Nội dung: Viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ vùng đô thị tạm chiếm miền Nam về non sông đất nước, về sứ mệnh của thế hệ mình, xuống đường đấu tranh chống đế quốc xâm lược Hãy nêu hoàn cảnh ra đời và cho biết nội dung của trường ca.- Hoàn cảnh sáng tác: Được hoàn thành ở chiến khu Trị Thiên năm 1971 Nguyễn Khoa Điềm a. Vị trí đoạn trích: phần đầu của chương V. - Hình thức: như một bài thơ trọn ven. 3. Đoạn trích “Đất Nước”(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Đọc văn - Tiết: 28Cách gọi tên: - Đánh số thứ tự trên vòng benzen - Gọi tên: STT nhánh+ tên nhánh+benzen.I. TIỂU DẪN 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích “ Đất nước”Nguyễn Khoa Điềmb. Bố cục:Chia làm hai phần - Phần 1: “Khi ta lớn lên đất nước muôn đời”: cảm nhận độc đáo, mới mẻ của tác giả về đất nước.- Phần 2: (Còn lại) Lý giải tư tưởng “Đất nước của nhân dân”. (Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Đọc văn - Tiết: 28 Đoạn trích thể hiện sự cảm nhận và lý giải của NKĐ về đất nước.Hãy chia bố cục, gọi tên nội dung trữ tình từng phần và tìm hiểu trình tự triển khai mạch suy nghĩ và cảm xúc của tác giả?I. TIỂU DẪN 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích “ Đất nước”II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ, - Đất Nước có từ lâu đời: trong thần thoại, cổ tích “ngày xửa ngày xưa,” - Đất Nước gắn liền với văn hóa dân tộc: “miếng trầu”, “bới tóc”, “cái kèo, cái cột thành tên”, - Đất Nước gắn liền với quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước: “hình ảnh cây tre”, Nguyễn Khoa ĐiềmII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ của tác giả về Đất Nước Tác giả đã có những cảm nhận, Lí giải như thế nào về cội nguồn của Đất Nước?(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Đọc văn - Tiết: 28Cảm nhận,lý giải cội nguồn của Đất Nước (9 câu thơ đầu)TIỂU DẪN 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích “ Đất nước”II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ- Nền văn minh lúa nước (Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng).- Tình nghĩa của con người (gừng cay, muối mặn). Đất Nước được hình thành từ những gì nhỏ bé, gần gũi, riêng tư trong cuộc sống của mỗi con người và trong chiều sâu của văn hóa, văn học dân gian.(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Nguyễn Khoa ĐiềmĐọc văn - Tiết: 28 Qua sự lí giải của tác giả, em có cảm nhận như thế nào về Đất Nước?b. Cảm nhận từ những phương diện: không gian địa lí và thời gian lịch sử.(29 câu thơ tiếp) Em hãy cho biết Đất Nước còn được Nguyễn Khoa Điềm cảm nhận trên những phương diện nào?(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)LỄ GIỔ TỔ HÙNG VƯƠNGCồn Ông TrangHòn Vọng phuHòn trống Mái Cồn Ông Đốc Non NghiêngI. TIỂU DẪN 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích “ Đất nước”II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ*Từ không gian địa lí: + Không gian sinh sống mỗi người “Đất là em tắm”. + Là tình yêu đôi lứa “Đất Nướcnhớ thầm”. + Là núi sông, rừng bể “Đất làbiển khơi”. + Không gian sinh tồn của con người qua nhiều thế hệ “Những ai giỗ Tổ”.-Kiểu câu định nghĩa,lối nói triết tự: Đất là nước làđất nước là-> Không gian riêng tư gắn bó với không gian cộng đồng, gợi hình tượng đất nước là sự thống nhất giữa cái chung với cái riêng, cộng đồng và cá nhân. (Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Nguyễn Khoa ĐiềmĐọc văn - Tiết: 28 Qua cảm nhận về Đất Nước tác giả nói đến những không gian địa lý nào? TIỂU DẪN 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích “ Đất nước”II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ* Từ thời gian lịch sử: + Quá khứ: huyền thoại Lạc Long Quân và Âu Cơ, Truyền thuyết vua Hùng và ngày giỗ Tổ. + Hiện tại: Đất Nước hiện hữu trong mỗi con người “Trong anh và em to lớn”. + Tương lai: “Mai này mơ mộng”.(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Nguyễn Khoa ĐiềmĐọc văn - Tiết: 28 Ở phương diện chiều dài thời gian lịch sử, tác giả cảm nhận về Đất Nước như thế nào?I. TIỂU DẪN 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích “ Đất nước”II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ, (Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Nguyễn Khoa ĐiềmĐọc văn - Tiết: 28 Đất Nước được kết tinh từ những gì gần gũi của cuộc sống và được cảm nhận sâu sắc, độc đáo trên các phương diện văn hóa, địa lý và lịch sử. I. TIỂU DẪN 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích “ Đất nước”II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Cảm nhận độc đáo, mới mẻ c. Trách nhiệm của cá nhân đối với Đất Nước (4 câu cuối) -Đất nước kết tinh, hóa thân trong cuộc sống mỗi con người. (Đất nước là máu thịt, là tâm hồn của mỗi người) - Nhắn nhủ mỗi người về ý thức trách nhiệm với đất nước: phải đoàn kết, yêu thương, hiến dâng cho đất nước Lời thơ nhẹ nhàng, tha thiết nhắc nhở chính mình và nhắn gửi mọi người phải có trách nhiệm đối đất nước, giữ gìn đất nước mãi trường tồn.(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Nguyễn Khoa ĐiềmĐọc văn - Tiết: 28 Hãy nhận xét về nội dung và nghệ thuật của 4 câu thơ cuối đoạn?(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Nguyễn Khoa ĐiềmĐọc văn - Tiết: 28 Sau khi học xong phần một các em cảm nhận như thế nào về Đất Nước? Trách nhiệm của bản thân như thế nào đối với Đất Nước?CÂU HỎI THẢO LUẬN(Trích trường ca Mặt đường khát vọng)Nguyễn Khoa ĐiềmĐọc văn - Tiết: 28 - Đất nước vừa thiêng liêng, sâu xa, lớn lao vừa gần gũi thân thiết với sự sống mỗi người. - Trách nhiệm:Đoàn kết, yêu thương,bảo vệ, hiến dângCÂU HỎI THẢO LUẬN