Bài giảng môn Ngữ văn 12: Đàn ghi ta của Lor- Ca (Thanh Thảo) (13)

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔTỚI DỰ GIỜ LỚP 12A3TRƯỜNG THPT NGUYỄN THÁI HỌCTiết 40 - Đọc văn:Đàn ghi ta của Lor – caThanh Thảo I. TÌM HIỂU CHUNG: Nêu vài nét về tác giả, tác phẩm?+ Thanh Thảo tên thật là Hồ Thành Công, sinh năm 1946, quê ở Quảng Ngãi.+ Thành công trên hai lĩnh vực: thơ và trường ca.+ Tác phẩm tiêu biểu : Những người đi tới biển (1977), Những ngọn sóng mặt trời (1981), Khối vuông ru – bích (1985), + Năm 2001, được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.I. TÌM HIỂU CHUNG:1, Vài nét về tác giả, tác phẩmNội dung: Tiếng nói của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại, cảm nhận cuộc sống ở bề sâu, dựa trên sự “nghiền ngẫm hiện thực”.Nghệ thuật: + Đào sâu nội tâm. + Câu thơ tự do, nhịp điệu khác thường. + Giàu tính biểu tượng. + Ngôn ngữ mới mẻ. F. G. Lorca2, F. G. Lor-ca.Một tài năng sáng chói của nghệ thuật TBN.- Dẫn đầu phong trào cách tân thơ ca với phong cách thơ tượng trưng.Bị hành hình năm 38 tuổi, trở thành biểu tượng lá cờ tậphợp các nhà văn hóa đấu tranh cho hòa bình tiến bộ.GHI NHỚkhi nào tôi chết hãy chôn tôi cùng cây đàn trong cátkhi nào tôi chết giữa những cây cam và cây bạc hà tốt lànhkhi nào tôi chếtxin vui lòng chôn tôitrong ngọn phong tiêu - Nêu xuất xứ văn bản?- Cảm hứng sáng tác?3,Văn bản.a, Xuất xứ: - In trong tập “Khối vuông ru- bích” (1985). Là bài thơ tiêu biểu cho kiểu tư duy của thơ Thanh Thảo.b, Cảm hứng sáng tác: - Bài thơ được gợi cảm hứng từ cái chết đầy bi phẫn của Phê-đê-ri-cô Ga-xi-a Lor-ca.c, Đọc- giải thích từ khó:d, Cấu trúc: - Phần 1(6 dòng đầu): Hình ảnh Lor-ca trên nền văn hóa TBN. - Phần 2(6 dòng tiếp): Cái chết của Lor- ca. - Phần 3(10 dòng tiếp): Niềm xót thương của tác giả. - Phần 4(5 dòng còn lại): Suy tư về cái chết của Lor-ca. Nêu ý nghĩa câu thơ đề từ?e, Câu thơ đề từ:+ Niềm đam mê nghệ thuật.+ Hãy biết quên nghệ thuật của Lor-ca để tìm hướng đi mới. Hãy tìm những hình ảnh lạ trong 6 dòng thơ đầu?II. ĐỌC – HIỂU:1. Đoạn 1: Hình ảnh Lor-ca trên nền văn hóa Tây Ban Nha:II. ĐỌC – HIỂU:1. Đoạn 1: H×nh ảnh Lor-ca trên nền văn hóa Tây Ban Nha:nh÷ng tiÕng ®µn bät n­ícT©y Ban Nha ¸o choµng ®á g¾tli-la li-la li-la®i lang thang vÒ miÒn ®¬n ®écvíi vÇng tr¨ng chÕnh cho¸ngtrªn yªn ngùa mái mßn®µn ghi-ta¸o choµng ®á g¾t- H×nh ¶nh=> Gîi nªn nền v¨n hãa s«i ®éng vµ v« cùng ®Æc s¾c=> Gîi nªn nÒn chÝnh trÞ nhiÒu biÕn ®éng, phøc t¹p.- H×nh ¶nh Lor-ca => Gîi h×nh ¶nh ng­êi ca sÜ, hiÖp sÜ trên hµnh tr×nh ®¬n ®éc ®· dïng tiÕng ®µn ®Ó gi·i bµy nçi ®au buån vµ kh¸t väng yªu th­¬ng nh©n d©n cña m×nh. - lang thang :+ vÒ miÒn ®¬n ®éc + trªn yªn ngùa mái mßn - Tiếng đàn bọt nước: Gợi sự mỏng manh, dễ vỡ ->Hình ảnh tượng trưng – nghệ thuật và số phận Lor-ca=> VÎ ®Ñp cña Lor-ca mét ng­êi nghÖ sÜ khao kh¸t c¸ch t©n nghÖ thuËt gi÷a mét thÕ giíi b¹o tµn víi nÒn nghÖ thuËt giµ nua c»n cçi.- li-la li-la li-la ->Từ láy tượng thanh mô phỏng tiếng đàn ghita Giai điệu Tây Ban cầm (Tên một loài hoa: tử đinh hương- loài hoa rực rỡ, ngát hương gắn liền với đất nước TBN trong ấn tượng của tác giả).Không gian văn hóa đậm bản sắc TBN được tác giả khắc họa theo lối chấm phá, tượng trưng. Đó là nơi nuôi dưỡng tâm hồn và tài năng Lor-ca. 6 dòng thơ tiếp theo, tác giả viết về cái chết của Lor-ca như thế nào? + T©y Ban Nha > H/a thực: T¸i hiÖn c¸i chÕt bÊt ngê ®ét ngét, th¶m khèc2. Đoạn 2 C¸i chÕt oan khuất cña Lor-ca:T©y Ban Nha h¸t nghªu ngaobçng kinh hoµng¸o choµng bª bÕt ®áLor-ca bÞ ®iÖu vÒ b·i b¾nchµng ®i nh­ ng­êi méng du+ Ho¸n dô: TiÕng ®µn: Cuéc ®êi Lor-ca ¸o choµng bª bÕt đỏ: C¸i chÕt=> C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuật ®· gîi ra c¶nh Lor-ca bÞ hµnh h×nh ®ét ngét, bÊt ngê. Đã chÝnh lµ sè phËn bi th¶m, bi kÞch cña ng­êi nghÖ sÜ c¸ch t©n trong thêi ®¹i b¹o tµn Khổ thơ thứ 3 tác giả đã thể hiện cảm xúc gì? Sử dụng những thủ pháp nghệ thuật nào? Tác dụng của các thủ pháp đó? Nçi tiÕc th­¬ng3. Đoạn 3. TiÕng ghi taN©uXanhTrßn bät n­íc vì tanrßng rßng m¸u ch¶yMµu cña vá ®µn, mµu cña ®Êt, mµu cña quª h­¬ngNçi lßng h­íng tíi quª h­¬ng.Mµu cña sù sèng t­¬i ®ÑpT×nh yªu tha thiÕt víi cuéc sèngH×nh khèiC¸i chÕt tøc t­ëi ®au ®ínNghÖ thuËt t­îng tr­ng, Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c, Thanh Th¶o ®· thÓ hiÖn sù ®au xãt tr­íc c¸i chÕt cña mét tµi n¨ng, mét nh©n c¸ch.+ Kh«ng ai ch«n cÊt tiÕng ®µn => Sù sèng m¹nh mÏ cña nghÖ thuËt+ So s¸nh: tiÕng ®µn - cá mäc hoang.Sù xãt th­¬ng cho c¸i chÕt cña mét thiªn tµi. Sù xãt tiÕc cho hµnh tr×nh c¸ch t©n dang dë. Nghệ thuật của Lor-ca (cái đẹp) có sức sống và lưu truyền mãi mãi như “cỏ mọc hoang”.+ H×nh ¶nh: “Giät n­íc m¾t” chÝnh lµ sù c¶m th«ng xãt th­¬ng cña tgi¶ “VÇng tr¨ng” lµ biÓu t­îng cho c¸i ®Ñp, cho nghÖ thuËt cña Lor-ca lu«n to¶ s¸ng.* T¸c gi¶ sö dông cÊu tróc gi¸n ®o¹n ®Ó bµy tá sù xãt th­¬ng ®èi víi ng­êi nghÖ sÜ, cho sù nghiÖp c¸ch t©n dë dang.4. Đoạn 4. Suy t­ vÒ c¸i chÕt vµ sù gi· tõ ý thøc ®­îc cuéc ®êi ng¾n ngñi, sè phËn bÐ nhá tr­íc v« cïng v« tËn cña thÕ giíi- H×nh ¶nh: §­êng chØ tay: ®øt > Tượng trưng cho sự giã từ, giải thoát.- Hµnh ®éng: NÐm l¸ bïa, nÐm tr¸i tim. - Chuçi li-la:+ Chuçi nh¹c: d¹o ®Çu vµ kÕt thóc t¹o d­ ©m ng©n vang sau khi lêi h¸t ngõng.+ Trµng hoa: mäi ng­êi thÇm kÝnh viÕng h­¬ng hån Lor-caLµ ®o¸ hoa cña sù sèng n¶y në tõ c¸i chÕt ®au th­¬ng-> Sù bÊt tö.C¶m th­¬ng,niÒm tin t­ëng, lßng ng­ìng mé cña t¸c gi¶..Khái quát giá trị nghệ thuật ?Khái quát giá trị nội dung?1. Nghệ thuật:- Kết hợp hài hoà thơ và nhạc.- Những hình ảnh tượng trưng.- Nhân hoá, hoán dụ, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.2. Nội dung:- Bài thơ thể hiện nỗi đau xót sâu sắc trước cái chết bi thảm của Lor-ca, đồng thời thể hiện ngưỡng mộ người nghệ sĩ đại diện cho tinh thần tự do và khát vọng nghệ thuật thế kỉ XX.2Tổng kếtIII- Bài thơ khắc hoạ vẻ đẹp bi tráng của hình tượng Lor-ca qua mạch cảm xúc và suy tư đa chiều. Củng cố:? Nêu cảm nhận của em về hình tượng Lorca? Hãy tìm trong bài thơ những hình ảnh được tạo ra theo lối “ lạ hoá” và phân tích hiệu quả thẩm mĩ của những hình ảnh ấy.- Một nghệ sĩ tự do và cô đơn. - Một con người yêu nước nhưng oan khuất. - Một tâm hồn bất diệt. - “tiếng đàn bọt nước”, “tiếng ghita nâu”, “tiếng ghita vỡ”, “đường chỉ tay đã đứt”, Điệu nhảy FlamencôXin chân thành cảm ơncác thầy cô cùng các em học sinhT¹m biÖt vµ hÑn gÆp l¹i