Bài giảng môn Ngữ văn 12: Bên kia sông Đuống (Hoàng Cầm)

Bên kia sông Đuống Hoàng CầmI. Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tác phẩmII. Phân tích1. Mười câu thơ đầu: Hoài niệm về “Bên kia sông Đuống”Em ơi buồn làm chiAnh đưa em về sông ĐuốngNgày xưa cát trắng phẳng lìSông Đuống trôi điMột dòng lấp lánhNằm nghiêng nghiêng bên kháng chiến trường kìXanh xanh bãi mía bờ dâuNgô khoai biêng biếcĐứng bên này sông sao nhớ tiếcSao xót xa như rụng bàn tay.* Cách khơi nguồn thi tứ“Em ơi buồn làm chi”Mở đầu là một tiếng gọi đầy nhắn nhủ, tâm tình.“Em” : thủ pháp trữ tình có lẽ là một cô gái: nhân vật gửi gắm tâm sự. “Em” xuất hiện làm cho câu thơ mượt mà hơn.* Hoài niệm về quê hươngDòng sông: linh hồn quê hương “Ngày xưa”: tạo không gian trữ tình, thuở quê hương thanh bình Hình ảnh “cát trắng”, “dòng lấp lánh”: vẻ đẹp trong sáng, thơ mộng Cách ngắt nhịp: Sông Đuống trôi đi Một dòng lấp lánhNhịp chậm, thể hiện vẻ đẹp yên bình, thơ mộng “Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kì.“Nghiêng nghiêng”: chênh vênh, đầy tình tứThời gian “kháng chiến trường kì”: hiện thựcCon sông: sinh thể có hồn chứa đầy tâm trạng, âu lo, phấp phỏng, đẹp trong thế chênh vênh, hư ảoNgày xưaHôm nayĐẹp, thơ mộng, tình tứTâm trạng âu lo, phấp phỏngCon sông chịu chung số phận với quê hương, linh hồn của quê hương-- Hình ảnh hai bên bờ sông: bãi mía, bờ dâu, ngô khoai quen thuộc-- Từ láy: xanh xanh, biêng biếc Xanh xanh: màu xanh độ rộng ngút ngàn Biêng biếc: màu xanh sự mỡ màng ,non tơ.  Cuộc sống ấm no, trù phú, đầy sức sống*Nỗi đau đớn, xót xa Bên Này Sông Đuống Bên Kia Tự do ------- Bị chiếm đóngHai câu hỏi tu từ: “sao nhớ tiếc”,”sao xót xa” -- Hỏi để khẳng định -- Gọi tên hai dòng cảm xúc“Sao xót xa như rụng bàn tay”+Nghệ thuật so sánh+“Rụng bàn tay” ---- “mất bàn tay” “Rụng bàn tay”: nỗi đau ngấm vào tận xương tuỷ, nhức buốt dùng nỗi đau thể xác nói nỗi đau tinh thần, quê hương trở thành một phầnmáu thịt TIỂU KẾTNội dung: sông Đuống hiện lên trong hoài niệm của Hoàng Cầm đẹp thơ mộng, hư ảo Nỗi đau đớn, xót xa trươc cảnh quê hương bị giặc xâm chiếm Tình yêu quê sâu đậmNghệ thuật: Giọng thơ nhẹ nhàng, cách ngắt nhịp độc đáo, thủ pháp so sánh, các từ ngữ mới lạBài tập về nhàEm hãy bình giảng khổ thơ đầu (10 câu) bài “Bên kia sông Đuống” của Hoàng Cầm.