Bài giảng môn Ngữ văn 11 tiết 87: Chiều tối (mộ ) - Hồ Chí Minh

Chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh về tham dự tiết học!Giáo viên: Ngô Thị OanhTiết 87: Đọc vănChiều tối ( Mộ ) Hồ Chí MinhI. Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tập “Nhật kí trong tù”Bút tích trang bìa và trang cuối của”Ngục trung nhật kí”I. Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tập “Nhật kí trong tù”- Hoàn cảnh sáng tác: Bác viết Nhật kí trong tù trong khoảng thời gian tù đày gian khổ ở nhà tù của chính quyền Tưởng Giới Thạch (Từ mùa thu năm 1942 đến mùa thu năm 1943).I. Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tập “Nhật kí trong tù” - Hoàn cảnh sáng tác- Giá trị tác phẩm+ Về nội dung: Ghi lại bộ mặt đen tối của nhà tù Tưởng Giới Thạch Là bức chân dung tự họa con người tinh thần của Bác.+ Về nghệ thuật: Kết hợp nhuần nhị giữa vẻ đẹp cổ điển và hiện đại3. Bài thơ “Chiều tối”I. Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tập “Nhật kí trong tù”3. Bài thơ “Chiều tối”- Vị trí: Bài thứ 31 của tập thơ Đề tài: nằm trong hệ thống bài thơ viết về cảnh chuyển laoThể thơ, bố cục: thất ngôn tứ tuyệt + 2 câu đầu: bức tranh thiên nhiên núi rừng + 2 câu sau: bức tranh cuộc sống con ngườiVẻ đẹp tâm hồn BácI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà- So sánh phiên âm và dịch thơ Câu 2: Cô vân: chòm mây cô độc, lẻ loi mạn mạn: trôi lững lờ, chậm chạp- Bút pháp nghệ thuật: Ước lệ, gợi tả, cốt ghi lại linh hồn của tạo vật- Bức tranh thiên nhiênMột bức tranh thiên nhiên đẹp, bình dị,gần gũi, tinh tế, giàu chất thơ, có hồntựa như một bức tranh cổ phương Đông.Cánh chim mỏi bay về rừng tìm cây ngủChòm mây cô lẻ bay lững lờ trên tầng khôngI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tàVẻ đẹp cổ điểnQua bút pháp gợi tả, chấm phá tinh tế(thời gian, cảnh vật được thể hiện cô đọng,hàm súc,có chiều sâu).Hình ảnh thơ quen thuộcvới thơ cacổ điển(cánh chim, áng mây).Nghệ thuậttả cảnh ngụ tình (sự tương giaogiữa ngoại cảnh và tâm cảnh)I. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà- Cảnh vật hé mở những nét tâm trạng của người tù Hồ Chí Minh+ Cảm xúc mỏi mệt, rã rời sau một ngày đày ải+ Cảm xúc thổn thức, khao khát hơi ấm tình nhà, tình quê của người tù xa quê+ Cảm xúc khao khát tự do của một thân phận tù đày.- Vẻ đẹp tâm hồn Bác:Một tình yêu thiên nhiên tha thiếtMột tâm hồn nghệ sĩ tinh tế nhạy cảmMột tình quê sâu nặng, niềm trân trọng, nâng niusự sống chân chính ở trên đờiI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con người- Điểm nhìn: là mặt đất, là cuộc sống của người dân xóm núi- Bức tranh đời sống:- So sánh: câu 3. bản dịch tự thêm vào chữ “tối” Phép điệp và đảo ngữ ở câu 3, 4 tạo ra nhịp thơ liên hoàn, khỏe khoắnCô em xóm núi xay ngôLò than rực hồngBức tranh đời sống gần gũi, đẹp tươi, khỏe khoắn, ấm áp.I. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con ngườiI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con ngườiI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con ngườiI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con người- Vẻ đẹp của bức tranh đời sống* Hình ảnh con người:Cô gái xóm núi xay ngô bên bếp lửaSo sánhThơ xưa: con người xuất hiện làm tăng cái hoang sơ của cảnh vật.- Thơ mới: xuất hiện những thiếu nữ, giai nhân đẹp nhưng thường buồn và xa vắngThơ Bác: con người xuất hiện khỏe khoắn, tràn đầy niềm vui trong lao động.- Vì thế mà hình ảnh con người đã mang lại ánh sáng, niềm vui, sự sống mãnh liệt và ấm áp cho bức tranh cũng như tâm hồn của người tù xa xứ.Phải là một bậc chí nhân, Bác mới có thể quên đi những đau khổ tột độ của riêng mình để nặng tình thương chomột kiếp sống cần lao, để sẻ chia những niềm vui rất đỗi bình thường của người dân mà Bác không hề quen biết. Ở Bác ngời sáng tấm lòng gắn bó với cuộc đời. Tình thương của Bác đã đạt tới mức độ quên mình là như thế.I. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con người- Vẻ đẹp của bức tranh đời sống* Hình ảnh con người:Vẻ đẹp tâm hồn BácI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con người* Hình ảnh con người:I. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con người* Hình ảnh con người:I. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con người* Hình ảnh lò than rực hồng: “Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng” Dùng nhịp điệu, ngôn từ, cảnh vật để biểu đạt mạch vận động ngầm của thời giantừ chiều sang tối. Chữ “hồng” được coi là “nhãn tự” của bài thơ Chữ “hồng” làm bừng sáng không gian. Màu hồng đã nhuốm lên cả bóng đêm, cảthân hình, cả lao động của cô gái.- Nó cân lại cảm xúc, xua tan sự nặng nề, mệt mỏi, cô đơn.I. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con ngườiI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con người* Sự vận động của hình ảnh thơ- Chiều Không gian núi rừng hiu quạnh- Nỗi buồn cô đơn, thấm mệtTối Không khí đầm ấm của gia đình Niềm vui tìm thấy trong lao động, cuộcsống của con ngườiSự vận động mang tính tất yếu hướng về sự sống, ánh sáng, tương lai* Vẻ đẹp tâm hồn BácTinh thần tràn đầy lạc quan, tin tưởng; là chất thép cách mạng, là ý chí kiên cườngvượt trên mọi hoàn cảnh khắc nghiệtcủa Người.- Sự vận động khỏe khoắn, bất ngờ của hình ảnh,cảm xúc thơTư thế của thi nhân trước thiên nhiên, cuộc sống- Chất thép cách mạngVẻ đẹp hiện đại của bài thơI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con ngườiIII. Tổng kếtGiá trị tác phẩmNội dungNghệ thuật Bức tranh thiên nhiên Bức tranh đời sốngVẻ đẹp tâm hồn BácCổ điểnHiện đạiI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà2. Bức tranh đời sống con ngườiIII. Tổng kếtIV. Luyện tậpBài 1: Viết đoạn văn thể hiện sự cảm nhận của anh/chị về chữ “hồng” trong bài thơ?Bài 2: Chỉ ra vẻ đẹp cổ điển và hiện đại của bài thơ “Chiều tối”?Chúc các thầy cô giáo mạnh khỏe,Chúc các em học tốt!