Bài giảng môn Ngữ văn 11: Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử (14)

TRƯỜNG PTTH THỊ XÃ TRÀ VINHGIÁO VIÊN THỰC HIỆNNGUYỄN ĐỨC DŨNG&TẬP THỂ LỚP 111CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰHAØN MAËC TÖÛ ÑAÂY THOÂN VÓ DAÏ I.GIỚI THIỆU CHUNG -Nguyễn Trọng Trí ( 1912- 1940). -Sinh ra bên bờ sông Nhật Lệ - Đồng Hới-Quảng Bình. -Bút danh: Lệ Thanh, Phong Trần, Hàn Mạc Tử... - Cuộc đời chịu nhiều nỗi đau thương: bệnh tật, trắc trở tình duyên, phải sống cách li, tuyệt giao với mọi người. - Thế giới thi ca của Hàn Mặc Tử: không bình yên, đầy kinh dị 1.Vài nét về thi sĩ Hàn Mặc TửI.GIỚI THIỆU CHUNG Thơ ông chan chứa tình yêu cuộc sống, tha thiết với những hình ảnh tuyệt mĩ, trong trẻo lạ thường. Tác phẩm: Gái quê (1936), Thơ Điên (1938), Thượng thanh khí, Quần tiên hội, Duyên kì ngộ (kịch thơ)1.Vài nét về thi sĩ Hàn Mặc TửĐÊM TRĂNG BÊN MỒ HÀN MĂC TỬ--------8-------Một đồi, một bến, một trăngMôt Hàn Mặc Tử vĩnh hằng nằm đâyMột tôi nay viếng chốn nàyMột tim, một óc, từng say thơ vàngBạc tình một kiếp thi nhânBạc duyên, bạc kiếp, bạc thân xác ngườiMột xưa đen bạc cuộc đờiMột nay hết bạc chẳng tôi với tình?Người nằm đây với một mìnhTôi với người với lặng thinh nỗi buồnMột dòng suối ánh trăng nonMột trôi xuống bể một tuôn bên đồiMột tràn xuống với hồn tôiThành bài thơ nhỏ tặng người... đêm nay8-2-1990Diệp Minh TuyềnI.GIỚI THIỆU CHUNGRút ra trong tập Thơ Điên (1938)Cảm xúc từ bức bưu ảnh của Hoàng Thị Kim Cúc gửi tặng, kèm theo lời thăm hỏi, đã gợi hứng cho Hàn Mặc Tử viết bài thơ này.2. Hoàn cảnh sáng tác:Gioù theo loái gioù, maây ñöôøng maâyDoøng nöôùc buoàn thiu, hoa baép layThuyeàn ai ñaäu beán soâng traêng ñoùCoù chôû traêng veà kòp toái nay?Mô khaùch ñöôøng xa, khaùch ñöôøng xaAùo em traéng quaù nhìn khoâng raÔÛ ñaây söông khoùi môø nhaân aûnhAi bieát tình ai coù ñaäm ñaø?Sao anh khoâng veà chôi thoân Vó?Nhìn naéng haøng cau naéng môùi leânVöôøn ai möôùt quaù xanh nhö ngoïcLaù truùc che ngang maët chöõ ñieàn?II. Phân tích1.Khổ 1: Cảnh vườn thôn Vĩ lúc bình minh: Vừa như lời mời thân thiết, vừa như lời trách cứ thân tình, nhẹ nhàng Bộc lộ khao khát của tác giả về thăm thôn Vĩ-Mở đầu: câu hỏi tu từ: Sao anh khoâng veà chôi thoân Vó?Nhìn naéng haøng cau naéng môùi leânVöôøn ai möôùt quaù xanh nhö ngoïcLaù truùc che ngang maët chöõ ñieàn? Sao anh khoâng veà chôi thoân Vó?II. Phân tích Sao anh khoâng veà chôi thoân Vó?Nhìn naéng haøng cau naéng môùi leânVöôøn ai möôùt quaù xanh nhö ngoïcLaù truùc che ngang maët chöõ ñieàn? 1. Cảnh vườn thôn Vĩ lúc bình minh: Sao anh khoâng veà chôi thoân Vó?-Ba câu tiếp theo: Bức tranh vườn cây thôn Vĩ"Nắng hàng cau""Nắng mới lên“ không tả mà gợi: vẻ rực rỡ, tươi tắn ở thôn vĩ lúc ban mai “Vườn”-”mướt””xanh như ngọc” (nghệ thuật so sánh)Vẻ đẹp của thôn Vĩ lộng lẫy như viên ngọc khổng lồ. II. Phân tích Sao anh khoâng veà chôi thoân Vó?Nhìn naéng haøng cau naéng môùi leânVöôøn ai möôùt quaù xanh nhö ngoïcLaù truùc che ngang maët chöõ ñieàn? 1. Cảnh vườn thôn Vĩ lúc bình minh: Sao anh khoâng veà chôi thoân Vó?mặt chữ điền :  Gương mặt phúc hậu hiền lành, thấp thoáng sau lá trúc, nơi vườn cây vào buổi sớm mai.cảnh xinh xắn, người phúc hậu, thiên nhiên và con người thật hài hòa,tình tứ. LUYỆN TẬPCâu hỏi: 1. Ý nào không nói đúng thơ văn của Hàn Mặc Tử? A. Trong thơ HMT, ta thấy một tâm hồn yêu cuộc sống, yêu cảnh vật, yêu con ngưpời nồng nàn, tha thiết và một khát vọng sống mãnh liệt đến đau đớn. B. Khuynh hướng siêu thoát và những hình ảnh ma quái trong thơ ông là biểu hiện thái độ chán chương, thù hận cuộc đời. C. Ông đã đưa vào thơ mới những sáng tạo độc đáo, những hình tượng, ngôn từ thơ đầy ấn tương, gợi cảm giác liên tưởng và suy tưởng dồi dào. D. Cùng với bút pháp lãng mạn, ông còn sử dụng cả bút pháp tượng trưng và bút pháp siêu thực.LUYỆN TẬPCâu hỏi:2. Tấm thiếp về phong cảnh của cô gái thôn Vĩ Dạ đã đánh thức điều gì trong tâm hồn Hàn Mặc Tử?A. Những kỉ niệm về xứ Huế.B. Kỉ niệm về mối tình đơn phương - trong sáng, nhẹ nhàng nhưng không kém phần tha thiếtC. Niềm tha thiết với cuộc đời.D. Cả A, B và C.3. Có người cho rằng: "Vườn ai mướt quá xanh như ngọc" là câu hay nhất trong bài thơ. Nhận xét đó có đúng không? Vì sao?2. Hoàng hôn nơi thôn VĩGioù theo loái gioù, maây ñöôøng maâyDoøng nöôùc buoàn thiu, hoa baép layThuyeàn ai ñaäu beán soâng traêng ñoùCoù chôû traêng veà kòp toái nay?- Âm điệu: u hoài, buồn bã. - Không gian, thời gian: rộng, hư ảo, thiếu gắn kết và mất hẳn sức sống.- Cảnh vật: + gió, mây: chia lìa, rời rạc +Dòng nước, hoa bắp: ngưng đọng, lay lắt +Đặc biệt với hình ảnh "Sông trăng", "Thuyền": cảnh vật càng trở nên hư ảo, mênh mang II. Phân tích Cảnh vật, con người hiện lên lộng lẫy, sống động làm bừng sáng cả khoảng trời hồi tưởng của nhà thơ, qua đó ta thấy tâm trạng khắc khoải, nỗi mong ước được trở về thăm thôn Vĩ. Cõi thực đã hòa nhập vào cõi mộng, tác giả đang cố tìm một nơi để an ủi, bám víu.Đó chính là hình ảnh trăng quen thuộc của thi nhân. Cảnh vật thật đìu hiu, lạnh lẽo,phảng phất tâm trạng u buồn, cô đơn của nhà thơ trước sự thờ ơ, xa cách của cuộc đời đối với mình.II. Phân tíchGioù theo loái gioù, maây ñöôøng maâyDoøng nöôùc buoàn thiu, hoa baép layThuyeàn ai ñaäu beán soâng traêng ñoùCoù chôû traêng veà kòp toái nay?=> Yeáu toá thöïc aûo ñan caøi trong töøng caâu thô, khaùt khao veà haïnh phuùc hieän roõ leân trong taâm töôûng nhaø thô mang noåi ñau rieâng mang veû buoàn hiu haét lan toûa maët ñaát, gioù maây, doøng nöôùc, hoa baép beân soâng.2. Hoàng hôn nơi thôn Vĩ3. Khổ 3:Tâm sự với người xứ Huế.- Điệp ngữ “khách đường xa” -> Nhấn mạnh thêm nỗi xót xa , lời thầm tâm sự của nhà thơ với chính mình. Mô khaùch ñöôøng xa, khaùch ñöôøng xaAÙo em traéng quaù nhìn khoâng raÔÛ ñaây söông khoùi môø nhaân aûnh.Ai bieát tình ai coù ñaäm ñaø?II. Phân tíchII. Phân tích3. Khổ 3:Tâm sự với người xứ Huế. => Màu kí ức, màu hoài niệm đã phủ mờ tất cả. Sắc màu, cảnh vật, cả con người đều nhòa đi trước mắt ”AÙo em traéng quaù”: Traéng ñeán möùc nhìn khoâng ra à Dieãn ñaït tinh teá.“ÔÛ ñaây”: à Gôïi nhieàu lieân töôûng. Câu cuối: phảng phất một chút hoài nghi -> Câu thơ càng tăng thêm nỗi cô đơn trống vắng trong một tâm hồn tha thiết yêu thương con người và cuộc đời . => Bieåu hieän tình yeâu thieát tha cuûa taùc giaû ñoái vôùi caûnh vaø con ngöôøi xöù Hueá.=> Khoå thô aån chöùa tình yeâu maõnh lieät ñaày u buoàn, xoùt xa cuûa nhaø thô III. Chuû ñeà:Baøi thô laø böùc tranh tuyeät ñeïp veà caûnh vaø con ngöôøi xöù Hueá. Qua ñoù theå hieän tình yeâu queâ huông ñaát nöôùc tha thieát, aån chöùa noåi nieàm taâm söï rieâng cuûa nhaø thô IV. Toång Keát :Baøi thô laø böùc tranh tuyeät ñeïp veà caûnh vaø con ngöôøi xöù Hueá.Taùc giaû ñaõ noùi raát hay veà Hueá neân thô, moäng mô baèng caû tình yeâu, baèng caû taâm tình saâu naëng cuûa mình.