Bài giảng môn Ngữ văn 11: Đây mùa thu tới (Xuân Diệu)

Người giảng: Đoàn Thị Thuý BÀI GiẢNG HỘI GiẢNG CỤMTRƯỜNG THPT NGUYỄN DUCâu2: Chọn đáp án đúng trong câu trả lời sau?Câu hỏi kiểm tra bài cũ“Thơ duyên” của Xuân Diệu là bài thơ nói về:A:Mối quan hệ hoà hợp giữa thiên nhiên với thiên nhiên.C:Mối quan hệ hoà hợp giữa người với người, giữa người với vũ trụ, cây cỏ, chim muôngCâu1: Nêu nội dung chính của thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám 1945?B:Mối quan hệ hoà hợp giữa thiên nhiên với con người. Câu2: Chọn đáp án đúng trong câu trả lời sau?Đáp án Câu hỏi kiểm tra bài cũ“Thơ duyên” của Xuân Diệu là bài thơ nói về:- Xuân Diệu yêu đời, yêu tha thiết cuộc sống.- Xuân Diệu hoài nghi, chán nản, cô đơn. Câu1: Nêu nội dung chính của thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám 1945?A:Mối quan hệ hoà hợp giữa thiên nhiên với thiên nhiên.C:Mối quan hệ hoà hợp giữa người với người, giữa người với vũ trụ, cây cỏ, chim muôngB:Mối quan hệ hoà hợp giữa thiên nhiên với con người. Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:1. Xuất xứ:Bài thơ được rút trong tập “Thơ thơ” (1938).2. Đề tài, nhan đề:- Mùa thu là đề tài quen thuộc của thơ ca.- “Đây mùa thu tới” viết về cảm xúc của thi nhân trước cảnh sắc mùa thu vừa mới chớm.Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:1. Xuất xứ:2. Đề tài, nhan đề:II. Đọc hiểu văn bảnRặng liễu đìu hiu đứng chiụ tang,Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:Đây mùa thu tới - mùa thu tới,Với áo mơ phai(1) dệt lá vàng.(Thi nhân Việt Nam, NXB Văn học, Hội Nghiên cứu và Giảng dạy văn học Thành phố Hồ Chí Minh, tái bản 1988)Hơn một loài hoa đã rụng cành,Trong vườn sắc đỏ rủa(2) màu xanh;Những luồng run rẩy rung rinh láĐôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.Thỉnh thoảng nàng trăng tự(3) ngẩn ngơ Non xa khởi sự(4) nhạt sương mờĐã nghe rét mướt luồn trong gióĐã vắng người sang những chuyến đòMây vẩn từng không, chim bay đi,Khí trời u uất hận chia li.ít nhiều thiếu nữ buồn không nói,Tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì.Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:1. Xuất xứ:2. Đề tài, nhan đề:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu:* Khổ 1:Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:Đây mùa thu tới - mùa thu tới,Với áo mơ phai(1) dệt lá vàng.Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:1. Xuất xứ:2. Đề tài, nhan đề:II. Đọc hiểu văn bản* Khổ 1:1. Ba khổ thơ đầu:Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:Đây mùa thu tới - mùa thu tới,Với áo mơ phai(1) dệt lá vàng.Hình ảnh?Cảm xúc? - Rặng liễuĐây mùa thu tới(Xuân Diệu)II. Đọc hiểu văn bản* Khổ 1:1. Ba khổ thơ đầu: - áo mơ phai + Nhân cách hoá dáng liễu như dáng một nàng thiếu nữ đứng chịu tang hình ảnh thơ đẹp, buồn. + Các khuôn vần “đìu, hiu, chịu”, “buồn, buông, xuống” giai điệu buồn dàn trải.+ Sắc màu thanh nhẹ, tươi sáng.+ Nhịp thơ 4/3, điệp khúc “mùa thu tới”, đại từ chỉ định “đây”,nghệ thuật láy vắt dòng “tới” – “với” tiếng reo vui ngỡ ngàng, tiếc nuối của thi nhân. Cảnh thu đẹp nhưng đượm buồn qua con mắt của thi nhân.Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:1. Xuất xứ:2. Đề tài, nhan đề:II. Đọc hiểu văn bản* Khổ 1:1. Ba khổ thơ đầu:Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:Đây mùa thu tới - mùa thu tới,Với áo mơ phai(1) dệt lá vàng.* Khổ 2:Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản* Khổ 1: Cảnh thu đẹp nhưng đượm buồn1. Ba khổ thơ đầu:Hơn một loài hoa đã rụng cành,Trong vườn sắc đỏ rủa(2) màu xanh;Những luồng run rẩy rung rinh láĐôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.Từ ngữ?* Khổ 2: - Hoa: Rụng cành  cách diễn đạt “hơn một” rất mớigợi sự úa tàn, rơi rụng. - Lá: + Sắc đỏ rủa màu xanh  động từ “rủa” thật gợi cảm  gợi sự mài mòn, sự lấn át. + Run rẩy, rung rinh  láy phụ âm “r”  gợi cảm giác se lạnh.Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu:- Cành: Đôi nhánh, khô gầy, xương mỏng manh  nghệ thuật tạo hình, hình ảnh nhân hoá  gợi sự hao gầy, mong manh, trơ trọi. * Khổ 1: Cảnh thu đẹp nhưng đượm buồn* Khổ 2:Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu:Hơn một loài hoa đã rụng cành,Trong vườn sắc đỏ rủa(2) màu xanh;Những luồng run rẩy rung rinh láĐôi nhánh khô gầy xương mỏng manh. Cảnh thu phai sắc, gợi cảm giác se lạnh trong lòng người. * Khổ 1: Cảnh thu đẹp nhưng đượm buồn* Khổ 2: Cảnh thu phai sắc, gợi cảm giác se lạnhĐây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu:* Khổ 3:Thỉnh thoảng nàng trăng tự(3) ngẩn ngơ Non xa khởi sự(4) nhạt sương mờĐã nghe rét mướt luồn trong gióĐã vắng người sang những chuyến đò* Khổ 1: Cảnh thu đẹp nhưng đượm buồnNghệ thuật? - Đã nghe rét mướt luồn trong gió  nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác qua từ: “nghe”, “luồn”  cảm nhận cái lạnh bằng mắt, tai, da thịt và cả tâm hồn. - Đã vắng người sang những chuyến đò  trước cái lạnh của thiên nhiên hoạt động của con người nhạt dần. Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu:* Khổ 3: - Nàng trăng tự ngẩn ngơ, non xa khởi sự nhạt sương mờ  cảnh được đẩy lên cao, xa. Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu:* Khổ 3:Thỉnh thoảng nàng trăng tự(3) ngẩn ngơ Non xa khởi sự(4) nhạt sương mờĐã nghe rét mướt luồn trong gióĐã vắng người sang những chuyến đò Cảnh thu vắng, lạnh, gợi nỗi cô đơn trong lòng người. * Khổ 1: Cảnh thu đẹp nhưng đượm buồn* Khổ 2: Cảnh thu phai sắc, gợi cảm giác se lạnhĐây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu:Thỉnh thoảng nàng trăng tự(3) ngẩn ngơ Non xa khởi sự(4) nhạt sương mờĐã nghe rét mướt luồn trong gióĐã vắng người sang những chuyến đò Bức tranh thu đẹp nhưng đượm buồn.Rặng liễu đìu hiu đứng chiụ tang,Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:Đây mùa thu tới - mùa thu tới,Với áo mơ phai(1) dệt lá vàng.Hơn một loài hoa đã rụng cành,Trong vườn sắc đỏ rủa(2) màu xanh;Những luồng run rẩy rung rinh láĐôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.Mây vẩn từng không, chim bay đi,Khí trời u uất hận chia li.ít nhiều thiếu nữ buồn không nói,Tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì.2. Khổ thơ cuối:Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu: Bức tranh thu đẹp, buồn, vắng, lạnh2. Khổ thơ cuối:Mây vẩn từng không, chim bay đi,Khí trời u uất hận chia li.ít nhiều thiếu nữ buồn không nói,Tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì.- Mây vẩn, chim bay đi, khí trời u uất hận chia li  tín hiệu của thơ cổ  đất trời nhuốm màu ảm đạm, thê lương, chia biệt.- ít nhiều thiếu nữ buồn, không nói, tựa cửa, nhìn xa, nghĩ ngợi  tâm trạng mơ buồn, suy nghĩ, đợi chờ.Tâm trạng?Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu:2. Khổ thơ cuối:Mây vẩn từng không, chim bay đi,Khí trời u uất hận chia li.Ít nhiều thiếu nữ buồn không nói,Tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì. Nỗi buồn, nỗi cô đơn của con người khát khao giao cảm với đời.Đây mùa thu tới(Xuân Diệu)I. Vài nét chung:II. Đọc hiểu văn bản1. Ba khổ thơ đầu:2. Khổ thơ cuối: Bài thơ là một bức tranh thu với những biến thái tinh vi nhất, những rung cảm sâu xa của lòng người trong thời khắc chuyển mùa.III. Tổng kết1. Chủ đề:2. Nghệ thuật: Bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình, nghệ thuật nhân hoá, cảm nhận tinh tế của các giác quan, cách tân trong việc tổ chức lời thơ, xây dựng hình ảnh, lựa chọn ngôn từ và kế thừa truyền thống thơ phương Đông kết hợp nhuần nhị với sự sáng tạo theo kiểu thơ phương Tây, Xuân Diệu đã viết nên bài thơ thu đặc sắc.Rặng liễu đìu hiu đứng chiụ tang,Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:Đây mùa thu tới - mùa thu tới,Với áo mơ phai(1) dệt lá vàng.(Thi nhân Việt Nam, NXB Văn học, Hội Nghiên cứu và Giảng dạy văn học Thành phố Hồ Chí Minh, tái bản 1988)Hơn một loài hoa đã rụng cành,Trong vườn sắc đỏ rủa(2) màu xanh;Những luồng run rẩy rung rinh láĐôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.Thỉnh thoảng nàng trăng tự(3) ngẩn ngơ Non xa khởi sự(4) nhạt sương mờĐã nghe rét mướt luồn trong gióĐã vắng người sang những chuyến đòMây vẩn từng không, chim bay đi,Khí trời u uất hận chia li.ít nhiều thiếu nữ buồn không nói,Tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì.đây mùa thu tới(Xuân Diệu)Bài tập về nhàBình giảng khổ một của bài thơ “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu.Bài 1:Phân tích tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu.Bài 2:Bài học của chỳng ta hụm nay tạm dừng tại đõy. Xin gửi tới cỏc thầy cụ và cỏc em lời chỳc sức khoẻ, hạnh phỳc và thành đạt!Xin chõn thành cảm ơn!