Bài giảng môn Ngữ văn 11 - Bài 43: Bảo kính cảnh giới

130 năm ngày thành lập trường: 1879 - 2008Nguyeãn Maïnh Bình130 năm: 1879 - 2008GV : Nguyễn Mạnh Bình Chúc Mừng ngày Nhà Giáo Việt Nam 20/11 Vinh danh Nhà Giáo Việt Nam !Nguyeãn Maïnh BìnhChuùc Möøng ngaøy NHAØ GIAÙO VIEÄT NAM 20-11LÔÙP 10 B5Nieân khoaù 2008 - 2009Nguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh Bình Nguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhThứ Tư Ngaøy 19 Thaùng 11 Naêm 2008Ngữ vaênLôùp : 10 A 5Só soá : 45Vaéng : 00BẢO KÍNH CẢNH GiỚI – BAØI 43Nguyeãn Traõi  Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I-TÌM HIEÅU CHUNGII-VAÊN BAÛNIII- KEÁT LUAÄN Nguyeãn Maïnh BìnhThứ Tư Ngaøy 19 Thaùng 11 Naêm 2008Ngữ vaênLôùp : 10 A 5Só soá : 45Vaéng : 00BẢO KÍNH CẢNH GiỚI – BAØI 43Nguyeãn Traõi  Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I-TÌM HIEÅU CHUNGII-VAÊN BAÛNIII- KEÁT LUAÄN Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG 1.Tác giả-Tác phẩma) Nguyễn Trãi (1380-1442): Anh hùng dân tộc, nhà văn hóa lớn, đại thi hào của dân tộc Việt Namb)“Quốc âm thi tập”:Hãy nêu vài nét chính về tác giả Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG 1.Tác giả-Tác phẩma) Nguyễn Trãi (1380-1442): Anh hùng dân tộc, nhà văn hóa lớn, đại thi hào của dân tộc Việt Namb)“Quốc âm thi tập” Hãy trình bày những nét chính về “QUỐC ÂM THI TẬP” của Nguyễn Trãi? Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG 1.Tác giả-Tác phẩma) Nguyễn Trãi (1380-1442): Anh hùng dân tộc, nhà văn hóa lớn, đại thi hào của dân tộc Việt Namb)“Quốc âm thi tập” (256b) gồm 4 phần QUỐC ÂM THI TẬPVÔ ĐỀMÔN THÌ LỆNHMÔN MỘCMÔN CẦM THÚNguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG 1.Tác giả-Tác phẩma) Nguyễn Trãi (1380-1442): Anh hùng dân tộc, nhà văn hóa lớn, đại thi hào của dân tộc Việt Namb)“Quốc âm thi tập” chia làm 4 phần - Về nội dung: Phản ánh vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi với tư tưởng lớn, tình cảm lớnVề nghệ thuật: Thể thất ngôn Đường luật được Nguyễn Trãi Việt hóa“Quốc âm thi tập” là tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn, đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ tiếng Việt.Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG2.Bài số 43:a) Xuất xứ?1.Tác giả-Tác phẩmVÔ ĐỀMÔN THÌ LỆNHMÔN MỘCMÔN CẦM THÚQUỐC ÂM THI TẬPNgôn chí (21b)Mạnthuật (14b)Tự thán ((41b)Tự thuật (11b)Bảo kính cảnh giới (61b)Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG2.Bài số 43:a) Xuất xứ 1.Tác giả-Tác phẩmb) Hoàn cảnh sáng tác: Ước khoảng thời gian 1438 – 1439, khi Nguyễn Trãi lui về sống ở Côn Sơn, trông coi chùa Tư Phúc.Bài số 43 nằm trong mục “Bảo kính cảnh giới” (61bài), thuộc phần Vô đề Em hãy cho biết hoàn cảnh sáng tác của bài thơ?Nguyeãn Maïnh Bình(1373-1377), Tư đồ Trần Nguyên Đán, ông ngoại Nguyễn Trãi, xây dựng Thanh Hư động để làm nơi lui nghỉ. Nguyễn Trãi, Anh hùng dân tộc, Danh nhân văn hoá thế giới, từ thủa thiếu niên và những năm tháng cuối đời đã sống ở đây.Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG2.Bài số 43:a) Xuất xứ Bài số 43 nằm trong mục “Bảo kính cảnh giới” (61bài), thuộc phần Vô đề b) Hoàn cảnh sáng tác: Ước khoảng thời gian 1438 – 1439 , khi Nguyễn Trãi lui về sống ở Côn Sơn, trông coi chùa Tư Phúc.1.Tác giả-Tác phẩm“Bảo kính cảnh giới - bài 43” (gương báu răn mình) - một bài thơ trữ tình bộc bộ tấm lòng của tác giả với thiên nhiên, với cuộc sống con ngườiNguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I-TÌM HIEÅU CHUNG1.Kết cấu, thể loại:a) Đọc và tìm hiểu từ ngữ Rồi hóng mát thuở ngày trường,        Hoè lục đùn đùn tán rợp giương.        Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,        Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.        Lao xao chợ cá làng ngư phủ,        Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.        Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,        Dân giàu đủ khắp đòi phương. 1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢNNguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG1.Kết cấu, thể loại:a) Đọc và tìm hiểu từ ngữb) Thể loại: Thất ngôn bát cú (Đường luật) xen lẫn lục ngôn c) Bố cục:Dựa theo hình ảnh: Bài chia làm 2 phầnXét theo thể loại thơ Đường(dù đã cách tân): Bài chia làm 4 phần 1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN=>VIỆT HÓATheo em, bố cục bài thơ có thể chia như thế nào?Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG2. Bức tranh ngày hè:Thiên nhiên:1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN1. Kết cấu, thể loạiThử hình dung và tả lại bằng lời của em về bức tranh thiên nhiên trong bài thơ? ( màu sắc, đường nét, âm thanh)Nguyeãn Maïnh BìnhHÒE & LỰUNguyeãn Maïnh BìnhSEN CUỐI HẠNguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG2. Bức tranh ngày hè:Thiên nhiên:Màu sắc: + Hòe: lục + Lựu: đỏ + Sen: hồng1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN1. Kết cấu, thể loạiRực rỡ, tươi thắmNguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG2. Bức tranh ngày hè:Thiên nhiên:Màu sắc:1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN1. Kết cấu, thể loạiRực rỡ, tươi thắm- Từ ngữ:+ đùn đùn+ giương (trương)Mạnh mẽ, đầy sức sốngCảm nhận thiên nhiên thật tinh tế.Tấm lòng của nhà thơ yêu thương gần gũi, gắn bó với thiên nhiênNguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG2. Bức tranh ngày hè:Thiên nhiên:Cuộc sống con người: + Lao xao chợ cá + Dắng dỏi cầm ve1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN1. Kết cấu, thể loạiNguyễn Trãi vui với cái vui của người dân lao động, lắng lòng với những âm thành của cuộc sống Cuộc sống sôi động, sâu lắngNguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG3. Tâm trạng trữ tình của tác giảa) Hai câu đề1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN1. Kết cấu, thể loại2. Bức tranh ngày hè Rồi hóng mát thuở ngày trường,Hoè lục đùn đùn tán rợp giương.Cảm nhận từ nhịp điệu, hình ảnh thơ và căn cứ hcst, em thử hình dung tâm trạng tác giả lúc này ra sao?Câu lục ngôn với tiết tấu lạ (1/2/3 ở câu 1, 3/4 ở câu 2); động từ (láy) thuần Việt như những bước chân trăn trởSự nhàn tản bất đắc chí, như một tiếng thở dài của tác giả trong cuộc đời ( liên hệ: Giấc hòe –T129)Nguyeãn Maïnh BìnhCẢNH Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG3. Tâm trạng trữ tình của tác giảHai câu đềHai câu thực1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN1. Kết cấu, thể loại2. Bức tranh ngày hè Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Hãy xác định nhịp và chỉ ra phép đối trong hai câu Thực? Ý nghĩa? Nhịp thay đổi (3/3); Đối giữa trên thềm và dưới ao, giữa cái còn và mất...=> Cũng như thực trạng nỗi lòng của tác giảBui một tấc lòng ưu ái cũĐêm ngày cuồn cuộn nước triều ĐôngBui một tấc lòng trung với hiếuMài chăng khuyết, nhuộm chăng đenHai câu THỰC nói lên tấc lòng nhiệt huyết của nhà thơ khát khao cống hiến cho cuộc đời, nhưng Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG3. Tâm trạng trữ tình của tác giảHai câu đềHai câu thựcHai câu luận:1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN1. Kết cấu, thể loại2. Bức tranh ngày hèNhận xét về cách dùng từ ngữ, nhịp điệu và phép đối?Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.Bàn luận, bày tỏ thái độ của tác giả với cuộc đời: Vui cái vui cùng dân, xót xa cho những điều đang lụi tàn nơi lầu son gác tíaTừ láyĐối về thời gian, không gian cảnh vật và tâm trạngNguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNG3. Tâm trạng trữ tình của tác giảHai câu đềHai câu thựcHai câu luậnHai câu kết:1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN1. Kết cấu, thể loại2. Bức tranh ngày hèEm cảm nhận gì về hai câu KẾT, về nhịp câu lục ngônDẽ có Ngu cầm đàn một tiếngDân giàu đủ khắp đòi phương.Nhịp thay đổi 4/3 , 3– 3/(chậm lại), suy tư dồn nén, chất chứa đầy tâm trạng Tấm lòng trăn trở trước thời cuộc, ướ ao cuộc sống no đủ, thanh bình cho dânNguyÔn Tr·I (1380-1442) Điểm kết tụ của hồn thơ Ức Trai không phải ở thiên nhiên, tạo vật mà chính là ở con người, ở người dân.Nguyeãn Maïnh BìnhT¸c gi¶ NguyÔn Tr·i (1380-1442)Nguyeãn Maïnh BìnhBẢO KÍNH CẢNH GIỚI – BÀI 43(Nguyễn Trãi)I- TÌM HIEÅU CHUNGNội dung: Bài thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn: tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống của Nguyễn Trãi. Đồng thời bộc lộ khát vọng về cuộc sống thanh bình, hạnh phúc cho nhân dân.2. Nghệ thuật:1.Tác giả-Tác phẩm2. Bài thơ số 43II- VĂN BẢN1. Kết cấu, thể loại2. Bức tranh ngày hèNguyÔn Tr·I (1380-1442)III- TỔNG KẾTSử dụng sáng tạo các câu thơ lục ngônKhả năng Việt hóa thể thơ Đường luật ở tiết tấu, nhịp điệu.Nguyeãn Maïnh BìnhCỦNG CỐ1. Nắm được bức tranh mùa hè sinh động và tràn đầy sức sống được nhà thơ thể hiện trong bài thơ2. Hiểu được tấm lòng của Nguyễn Trãi đối với dân với nước.3. Hình thức đặc biệt của câu thơ 1 và 8 thể hiện được tâm trạng, nỗi niềm của nhà thơ.Nguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhGV : Nguyễn Mạnh Bình Cám ơn các em !Cám ơn Quý thầy cô MBKẾT THÚC TIẾT HỌCNguyeãn Maïnh Bình* Kính chuùc Quyù Thaày Coâ Suùc Khoeû vaø nieàm vui !* Chuùc caùc em hoïc taäp toát !Nguyeãn Maïnh BìnhNguyeãn Maïnh BìnhĐịa chỉ liên lạcNguyễn Mạnh BìnhTrường : THPT Nguyễn Đình ChiểuMỹ Tho – Tiền GiangEmail: manhbinhkb@yahoo.com.vnBlog cá nhân 1: www.vnvista.com/nguyenmanhbinhBlog cá nhân 2: 2 [ Mong được trao đổi học tập cùng các ban]