Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tỏ lòng (thuật hoài ) - Phạm Ngũ Lão

TỎ LÒNG ( THUẬT HOÀI ) - PHẠM NGŨ LÃO - TRƯỜNG THPT PHÚ XUÂN NGỮ VĂN 10 – TIẾT 37 GIÁO VIÊN SOẠN: VÕ KHÁNH TOÀNĐỀN THỜ PHẠM NGŨ LÃO Phạm Ngũ Lão đang ngồi đan sọt ngoài đường mải nghĩ không biết quan quân đến TÌM HIỂU CHUNGTác giả : ( 1255 – 1320 ) - Quê Hưng Yên, xuất thân từ tầng lớp bình dân, nổi danh là người giàu ý chí và ham học, văn võ song toàn, được vua Trần tin dùng. - Có công lớn trong 2 cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông.2. Tác phẩm : - Sáng tác trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông. Bày tỏ nỗi lòng- Nhan đề : thuật hoài bày tỏnỗi lòngNguyên tác chữ Hán PHIÊN ÂMHoành sóc giang sơn kháp kỉ thuTâm quân tì hổ khí thôn ngưuNam nhi vị liễu công danh tráiTu thính nhân gian thuyết Vũ hầu DỊCH NGHĨA Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông đã mấy thu,Ba quân như hổ báo, khí thế hùng dũng nuốt trôi trâu.Thân nam nhi mà chưa trả xong nợ công danhThì luống thẹn thùng khi nghe người đời kể chuyện Vũ hầu DỊCH THƠMúa giáo non sông trải mấy thuBa quân khí mạnh nuốt trôi trâuCông danh nam tử còn vương nợLuống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu.Bố cục : + Hình tượng người lính đời Trần ( 2 câu đầu )+ Nỗi lòng tác giả ( 2 câu cuối )II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢNHình tượng người lính đời Trần. - Hoành sóc :Hành động cắp ngang ngọn giáo Tư thế mạnh mẽ,oai hùng, kì vĩ.  Không gian mang tầm vóc vũ trụ.  Thời gian dài trôi qua nhưng vẫn hừng hực khí thế, ý chí ngoan cường đi trấn giữ non sông. Bức chân dung người lính đời Trần hiên ngang đẹp đẽ, kì vĩ .- Giang sơn :Non sông tổ quốc- Kháp kỉ thu : Trải mấy thuGiặc Nguyên- Mông xâm lượcKhí thế tiến công của đội quân nhà TrầnKhí thế tiến công của đội quân nhà TrầnTrận Vân Đồn của Trần Khánh Dư, quân ta thắng lớnTrận Vạn Kiếp, Hưng Đạo Vương cùng các tướng thắng lợiTrận đánh trên sông Bạch Đằng Chiến thắng sông Bạch ĐằngHưng Đạo Đại Vương chém đầu Toa Đô Phạm Ngũ Lão cùng các tướng phục kích Thoát HoanKháng chiến thắng lợiChiến thắng trở vềTRẦN- Tam quân : 3 đội quân  Quân đội nhà Trần. - Tì hổ - thôn ngưu : Sức mạnh như hổ báo nuốt trôi trâu Cách nói ước lệ , sức mạnh quân dânnhà Trần lấn át cảđất trời ( hào khí Đông A ) So sánh, thậm xưng với giọng điệu khỏe khoắn, âm hưởng hào hùng sảng khoái. Hình ảnh tráng sĩ lồng vào hình ảnh dân tộc tạo nên sức mạnh phi thường, vẻ đẹp hào khí của một thời đại vùng lên quyết tâm bảo vệ đất nước, đồng thời bộc lộ niềm tự hào của tác giả.- Nghệ thuật : 2. Nỗi lòng tác giả. Công danh :+ Lập công để xây dựng đất nước+ Lập danh để lại tiếng thơm muôn đời.  Bày tỏ hoài bão lập được nhiều công trạng hơn nữa để xây dựng đất nước muôn đời thịnh ( cái chí của đấng nam nhi )Chí làm trai - Tu thính – Vũ hầu : Hổ thẹn vì chưa có tài mưu lược như Vũ hầu  Khát vọng đem tài trí của mình để “ tận trung báo quốc ” Nỗi thẹn của ngườianh hùng tỏa sáng một nhân cách cao đẹp, đáng khâm phục ( cái tâm của vị tướngđời Trần )3. Nghệ thuật : Hình ảnh thơ đẹp, ngôn ngữ cô động, hàm súc có sức gợi cảm tiêu biểu cho kết tinh nghệ thuật của văn học “ quý hồ tinh bất quý hồ đa ” III. Ý NGHĨA VĂN BẢNThể hiện lí tưởng cao đẹp của vị danh tướng, khắc ghi dấu ấn đáng tự hào về một thời kì oanh liệt, hào hùng của lịch sử dân tộc.