Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết 32: Ôn tập văn học dân gian Việt Nam

TiÕt 32.«n tËp v¡n häc d©n gian ViÖt NamGV: NGUYỄN THỊ THANH NGUYÊN I. Néi dung «n tËp 1. Đặc trưng cơ bản của văn học dân gian Việt Nam ¤N tËp v¡n häc d©n gian ViÖt namTr×nh bµy nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian ViÖt Nam?1. Đặc trưng cơ bản của văn học dân gian Việt Nam- Tính truyền miệng- Tính tập thể2. Thể loại của văn học dân gian Việt NamTruyện dân gianCâu nói dân gianThơ ca dân gianSân khấu dân gianThÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt, sö thi, cổ tích, truyÖn c­êi, truyÖn ngô ng«n Tục ngữ- Câu đố- Ca dao- VèChèo, tuồng, cải lương3. So sánh các thể loại* Sử thi anh hùngMục đích sáng tácHình thức lưu truyềnNội dung phản ánhKiểu nhân vật chínhĐặc điểm nghệ thuậtGhi lại cuộc sống và ước mơ phát triển cộng đồng của người dân Tây Nguyên xưahát, kểXã hội Tây Nguyên cổ đại đang ở thời công xã thị tộc.Người anh hùng sử thi cao đẹp, kì vĩ.Sử dụng biện pháp so sánh, phóng đại, trùng điệp tạo nên những hình tượng hoành tráng, hào hùng 3. So sánh các thể loại* Truyền thuyếtMục đích sáng tácHình thức lưu truyềnNội dung phản ánhKiểu nhân vật chínhĐặc điểm nghệ thuậtThể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử kể, diễn xướng kể về các sự kiện lịch sử và các nhân vật lịch sử có thật nhưng có hư cấu .Nhân vật lịch sử được truyền thuyết hóa Yếu tố hoang đường, kì ảo3. So sánh các thể loại* Truyện cổ tíchMục đích sáng tácHình thức lưu truyềnNội dung phản ánhKiểu nhân vật chínhĐặc điểm nghệ thuậtThể hiện nguyện vọng, mơ ước của nhân dân: thiện thắng áckểXung độtxã hội,cuộc đấutranh giữa thiện - ác,chính- tà.Con riêng, con út, người lao động nghèo khổ bất hạnh. Hoàn toàn hư cấu 3. So sánh các thể loại* Truyện cườiMục đích sáng tácHình thức lưu truyềnNội dung phản ánhKiểu nhân vật chínhĐặc điểm nghệ thuậtMua vui, giải trí, châm biếm. phê phán kểNhững điều trái tự nhiên, những thói hư tật xấu đáng cười Kiểu nhân vật có thói hư tật xấuNgắn gọn, tạo tình huống bất ngờ, mâu thuẫn, phát triển nhanh, kết thúc đột ngột. 4. Nội dung và nghệ thuật của ca daoĐặc diểmCa dao than thânCa dao tình nghĩaCa dao hài hướcNội dung Lời người phụ nữ bất hạnh, thân phận phụ thuộc, giá trị không được ai biết đến, tương lai mờ mịt.. Những tình cảm trongsáng cao đẹp củangười lao động nghèo,ân tình, thủy chung,mãnh liệt, thiết tha,ước mơ hạnh phúc.. Tâm hồn lạc quan yêu đời trong cuộc sống nhiều lo toan vất vả của người lao động trong xã hội cũ Nghệ thuật So sánh, ẩn dụ, mô típ biểu tượng: tấm lụa đào, hạt mưa, củ ấu gai, giếng nướcDùng hình ảnh ẩn dụChiếckhăn, con mắt,thuyền bến, gừng cay muối mặnCường điệu, phóng đại, đối lập, tự trào, châm biếm, chế giễuII. Bài tập vận dụng1. Bài 1(112)Qua ®o¹n trÝch miªu t¶ §¨m S¨n h·y cho biÕt nÐt næi bËt nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt sö thi anh hïng?NÐt næi bËt trong nghÖ thuËt miªu t¶ anh hïng sö thi:+ NghÖ thuËt: so s¸nh, phãng ®¹i, trïng ®iÖp + DÉn chøng: “ Mét lÇn xèc tíi.v­ît mét ®åi tranh. Mét lÇn xèc n÷a.,, - HiÖu qu¶ nghÖ thuËt: LÝ t­ëng hãa ng­êi anh hïng sö thi, mét vÎ ®Ñp k× vÜ trong mét kh«ng gian hoµnh tr¸ng. II. Bài tập vận dụng2. Bài 2(112) b¶ng so s¸nh vÒ néi dung trong “TruyÖn An D­¬ng V­¬ng vµ MÞ Ch©u, Träng Thñy”  Cèt lâi sù thËt LS Bi kÞch ®­îc h­ cÊu Chi tiÕt hoang ®­êng, k× ¶o Kết côc bi kịch Bµi häc rót ra Cuéc x©m l­îc cña TriÖu §µ víi n­íc ¢u L¹c thêi An D­¬ng V­¬ng Bi kÞch t×nh yªu, gia ®×nh vµ quèc gia ThÇn Kim Quy, ná thÇn, ngäc trai - giÕng n­íc, An D­¬ng V­¬ng ®i xuèng biÓn MÊt tÊt c¶: t×nh yªu, gia ®×nh, ®Êt n­íc. Lu«n c¶nh gi¸c tr­íc kÎ thï, kh«ng ®­îc c¶ tin nhÑ d¹. III. Các hình thức hoạt động ngoài giờ họcViết một bài thu hoạch về những vấn đề tâm đắc nhất của bản thân sau khi học xong phần VHDG Củng cố. Hệ thống kiến thức về: - Đặc điểm cơ bản của văn học dân gian - Các thể loại của VHDGHD học bài- Học và nắm vững kiến thức phần VHDG- Sưu tầm và chép vào sổ tay các tác phẩm văn học dân gian Việt Nam - Làm và hoàn thiện phần bài tậpCHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC EM Đà CHÚ Ý LẮNG NGHE