Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tì bà hành

TÌ BÀ HÀNH~BẠCH CƯ DỊ~Tổ 139. Ngậm ngùi đàn hát xếp xong,Áo xiêm khép nép hầu mong giải lời.41. Rằng: “Xưa vốn người kẻ chợ,Cồn Hà Mộ trú ở lân la Học đàn từ thưở mười ba,Giáo phường đệ nhất chỉ đà chép tên .Gã thiện tài sợ phen dừng khúc,Ả thu nương ghen lúc điểm tô. Ngũ Lăng, chàng trẻ ganh đua,Biết bao the thắm chuốc mua tiếng đàn.Vành lược bạc gãy tan nhịp gõ,Bức quần hồng hoen ố rượu rơi. Năm nam lần nữa vui cười, Mải trăng hoa chẳng đoái hoài xuân thu53. Buồn em trảy lại lo dì thác,Sầu hôm mai đổi khác hình dong;Cửa ngoài xe ngựa vắng không,Thân già mới kết duyên cùng khách thương.Khách trọng lợi khinh đường li cách,Mải buôn chè sớm tếch nguồn khơi,Thuyền không đậu bến mặc aiQuanh thuyền trăng giãi nước trôi lạnh lùngĐêm khuya sực nhớ vòng tuổi trẻ,Chợt mơ màng dòng lệ đỏ hoen”.Nghe đàn ta đã chạnh buồn,Lại rầu nghe nỗi nỉ non mấy lời65. Cùng một lứa bên trời lận đậnGặp gỡ nhau lọ sẵn quen nhauTừ xa Kinh khuyết bấy lâuTầm dương đất trích gối sầu hôm maiChốn cùng tịch lấy ai vui thíchTai chẳng nghe đàn địch cả nămSông Bồn gần chốn cát lầmLau vàng, trúc võ, âm thầm quanh hiênTiếng chi đó nghe liền sớm tốiCuốc kêu sầu, vượn hót véo vonHoa xuân nở, nguyệt thu trònLần lần tay chuốc chén son ngập ngừng Há chẳng có ca rừng, địch nội ?Giọng líu lo, buồn nỗi khó ngheTỳ bà nghe dạo canh khuyaDường như tiên nhạc gần kề bên taiHãy ngồi lại gẩy chơi khúc nữaSẽ vì nàng soạn sửa bài caĐứng lâu dường cảm lời taLại ngồi lựa phím đàn đà kíp dâyNghe não ruột khác tay đàn trướcKhắp tiệc hoa sướt mướt lệ rơiLệ ai chan chứa hơn người ?Giang Châu tư mã đượm mùi áo xa Từ câu 41 đến câu 62 là lời kể của người ca nữ về cuộc đời của nàng.Có thể tóm tắt cuộc đời của người ca nữa như sau:+ Vốn nàng là con nhà quyền quý, học đàn từ thuở 13. + tài năng và vẻ đẹp của người ca nữ đã khiến cho “gã thiện tài” và “Ả thu nương” phải đố kị+Những năm tháng sống trong nhung lụa nàng chỉ biết lo vui cho bản th ân mình+Gia cảnh có biến cuộc đời nàng thay đổi, vì cũng đã lớn nàng đành phải lấy người thương buôn+ Nhưng gã thương buôn lại mãi lo làm ăn bỏ mặc nàng cô quạnh trên bến thuyền lạnh lẽo, đành phải buôn lời ca tiếng hát để kiếm sống, qua ngày dài và vơi bớt nỗi sầuCũng như vậy, Bạch Cư Dị là một vị quan , một nghệ sĩ tài ba nhưng cũng bị vùi dập bởi số phận. Hai số phận tuy có vẻ khác nhau nhưng lại giống nhau đến mức ko thể ngờ.Một là hồng nhan bạc mệnh một là quan trung thất sủng. Đều là những kẻ có tài năng xuất chúng nhưng lại bị số phận vùi dập đi để tài năng mai một.Kể từ khi rời kinh đô làm Tư Mã ở Giang Châu cũng đã gần 1 năm tròn, ở nhưng câu thơ 65-78 ta có thể thấy được vẻ hiu quạnh của Giang Châu. Trước cảnh sông xuân, hoa nở và những đêm trăng thường chỉ có mỗi Bạch Cư Dị say với chén rượu, cô đơn biết là bao nhiêu. Dù vẫn có tiếng hát ở miền núi, tiếng sáo của miền đồng quê nhưng sao mà xa lạ đến thế.Nhưng giờ đây lại gặp được tiếng tì bà của người ca nữ,.tiếng tì bà tri âm như hiểu được nỗi lòng của ông. Và dường như tiếng tì bà tri âm đó là tiếng nhạc thần tiên.Và tiếng đàn ở lại được ngân lên, nhẹ nhàng sâu lắng, và thăm thẳm nỗi lòng của hai kẻ tài hoa bạc phận. Tiếng đàn là tiếng lòng là tiếng khóc thổn thức, nó buồn bã hơn bao giờ hết. lớn. Cuối bài thơ là tiếng khóc của Tư Mã Giang Châu Bạch Cư Dị. Ông khóc thương cho đời mà cũng tha thiết vì đờiKết:Bài thơ là nỗi lòng của kẻ luân lạc, ko nói đến chữ oán, cũng ko trách móc mà chỉ đơn giản là tiếng khóc cho hoàn cảnh của những kẻ sa cơ lỡ vận. Là niềm cảm thương cho thân phận con người như cánh bèo trôi dạt giữa dòng nướcCám ơn đã lắng nghe