Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Cáo tật thị chúng

Cáo tật thị chúng Mãn GIÁC THIỀN SƯ I. TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả:Lí Trường (1052 – 1096). Tên thuỵ là Mãn Giác.Cuộc đời: 25 tuổi xuất gia và trở thành thiền sư được ngưỡng vọng. Làm quan dưới triều vua Lí Nhân Tông, được ban hiệu Hoài Tín.2. Thơ Thiền:Thơ Thiền là loại thơ đúc kết sự giác ngộ chân lí Phật giáo. Thơ Thiền vừa mang tính triết lí vừa mang những rung động chủ quan của nhà thơ.Thơ Thiền thường mượn hình ảnh của thế giới vật chất thể hiện sự giác ngộ do các nhà sư quan sát sự vận động của vũ trụ tự nhiênXuân khứ bách hoa lạcXuân đáo bách hoa khaiSự trục nhãn tiền quáLão tòng đầu thượng laiMạc vị xuân tàn hoa lạc tậnĐình tiền tạc dạ nhất chi maiXuân qua trăm hoa rụngXuân đến trăm hoa tươiTrước mắt việc đi mãiTrên đầu già đến rồiChớ bảo xuân tàn hoa rụng hếtĐêm qua sân trước một nhành maiII. ĐỌC – HIỂU:1. Bốn câu thơ đầu:a. Quy luật biến đổi của thiên nhiên : “Trăm hoa rụng – Trăm hoa tươi”: tượng trưng cho sự vận động của tự nhiên. Hoa nở – Hoa tàn: quy luật tự nhiên.(Hoa rụng – hoa nở: xuân đi – xuân đến)Thời tiết đổi thay thì cây cối cũng phải đổi thay. Vòng luân hồi tuyệt đối, không có ngọai lệ. II. ĐỌC – HIỂU:b. Quy luật biến đổi của đời người: “Mái đầu bạc” là hình ảnh tượng trưng biểu hiện rõ nhất sự biến đổi của con người trước thời gian. Giữa hoa và người có sự nghịch đối: trong khi hoa tươi thì con người “già đến rồi”. Con người không luân hồi như cây cối: Sinh – Lão – Bệnh – Tử Quan niệm nhân sinh: Trước quy luật của tự nhiên thời gian trôi, tuồi già đến, con người như nuối tiếc: chưa làm được gì có ý nghĩa thì đã già rồi. Yù thức được sự tồn tại đó con người không thể sống một cách vô nghĩa. II. ĐỌC – HIỂU:2. Hai câu thơ cuối: Cảm xúc của nhà thơ:Phủ định quy luật hằng biến của vạn vật là sự xuất hiện của một cành mai ở cuối bài thơ. Mặc dù xuân đã tàn nhưng giờ vẫn còn đó “nhất chi mai”Hình ảnh “nhất chi mai”:Sức sống mãnh liệt.Tinh thần lạc quan, mạnh mẽ, kiên định trước những biến đổi của đất trời và thời cuộcIII. Chủ đề: Bài thơ ngợi ca và khẳng định sự trường tồn , bất biến của chân như trước mọi đổi thay của thân sắc, của vạn vật. Đồng thời ngợi ca và khẳng định sức sống bất diệt, tinh thần lạc quan, bản lĩnh và sức mạnh của con người trước mọi đổi thay của cuộc đời.Xuân khứ bách hoa lạcXuân đáo bách hoa khaiSự trục nhãn tiền quáLão tòng đầu thượng laiMạc vị xuân tàn hoa lạc tậnĐình tiền tạc dạ nhất chi mai