Bài giảng môn Ngữ văn 10: Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa (1)

Chào các em học sinh thân yêu!Bài tập trắc nghiệm:1. Đặc điểm nghệ thuật nào sau đây không thường được sử dụng trong ca dao?a. Sử dụng thủ pháp so sánh, ẩn dụb. Ngôn ngữ giản dị nhưng giàu sức biểu đạtc. Lặp đi lặp lại các mô típ mở đầud. Tâm lí nhân vật được miêu tả phức tạp2. Trong chùm ca dao than thân, thường gặp nhất là lời than của ai?a. Người mẹb. Người vợc. Cô gáid. Chàng trai3.“Thân em như tấm lụa đàoPhất phơ giữa chợ biết vào tay ai”Chữ thân trong câu ca dao trên có nghĩa là:a.Thân thểb.Thân tìnhc.Thân phậnTiểu dẫnĐọc - hiểu văn bản4. Bài số 4- Nhân vật trữ tình: cô gái đang yêu- Kết cấu: 2 phần + 10 câu đầu: nỗi nhớ thương+ 2 câu cuối: tâm trạng lo phiềnBài ca dao là lời tâm sự của ai? Lời tâm sự thể hiện qua kết cấu như thế nào? Tiểu dẫnĐọc - hiểu văn bản3. Bài số 410 câu đầu: Nỗi nhớ thương- Hình ảnh: Khăn, Đèn, MắtTiểu dẫnĐọc - hiểu văn bản4. Bài số 4Thảo luận nhóm: Mỗi hình ảnh thể hiện tâm trạng gì của cô gái?Nhóm 1: Hình ảnh KhănNhóm 2: Hình ảnh MắtNhóm 3: Hình ảnh Đèn* Khăn thương nhớ * Đèn thương nhớ rơi xuống đất không tắt vắt lên vai chùi nước mắt*Mắt thương nhớ ngủ không yên Khăn: Tín hiệu giao duyên, vật kỉ niệm gợi nhớ “người đàng xa”“Gửi khăn, gửi áo, gửi lờiGửi đôi chàng mạng cho người đằng xa”“Nhớ khi khăn mở, trầu traoMiệng chỉ cười nụ biết bao nhiêu tình”* Khăn thương nhớ * Đèn thương nhớ rơi xuống đất không tắt vắt lên vai chùi nước mắt*Mắt thương nhớ ngủ không yên Tiểu kết:- Bài ca dao là tiếng hát đầy yêu thương mang nặng nỗi nhớ và sự lo âu khắc khoải-> thể hiện khát vọng tình yêu, hạnh phúc của người bình dân xưa.4. Bài số 5:- Lời của cô gái- bày tỏ ước muốn gặp gỡ với người mình yêu“Gần đây mà chẳng sang chơiĐể em ngắt ngọn mồng tơi bắc cầu” “Hai ta cách một con sôngMuốn sang anh ngả cành hồng cho sang”“Cách nhau có một con sôngMuốn sang anh bẻ cành trầm cho sang”Vẻ đẹp độc đáo của hình ảnh chiếc cầu dải yếm là ở đâu?4. Bài số 5:- Lời của cô gái- bày tỏ ước muốn gặp gỡ với người mình yêu- Hình ảnh: Chiếc cầu- dải Yếm vừa gần gũi thân quen, táo bạo mà trữ tình đằm thắm đầy nữ tính. Thể hiện khát vọng yêu đương cháy bỏng, chân thành của nhân vật trữ tình.5. Bài ca dao số 6- Thể thơ: song thất lục bát có biến thể, sáng tạo ở câu bát (13 tiếng)Tại sao nói đến tình nghĩa con người ca dao lại dùng hình ảnh muối,gừng?- Hình ảnh muối- gừng: biểu trưng cho tình yêu nam nữ, tình nghĩa vợ chồng thuỷ chung son sắt, đậm đà nồng ấmEm có suy nghĩ gì về các con số trong bài ca dao này? III. Tổng kết1. Nghệ thuật:- Sự lặp lại môtíp mở đầu- Các hình ảnh trở thành biểu tượng- Hình ảnh so sánh lấy từ thiên nhiên- Thể thơ: lục bát, song thất lục bát, nói lối2. Nội dung:- Giá trị nhân văn + tố cáo làm nên vẻ đẹp của lời than thân- Tiếng hát yêu thương của lứa đôi- Những ân tình sâu nặng của tình chồng nghĩa vợBài tập trắc nghiệm:1.Vẻ đẹp tình yêu của nhân vật trữ tình trong bài ca dao: “Khăn thương nhớ ai” là:A. Tình cảm nồng nàn, cháy bỏng nhưng cách nói vẫn tế nhị, kín đáo.B. Tình yêu gắn liền với sự độ lượng vị thaC. Tình yêu gắn với khát vọng hôn nhânvà gia đìnhD. Tình cảm sâu sắc được thể hiện qua cách nói bóng bẩy, trau chuốt.2. Nghệ thuật biểu đạt nổi bật của bài ca dao: “ ước gì sông rộng một gang/ Bắc cầu dải yếm cho chàng sang chơi” là gì?A. Lấy những hình ảnh không có thực để diễn tả điều có thực.B. Lấy những sự vật lớn lao, vĩnh hằng để diễn tả tình cảm của con người.C. Lấy những sự vật cụ thể để diễn tả cái trừu tượng.D. Lấy những cái hiện hữu để diễn tả cái trống vắngA3. Hình ảnh “gừng cay- muối mặn” trong ca dao thể hiện điều gì?Tình yêu đôi lứaTình cảm vợ chồng Tình cảm gia đìnhTình cảm cha conB4. Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về nội dung của ca dao?Miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiênNói lên nỗi đau của con người trong xã hội cũDiễn tả đời sống tâm hồn phong phú của người lao độngNói về tình cảm gia đìnhCIV Hướng dẫn tự học.Đọc lại bài học và trả lời cõu hỏi trong SGK.Dựa vào đặc trưng về nghệ thuật của ca dao, tỡm hiểu nội dung cỏc bài ca dao trong SGKĐọc thờm: Tư Liệu Văn Học 10 (T1); Tục ngữ- ca dao-dõn ca Việt nam của Vũ Ngọc PhanTỡm mua để làm tư liệu những cuốn sỏch viết về tục ngữ ca dao- dõn ca Việt Nam cú bỏn ở cỏc hiệu sỏchSỏch tham khảoxin chân thành cảm ơn Các em học sinh lớp 10 B7chúc các em học tốt.