Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Vợ nhặt - Kim Lân (Tiết 4)

vợ nhặt- kim lân - I. Khái quát. 1. Tác giả. - Kim Lân (1920- 2007), tên khai sinh là Nguyễn Văn Tài, quê ở làng Phù Lưu, xã Tân Hồng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. - Năm 1944 ông tham gia Hội Văn hoá cứu quốc, sau đó liên tục hoạt động văn nghệ phục vụ kháng chiến và cách mạng. - Tác phẩm chính: Nên vợ nên chồng (tập truyện ngắn, 1955), Con chó xấu xí (tập truyện ngắn, 1962).Em cho biết những nét chính về tiểu sử tác giả? - Kim Lân là nhà văn chuyên viết truyện ngắn, thế giới nghệ thuật của ông tập trung ở khung cảnh nông thôn và hình tượng người nông dân. - Năm 2001 ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.Sở trường của Kim Lân là viết về thể loại nào? Đề tài mà ông đề cập đến? 2. Tác phẩm. a. Xuất xứ. “Vợ nhặt” cú tiền thõn là “Xúm ngụ cư”, là truyện ngắn xuất sắc của Kim Lõn được rỳt ra trong tập “Con chú xấu xớ”(1962). Tỏc phẩp được viết ngay sau CMT8 thành cụng nhưng cũn dang dở và mất bản thảo, khi hoà bỡnh lập lại, dựa vào một phần cốt truyện, Kim Lõn đó viết lại truyện ngắn này(1954)Em nêu xuất xứ của tác phẩm? b. Chủ đề. Phản ỏnh cuộc đời nghốo khổ và cơ cực, qua đú thể hiện khỏt vọng hạnh phỳc gia đỡnh của người nụng dõn Việt Nam năm 1945. II. Đọc- hiểu văn bản. 1. Bối cảnh của truyện. Truyện được xõy dựng trờn bối cảnh năm Ất Dậu – năm xảy ra nạn đúi khủng khiếp đó cướp đi hơn 2 triệu người Việt Nam.Chủ đề của tác phẩm nói về điều gì?Truyện được xây dựng trên bối cảnh nào? Khụng gian diễn ra trong truyện đú là con đường vào xúm ngụ cư – con đường luồn qua xúm chợ vào trong bến khẳng khiu. Hiện ra những búng người vật vờ, ủ rũ đúi “xanh xỏm như những búng ma”, những người đang sống “nằm ngổn ngang khắp lều chợ”, và những “cỏi thõy nằm cũng queo bờn đường” với cỏi khụng khớ “vẩn lờn mựi ẩm thối của rỏc rưởi và mựi gõy của xỏc người".Hiện ra trong bối cảnh ấy là gì? 2. Tỡnh huống truyện. Thể hiện ngay ở nhan đề: + “Vợ” là mối quan hệ đối với chồng phải qua cưới xin. + “Nhặt”- nhặt được của rơi ngoài đường ngoài chợ. Đú là tỡnh huống một anh nụng dõn tờn là Tràng, xấu, nghốo xơ xỏc, lại là dõn ngụ cư khụng ai thốm lấy, bỗng nhiờn “nhặt” được vợ một cỏch dễ dàng ngay giữa đường giữa chợ trong vụ đúi khủng khiếp ở nước ta vào thỏng 3/1945.Tình huống truyện thể hiện ở đâu? Cụ thể là chi tiết nào? - Việc Tràng cú vợ gõy ra sự ngạc nhiờn cho mọi người: người dõn xúm ngụ cư ngạc nhiờn, bà cụ Tứ ngạc nhiờn và chớnh Tràng cũng ngạc nhiờn. - Mọi người ngạc nhiờn vỡ hai lớ do: + Người như Tràng mà cú vợ. + Thời buổi đúi khỏt ấy, người như Tràng, nuụi thõn, nuụi mẹ chẳng xong mà cũn dỏm đốo bũng vợ con. Khổ nỗi, nếu khụng gặp hoàn cảnh đúi kộm như thế thỡ ai thốm lấy Tràng. Đau xút ở chỗ, đõy khụng phải là vợ theo cung cỏch bỡnh thường, cú cưới hỏi đàng hoàng, mà đõy là “ vợ nhặt”.Việc Tràng có vợ đã gây ra sự ngạc nhiên cho mọi người, vì sao nói vậy? * Xõy dựng tỡnh huống ộo le như vậy, Kim Lõn đó làm nổi bật được nhiều ý nghĩa cho tỏc phẩm của mỡnh: - Tựa đề gõy cho người đọc một sự chỳ ý đặc biệt. Người ta thường núi nhặt được vật này vật khỏc, chứ khụng ai núi “nhặt” được vợ hoặc chồng. Hơn nữa toàn bộ cõu chuyện đều xoay quanh việc anh Tràng “nhặt” được vợ một cỏch dễ dàng. - Người dõn lao động dự ở tỡnh huống bi thảm đến đõu, dự kề bờn cỏi chết vẫn khỏt khao hạnh phỳc, vẫn tin vào cuộc sống và hi vọng vào tương lai. - Khụng cần đến những lời kết tội to tỏt và hựng biện mà tố cỏo được sõu sắc tội ỏc của bọn Thực dõn, Phỏt xớt và tay sai vỡ chỳng đó gõy ra nạn đúi khủng khiếp năm 1945. Trong cỏi đúi ấy, con người vụ cựng rẻ rỳng. Người ta cú thể cú vợ theo chỉ nhờ mấy bỏt bỏnh đỳc ngoài chợ.