Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Tiết 87, 88: Văn học Pháp: Aragông và “Enxa trước gương soi”

Tiết 87 + 88: Văn học PhápAragông và “Enxa trước gương soi”I/ TÌM HIỂU CHUNG1/ Tác giả Lui Ara gông ( 1897 – 1982) - Lui Ara gông là nhà thơ, nhà tiểu thuyết Pháp nổi tiếng - một trong những cánh chim đại bàng của văn học thế giới ở thế kỷ XX. a.Tiểu sử : Cuộc đời ông như một cuốn tiểu thuyết phức tạp : - Từ nhỏ đã mang thân phận bất hạnh của một đứa con hoang. - Lớn lên, hai lần khoác áo lính ( 1917; 1939) , nếm trải mọi mùi vị của 2 cuộc đại chiến thế giới . -Năm 1919, ông tham gia các tổ chức văn học mang tiêu cực: chủ nghĩa đa đa , chủ nghĩa siêu thực với một tâm trạng mệt mỏi, chán chường. LOUIS ARAGON- Năm 1927, 1928 là những năm có nhiều sự kiện lớn trong đời Aragông : vào Đảng cộng sản Pháp; gặp Enxa, rồi từ đó đến với chủ nghĩa HTXHCN.- Từ đó ông tham gia hoạt động cách mạng sôi nổi và kháng chiến bảo vệ đất nước trong Đại chiến thứ II.=> Năm 60 tuổi , ông được trao giải thưởng hoà bình quốc tế Lênin.b. Sự nghiệp sáng tác: - Aragông yêu văn chương say đắm từ những năm 5tuổi. 6 tuổi ông đã chập chững sáng tác những trang tiểu thuết đầu tiên.- Ông để lại cho đời một khối lượng sáng tác khổng lồ trên nhiều phương diện : tiểu thuyết , thơ ca, tiểu luận phê bình tất cả được kê thành hai cuốn thư mục dày 282 trang.Trong sáng tác của Aragông, tình yêu Enxa và tình yêu lý tưởng luôn hoà quyện.Thơ Aragông không có các loại dấu chấm câu. Ông có xu hướng phát triển câu thơ daì và muốn xoá nhoà ranh giới giữa thơ và văn xuôi; các biện pháp tu từ thường lặp đi, lặp lại* Tác phẩm tiêu biểu : - Thơ : + Đôi mắt Enxa. + Anh chàng say đắm Enxa. + Tiếng kèn xung trận Pháp. - Tiểu thuyết : Tuần lễ thánh @/ Câu hỏi ôn thi phần tác giả 1. Nêu những nét chính về tiểu sử và sự nghiệp sáng tác của Aragông? 2. Sự kiện nào có ý nghĩa trong cuộc đời khiến Aragông từ bỏ chủ nghĩa siêu thực để đến với lý tưởng Cách mạng?3. Vai trò của EnxaTơriôlê trong cuộc đời và trong sự nghiệp sáng tác của Aragông?. 2/ Bài thơ “Enxa trước gương soi”: a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác : - Bài thơ sáng tác vào những năm 1943, khi phát xít Đức bao vây nước Pháp. Aragông và Enxa cùng sát cánh bên nhau trong đội quân du kích để chiến đấu bảo vệ đất nước. - Bài thơ được rút ra từ tập thơ “ Tiếng kèn xung trận Pháp” , xuất bản năm 1946.b. Cảm hứng chủ đạo :Trong bối cảnh của một nước Pháp thương đau, thi phẩm “Enxa trước gương soi” vừa nồng nàn yêu thương, vừa xót xa u trầm. tạo nên không khí bao trùm cả bài thơ : Tĩnh lặng – mà Xôn xao.II/ PHÂN TÍCH1/Hoàn cảnh Enxa soi gương: “ giữa hồi bi kịch”/ nhắc lại nhiều lần Thời đại đau thương của nhân dân Pháp trước hoạ xâm lăng của phát xít Đức.2/ Chân dung Enxa soi gương: a. Dáng ngồi Enxa : - Được lặp lại nhiều lần  im lặng, triền miên, kéo dài ( một ngày dài, suốt ngày, cứ thứ năm hàng tuần)=> gợi một không khí trầm tư, nặng nề và mệt mỏi. b. Chiếc gương Enxa : - Luôn gắn với dáng ngồi của Enxa  gợi chất nữ tính, làm mềm lại không khí căng thẳng của bài thơ . - Hình ảnh chiếc gương hai lần đột biến : + Cuộc đời oái oăm như tấm gương soi  gương đời. + Một ngày dài ngồi soi vào trí nhớ  gương trí nhớ.=> Sự đột biến tạo nên mối quan hệ giữa thực và ảo, khiến hình ảnh chiếc gương lung linh trong ý nghĩa biểu tượng : Tấm gương Vừa là tâm hồn EnxaVừa là hình bóng cuộc đờic.Mái tóc Enxa : - Hình ảnh mái tóc / được lặp lại 5 lần : + Vàng rực rỡ  màu sắc mạnh , tràn đâỳ sức sống. + hoa lửa + ánh lửa +đám cháy +bốc cháy=>Mái tóc Enxa vừa là : + biểu tượng chung cho vẻ đẹp của người phụ nữ. + biểu tượng cho sức mạnh tình yêu nồng nhiệt, đầy cuốn hút , đối lập với không gian tĩnh lặng đến u uất của bài thơ.Hình ảnh ẩn dụ  gợi lên sức sống mãnh liệt đến thiêu đốtd. Động tác chải tóc của Enxa : - Động tác chải tóc lặp lại khiến cho : + Mái tóc thêm mượt mà . + Gợi sự liên tưởng , tái hiện lại hình ảnh những người con ưu tú đã hy sinh vì Tổ quốc trong tâm trí của Enxa.=> Vẻ đẹp tình yêu riêng tư đột ngột gắn với nỗi niềm đất nước, tạo nên chiều sâu tâm hồn của Enxa. * Tóm lại: 4 hình ảnh ( vừa thực, vừa ảo) đều hướng về Enxa, tạo ra hai tầng nghĩa : - Thứ nhất : Một Enxa đẹp rực rỡ nhưng đầy ưu tư trước nỗi đau nước Pháp. - Thứ hai : Một tình yêu mãnh liệt của Aragông giành cho sự chiêm ngưỡng vẻ đẹp ngoại hình và nội tâm Enxa. Tình yêu cá nhân hoà vào tình yêu lớn của Tổ quốc, nâng cảm xúc bài thơ lên tầm vóc lớn.=> Tạo nên dư ba trường tồn cho thi phẩm của Aragông . III/ TỔNG KẾT Ấn tượng đặc biệt của bài thơ “Enxa ngồi trước gương” là bút pháp độc đáo đến táo bạo : - Hình ảnh giàu liên tưởng ( mái tóc của En xa như một ngọn núi lửa). - Sự kết hợp hoà quyện giữa : + Bề ngoài tĩnh lặng : không âm thanh, hình tượng thơ lặng lẽ +Ý tưởng xôn xao: thể hiện ở nội tâm nóng bỏng, da diết qua hình tượng Enxa với nỗi niềm và tình yêu Tổ quốc thiết tha , sâu nặng. => Bài thơ khắc họa hình tượng Enxa với tâm trạng buồn suy tư, day dứt đó củng là nỗi niềm của Aragông trước bi kịch của nước Pháp và nhân loại.