Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Tiết 61: Vợ nhặt - Kim Lân

Thực hiện : Nguyễn Thị Việt HàTổ Ngữ văn TIẾT 61 -ĐỌC VĂNVỢ NHẶTKim Lân TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả: Nêu những nét chính về nhà văn Kim Lân.Kim Lân (1920- 2007)Tên khai sinh: Nguyễn Văn Tài.Quê: làng Phù Lưu, xã Tân Hồng,huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh.Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2001.TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả: Kim Lân là cây bút truyện ngắn. Thế giới nghệ thuật của ông thường là khung cảnh nông thôn, hình tượng người nông dân. Đặc biệt ông có những trang viết đặc sắc về phong tục và đời sống thôn quê. Kim Lân là nhà văn một lòng một dạ đi về với "đất", với "người", với "thuần hậu nguyên thủy" của cuộc sống nông thôn.TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân I. Tìm hiểu chung 2. Tác phẩm: a Xuất xứ truyện.Vợ nhặt là truyện ngắn xuất sắc in trong tập truyện Con chó xấu xí(1962).b. Bối cảnh xã hội của truyện.Nhật bắt nhân dân ta nhổ lúa trồng đay nên tháng 3 năm 1945, nạn đói khủng khiếp đã diễn ra. Chỉ trong vòng vài tháng, từ Quảng Trị đến Bắc Kì, hơn hai triệu đồng bào ta chết đói. TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân I. Tìm hiểu chung 2. Tác phẩm: C Đọc- tóm tắt.Đọc diễn cảm một số đoạn tiêu biểu.+ Tóm tắt diễn biến cốt truyện với những chi tiết chính. TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân II . Hướng dẫn khám phá tìm hiểu văn bản 1 Tìm hiểu ý nghĩa nhan đề Vợ nhặt.Dựa vào nội dung truyện, hãy giải thích nhan đề Vợ nhặt.+ Nhan đề Vợ nhặt thâu tóm giá trị nội dung tư tưởng tác phẩm. "Nhặt" đi với những thứ không ra gì. Thân phận con người bị rẻ rúng như cái rơm, cái rác, có thể "nhặt" ở bất kì đâu, bất kì lúc nào. Người ta hỏi vợ, cưới vợ, còn ở đây Tràng "nhặt" vợ. Đó tực chất là sự khốn cùng của hoàn cảnh.TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân II . Hướng dẫn khám phá tìm hiểu văn bản 1 Tìm hiểu ý nghĩa nhan đề Vợ nhặt.Dựa vào nội dung truyện, hãy giải thích nhan đề Vợ nhặt.+ Nhưng "vợ" lại là sự trân trọng. Người vợ có vị trí trung tâm xây dựng tổ ấm. Trong tác phẩm, gia đình Tràng từ khi có người vợ nhặt, mọi người trở nên gắn bó, quây quần, chăm lo, thu vén cho tổ ấm của mìnhTIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân II . Hướng dẫn khám phá tìm hiểu văn bản 1 Tìm hiểu ý nghĩa nhan đề Vợ nhặt.Dựa vào nội dung truyện, hãy giải thích nhan đề Vợ nhặt.+ Như vậy, nhan đề Vợ nhặt vừa thể hiện thảm cảnh của người dân trong nạn đói 1945. Vừa bộc lộ sự cưu mang, đùm bọc và khát vọng, sức mạnh hướng tới cuộc sống, tổ ấm, niềm tin của con người trong cảnh khốn cùng. TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân II . Hướng dẫn khám phá tìm hiểu văn bản 2- Tìm hiểu tình huống truyện.Truyện được xây dựng trên tình huống đặc sắc nào?+ Tràng là một nhân vật có ngoại hình xấu. Đã thế còn dở người. Lời ăn tiếng nói củaTràng cũng cộc cằn, thô kệch như chính ngoại hình của anh ta. . + Gia cảnh của Tràng cũng rất ái ngại. Nguy cơ "ế vợ" đã rõ.+ Đã vậy lại gặp năm đói khủng khiếp, cái chết luôn luôn đeo bám. Trong lúc không một ai (kể cả Tràng) nghĩ đến chuyện vợ con của anh ta thì đột nhiên Tràng có vợ. Trong hoàn cảnh đó, Tràng "nhặt" được vợ là nhặt thêm một miệng ăn cũng đồng thời là nhặt thêm tai họa cho mình, đẩy mình đến gần hơn với cái chết. Vì vậy, việc Tràng có vợ là một nghịch cảnh éo le, vui buồn lẫn lộn, cười ra nước mắt. TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân II . Hướng dẫn khám phá tìm hiểu văn bản 2- Tìm hiểu tình huống truyện.Thái độ của dân làng và của bà cụ Tứ như thế nào trước việc Tràng có vợ?+ Dân xóm ngụ cư ngạc nhiên, cùng bàn tán, phán đoán rồi cùng nghĩ: "biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái thì này không?", cùng nín lặng. + Bà cụ Tứ, mẹ Tràng lại càng ngạc nhiên hơn. Bà lão chẳng hiểu gì, rồi "cúi đầu nín lặng" với nỗi lo riêng mà rất chung: "Biết chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không?"TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân II . Hướng dẫn khám phá tìm hiểu văn bản 2- Tìm hiểu tình huống truyện.Thái độ của Tràng như thế nào trước việc này?+ Bản thân Tràng cũng bất ngờ với chính hạnh phúc của mình: "Nhìn thị ngồi ngay giữa nhà đến bây giờ hắn vẫn còn ngờ ngợ". Thậm chí sáng hôm sau Tràng vẫn chưa hết bàng hoàng.TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân II . Hướng dẫn khám phá tìm hiểu văn bản 2- Tìm hiểu tình huống truyện.Em có nhận xét gì về tình huống truyện?+ Tình huống truyện mà Kim Lân xây dựng vừa bất ngờ lại vừa hợp lí. Qua đó, tác phẩm thể hiện rõ giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo và giá trị nghệ thuật.TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân II . Hướng dẫn khám phá tìm hiểu văn bản 3- Giá trị của tác phẩm.Tác phẩm thể hiện rõ giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo và giá trị nghệ thuậtcụ thể nào?TIẾT 61 -ĐỌCVĂN VỢ NHẶT Kim Lân II . Hướng dẫn khám phá tìm hiểu văn bản Giá trị hiện thực: Tố cáo tội ác thực dân, phát xít qua bức tranh xám xịt về thảm cảnh chết đói. Giá trị nghệ thuật: Tình huống truyện khiến diễn biến phát triển dễ dàng và làm nổi bật được những cảnh đời, những thân phận đồng thời nổi bật chủ đề tư tưởng tác phẩm. Giá trị của tác phẩmGiá trị nhân đạo: Tình nhân ái,cưu mang đùm bọc nhau, khát vọng hướng tới sự sống và hạnh phúc.3-.