Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Tiết 48: Chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận

Tiết 48Chữa lỗi lập luậnGV: Lý Thái Linh, THPT Đình Lập, Lạng sơn.? Theo em, đâu là các lỗi lập luận lớn mà khi làm văn nghị luận mình thường mắc?Lỗi liên quan đến việc nêu luận điểm.2. Lỗi liên quan đến việc nêu luận cứ.3. Lỗi về cách thức lập luận.Thảo luận:Tổ 1: Btập 1, 2 ( I )Tổ 2,3: Btập 1,2 ( II )Tổ 4: Btập 1,2 ( III ).I.Lỗi liên quan đến việc nêu luận điểm1.Bài tập 1.a.Luận điểm chưa rõ, nội dung trùng lặp mà không có sự nhấn mạnh ý hay phát triển ý( cảnh vậtvắng vẻ, cảnh vật ngưng đọng, im lìm, cảnh sắc im ắng).b. Không nêu được luận điểm khái quát, diễn đạt trùng lặp, luẩn quẩn, không nói rõ được bản chất của vấn đề:- Hai câu thơ nói lên hoài bão về công danh, sự nghiệp của PNL là làm trai phải biết lập công đền nợ nước và để lại tiếng thơm cho đời.c. Nêu quá nhiều luận điểm, nhưng lại không trình bày được hết ý.-Luận cứ không phù hợp với các luận điểm đã nêu.2.Bài tập 2. Chữa lại các ý ở bài tập 1.a.Cảnh vật trong bài thơ Thu điếu của NK gợi cho người đọc cảm giác về sự lẻ loi, hiu quạnh thật đáng sợ.Nếu là sự vật thì chỉ là Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo. Nếu là âm thanh thì chỉ là hơi gợn tí, khẽ đưa vèo. Và cái ngõ quê vốn là nơi ồn ào những lời chào hỏi thì sao mà lạnh lẽo: Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.b. Hai câu thơ() nói lên hoài bão về công danh ,sự nghiệp của PNL là làm trai sống ở trong trời đất là phải biết lập công đề nợ nước và để lại tiếng thơm cho muôn đời.Trong hoàn cảnh lịc sử ấy, hoài bão của PNL đã trở thành lí tưởng sông tích cực có tác dụng to lớn đối với xã hội. Lí tưởng ấy còn góp phần khích lệ con người từ bỏ lối sống tầm thường, ích kỉ để sẵn sàng chiến đấu, hi sinh vì nghĩa lớn.c. Tự nghiên cứu.II. Lỗi liên quan đến việc nêu luận cứ.Bài tập 1.a.Luận cứ mơ hồ, thiếu chính xác. Cần nêu rõ luận cứ quan trọng nhất liên quanđến đối tượng nghị luận của hai câu thơ, đó là: Sự tương đồng giữa hình tượng thiên nhiên và tâm trạng tác giả HCận-tâm trạng chung của cái tôi Thơ mới.b.Luận cứ thiếu chính xác: “Đất nướchoàn toàn”.-Luận cứ còn thiếu toàn diện: vì chỉ nêu dẫn chứng về Hai Bà Trưng cần bổ sung các luận cứ phù hợp với luận điểm: “ Dân tộc ta anh hùng hào kiệt đời nào cũng có”.c. Luận cứ thiếu tính hệ thống, logic:-Các chiến thắng không được sắp xếp theo thời gian.Luận cứ không phù hợp với luận điểm: ải Chi lăng, cửa biển Bặch đằng không phải là “tên tuổi”.2. BT2 ( Tự nghiên cứu).2.Bài tập 2.a, Từ xưa đến nay, vẻ đẹp và số phận của của người p. nữ luôn là đề tài nổi bật của thơ văn. Ca dao xưa có những câu thật hay: Thân em như dải lụa đào /Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.Thân em như giếng giữa đàng/ Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân. Rồi vẻ đẹp đoan trang và số phận bi thảm của nàng Vũ Thị Thiết trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ. Đặc biệt là tài sắc và cuộc đời chìm nổi , lênh đênh của nàng Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Dub. NC viết nhiều về nthôn và người ndân VN trước CMT8 Trong các tp của ông, nthôn thì tiêu điều, xơ xác, còn người ndân bị dồn đuổi tới bên bờ vực thẳm của sự tuyệt vọng.Các nvật ndân của ông vô cùng p.phú đa dạng. Có người bị bần cùng hoá, lưu manh hoá như CPhèo. Cũng có người rơi vào cảnh ngộ khốn cùng nhưng vẫn giữ được lòng tự trọng và phẩm giá như Lão Hạc. Lại có những người là nạn nhân củacái đói như anh cu Phúc, bà cái đĩc. L. điểm không rõ ràng: Phần gợi mở, dẫn dắt không đủ làm nổi bật luận điểm chính.-Luận cứ : không phù hợp với phạm viđề tài được nêu ở những câu trước.III.Lỗi về cách thức lập luận.1,Bài tập 1.a.L. cứ thiếu logic, lộn xộn ( liệt kê các tác giả không theo trình tự thời gian), không đủ làm sáng tỏ cho luận điểm.b.L. điểm không rõ ràng: “Nông thôn”ở đây là đề tài người nông dân hay cuộc sống ở nông thôn ?-Luận cứ thiếu toàn diện: chỉ tập trung vào “cái đói” trong tp viết về đề tài n. thôn và n. dân của N. Cao.? Từ việc thực hành các bài tập trên , em thấy khi viết văn nghị luận ta phải tránh những lỗi nào?Nêu luận điểm trùng lặp hoặc không rõ ràng, không phù hợp với bản chất của vấn đề cần giải quyết.-Nêu luận cứ thiếu chính xác, không đầy đủ, không liên quan mật thiết đến luận điểm cần trình bày, trùng lặp hoặc qua rườm rà.- Lập luận mâu thuẫn, luận cứ không phù hợp với luận điểm.