Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Tiết 47, 48: Văn học sử: Tác giả Tố Hữu

Tiết 47- 48 - Văn học sử Tác gia Tố Hữu*Chú ý các nhân tố : -Thời đại nhà thơ sống và sáng tác . - Quê hương . - Gia đình . - Sự giác ngộ lý tưởng Cách mạng và quá trình họat động Cách mạng.I/Vài nét về tiểu sử :-Tố Hữu (1920 – 2002 ), tên thật là Nguyễn Kim Thành .-Quê ông ở Qủang Điền , tỉnh Thừa Thiên Huế .-Oâng xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo, có truyền thống thơ ca. Quê hương, gia đình đã góp phần làm nên tâm hồn thơTố Hữu.- Tố Hữu tham gia Cách mạng từ năm 16 tuổi; 18 tuổi được kết nạp Đảng .*Cả cuộc đời Tố Hữu đều có những cống hiến lớn cho cách mạng và cho sự nghiệp văn học dân tộc . Ở Tố Hữu con người chính trị và con người nhà thơ thống nhất chặt chẽ làm một. */Tố Hữu bắt đầu sáng tác thơ từ lúc nào ? Qúa trình sáng tác thơ của ông được thể hiện qua mấy tập thơ lớn, đó là những tập thơ nào?*/ Tại sao nói: Các chặng đường thơ của Tố Hữu luôn song hành với các giai đọan cách mạng, phản ánh những chặng đường cách mạng, đồng thời thể hiện sự vận động của tư tưởng và nghệ thuật của nhà thơ? Hãy phân tích và chứng minh. II/ Con đường thơ của Tố HữuTên tập thơThời điểm và h/c sáng tácNội dung chủyếuBài thơ tiêu biểu1. Từ ấy2. Việt Bắc(1937-1946)Ra đời trong phong trào dân cho đến khi c/m T.8 thành công-Ca ngợi lý tưởng cách mạng.-Giư vững lập trưỡng cách mạng trước thử thách.- Niềm vui chiến thắng.-Từ ấy.-Tâm tư trong tù.-Huế tháng tám.(1947- 1954)Kháng chiến chống pháp-Phản ánh những chặng đường gian lao, anh dũng và thắng lợi của cuộc k/c.-Thể hiện thành công h/ả và tâm tư của nd k/c.- Kết tinh những t/c lớn của con người VN k/c mà bao trùm là tình yêu nước.-Hoan hô chiến sĩ Điện Biên.- Việt Bắc.- Sáng tháng năm. - Ta đi tới. 3. Gío lộng4. R a trận (1955- 1961) Miền Bắc xây dựng XHCN,miền Nam đấu tranh chống đế quốc Mỹ.-Niềm vui, niềm tự hào , tin tưởng vào cuộc sống mới XHCN ở miền Bắc - Thể hiện tình cảm với miền Nam.- Tình quốc Tế vô sản với các nước anh em.-Ba mươi năm đời ta có Đảng.-Bài ca xuân 61 -Mẹ Tơm. -Quê mẹ.Em ơi Ba Lan. (1962-1971) Cuộc kháng chiến chống Mỹ hào hùng và quyết liệtTập trung phản ánh cao trào chống Mỹ ở cả hai miền Nam –Bắc.-Ca ngợi CNAHCM.-Tiếc thương vô hạn trước sự qua đời của Bác Hồ. -Bài ca xuân 68.-Bài ca xuân 71.-Bác ơi !-Kính gửi cụ Nguyễn Du.-Theo chân Bác.5/ Máu và hoa1972- 1977 Cả nước dốc tòan lực vào cuộc kháng chiến chống Mỹ và thắng lợi vẻ vang.-Ca ngợi Tổ quốc Việt Nam – chân lý của thời đại.-Tổng kết về Việt Nam anh hùng trong xây dựng đất nước và đấu tranh chống ngoại xâm.-Xin gửi Miền Nam.-Việt Nam máu và hoa.- Nước non ngàn dặm.Là tập hợp những bài thơ được sáng tác từ 1978 đến 1999, trong khung cảnh đất nước hòa bình , độc lập nhưng còn nhiều khó khăn- Là những chiêm nghiệm của nhà thơ về lẽ sống, lẽ đời với giọng trầm lắng, suy tưPhút giây.--Một Tiếng đờnTa với ta.6/ Một tiếng đờn (1992)7/ Ta với ta (1999 )*Qua hòan cảnh sáng tác cũng như nội dung chính của từng tập thơ, chúng ta có thể khẳng định :- Thơ Tố Hữu luôn bám sát những bước đi và nhiệm vụ của cách mạng , của đời sống chính trị của đất nước.- Đồng thời cũng thể hiện sự vận động trong tư tưởng và nghệ thuật của nhà thơ.*Trên cơ sở về đề tài, nội dung của các tập thơ của Tố Hữu mà chúng ta đã tìm hiểu, em hãy nêu những đặc điểm chung về phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu ?III/ Phong cách nghệ thuật :1.Thơ Tố Hưulà thơ trữ tình chính trị. 2.Thơ Tố Hữu mang đậm khuynh hướng sửthi và cảm hứng lãngmạn 3.Thơ Tố Hữucó giọng tâm tìnhngọt ngàotha thiết4/ Thơ Tố Hữu Đậm đà Tính dântộc@/ Tại sao lại nói : Thơ Tố Hữu là thơ trữ tình –chính trị? - Tố Hữu là một thi sĩ – chiến sĩ . - Thơ Tố Hữu nhằm mục đích phục vụ cho nhiệm vụ chính trị của mỗi giai đọan cách mạng. - Nội dung chính trị trong thơ Tố Hữu lại được chuyển tải qua cảm hứng trữ tình. - Đề tài trong thơ Tố Hữu chủ yếu khai thác từ đời sống chính trị của đất nước và tình cảm chính trị của bản thân nhà thơ.* Tố Hữu là nhà thơ của lẽ sống lớn, tình cảm lớn, niềm vui lớn của con người và cuộc sống cách mạng. @/ Nêu những biểu hiện cụ thể của tính sử thi trong thơ Tố Hữu ? - Cái “tôi” trữ tình trong thơ Tố Hữu là cái tôi –chiến sĩ --> cái tôi - công dân --> cái tôi nhân danh dân tộc, cách mạng.- Nhân vật trữ tình trong thơ Tố Hữu là những con người đại diện cho phẩm chất của giai cấp, dân tộc, mang tầm vóc lịch sử và thời đại. - Đề tài trong thơ Tố Hữu tập trung thể hiện những vấn đề cốt yếu của đời sống cách mạng và vận mệnh dân tộc.@/Đọc thơ Tố Hữu, em có thể dễ nhận ra được giọng điệu tâm tình ngọt ngào nhờ vào những yếu tố nào ? - Cách xưng hô với đối tượng được trò chuyện ( Bạn đời ơi; Đồng bào ơi, anh chị em ơi; Anh vệ quốc quân ơi!...”. - Sự hòa cảm tâm tình, cảm xúc của nhà thơ với cảnh, với người để tạo ra một thứ nhạc tâm tình riêng ngọt ngào, thương mến.* Với Tố Hữu, “thơ là chuyện đồng điệulà tiếng nói đồng ý, đồng tình, tiếng nói đồng chí” . @/ Hãy chứng minh : Thơ Tố Hữu giàu tính dân tộc? _ Về nội dung : Phản ánh đậm nét hình ảnh con người Việt Nam, Tổ quốc Việt Nam trong thời đại cách mạng mới hòa nhập và tiếp nối với truyền thống tinh thần, tình cảm, đạo lý của dân tộc.-- Về nghệ thuật : + Tố Hữu sử dụng đa dạng các thể thơ, đặc biệt thành công trong các thể thơ truyền thống. + Ngôn ngữ thơ Tố Hữu được chắt lọc từ lối nói quen thuộc của dân tộc : gần gũi, dễ hiểu, dễ thuộc. + Tính nhạc trong thơ Tố Hữu phong phú với nhiều cung bậc qua hệ thống từ láy, gieo vần, phối thanh VI/ TỔNG KẾT :- Thơ Tố Hữu là một thành tựu xuất sắc của thơ ca cách mạng, thơ trữ tình chính trị, kế tục một truyền thống lớn của thơ ca dân tộc.- Thơ Tố Hữu là sự kết hợp giữa hai yếu tố : Cách mạng và dân tộc.- Sức thu hút của thơ Tố Hữu là ở niềm say mê lý tưởng và tính dân tộc đậm đà.* Hướng dẫn học bài và sọan bài :@/ Hướng dẫn học bài :-Nắm vững những kiến thức cuả tác gia (tiểu sử và những nhân tố trong cuộc đời của Tố Hữu Chứng minh bằng những dẫn chứng cụ thể ?- Nắm vững các chặng đường thơ và phong cách nghệ thuật tiêu biểu của Tố Hữu và chứng minh bằng các dẫn cụ thể.@/ Sọan bài : “ Việt Bắc” - Đọc diễn cảm bài thơ và tìm hiểu chung về bài thơ (xuất xứ, thời điểm- hòan cảnh sáng tác, bố cục – chủ đề )-Xác định nội dung – nghệ thuật của bài thơ qua từng phần bố cục.