Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Tiết 40: Đọc văn: Đàn ghi ta của Lor-Ca

NhiÖt liÖt chµo mõngC¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinhGiáo viên: Phạm Thị QuyĐàn ghi ta của Lor-caThanh ThảoTiết 40: Đọc vănI.Tiểu dẫn1. Nhà thơ Thanh ThảoTên khai sinh: Hồ Thành Công, SN 1946Quê hương: Đức Tân- Mộ Đức-Quảng NgãiBản thân: Tốt nghiệp khoa văn ĐHTH Hà Nội, trực tiếp tham gia chiến đấu ở chiến trường MNTừng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong Hội Nhà văn VNNăm 1979 nhận giải thưởng Hội nhà văn VNĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảo I- TIỂU DẪN 1. Nhà thơ Thanh ThảoCâu 1: Nhận định nào sau đây không đúng về nhà thơ Thanh Thảo?Ông là ngòi bút thơ luôn khước từ cách biểu đạt dễ dãi, tìm kiếm những cách biểu đạt mới.Ông là ngòi bút thơ luôn nỗ lực cách tân thơ Việt, với xu hướng đào sâu vào cái tôi nội cảm.Ông là ngòi bút thơ góp phần làm mới thể lục bát bằng những tìm tòi theo hướng hiện đại, tạo nên nét độc đáo trong cấu trúc và hình ảnh.Ông là ngòi bút thơ giàu suy tư mãnh liệt, phóng túng trong cảm xúc, ít nhiều nhuốm màu sắc tượng trưng, siêu thực.Tác phẩm chính Những người đi tới biển (trường ca, 1977)Dấu chân qua trảng cỏ (thơ, 1980)Những ngọn sóng mặt trời (trường ca, 1981) Khối vuông ru bích (thơ, 1985) Từ một đến một trăm (thơ, 1988)...Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảo I- TIỂU DẪN 2. Tác phẩma)Xuất xứ-In trong tập “Khối vuông Ru-bic”CÊu tróc th¬ m« h×nh më ph¸ bá khu«n mÉu, gi¶i phãng c¶m xóc vµ t­ëng t­îngĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh ThảoThanh Thảo nãi : “Lor-ca lµ mét nhµ th¬ mµ t«i hÕt søc ng­ìng mé, cả vÒ thi ca lÉn cuéc ®êi vµ c¸i chÕt ®Òu g©y cho t«i nhiÒu xóc cảm vµ Ên t­îng.ChÝnh những hình ảnh vµ nh¹c ®iÖu trong nhiÒu bµi th¬ Lor-ca ®· dÉn d¾t t«i khi viÕt bµi th¬ mµ t«i coi nh­ mét khóc t­ëng niÖm ¤ng”Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảo I- TIỂU DẪN 2. Tác phẩmb) Nhà thơ Ga-xi-a Lor-ca- Phê-đê-ri-cô Ga-xi-a Lor-ca (1898 -1936) là một trong những tài năng sáng chói của văn học hiện đại Tây Ban Nha. Ông thành công trên nhiều lĩnh vực nghệ thuật: thơ ca, hội họa, âm nhạc, sân khấu... - Sống trong thời đại bạo tàn,dưới sự cai trị của chế độ độc tài, phản động Pri-nô đê Ri- vê -ra, Lor-ca đã trở thành người nghệ sĩ, chiến sĩ không ngừng đấu tranh chống mọi thế lực áp chế và khởi xướng, thúc đẩy mạnh mẽ những cách tân trong lĩnh vực nghệ thuật.Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh ThảoNhờ có những vần thơ tài hoa mang đậm chất dân gian của ông mà người ta nghe thấy tiếng hoàng hôn than khóc ánh bình minh, tiếng đàn guitare cất lên xao xuyếnCũng chính nhờ có thơ ông mà đất nước Tây Ban Nha hiện lên với chiều dài sâu thẳm của lịch sử, với những sắc màu độc đáo, nồng nhiệt, nhưng vẫn phảng phất đâu đó một nỗi buồn mênh mang trong tâm hồn. Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảo I- TIỂU DẪN 2. Tác phẩmc) Thể thơ-Thể thơ tự do mang phong cách siêu thực-tượng trưngChủ nghĩa siêu thực xuất hiện vào khoảng đầu thế kỉ XX, trở thành một cuộc cách mạng trong thơ ca thể hiện qua việc phá vỡ các khuôn mẫu tư tưởng, đánh thức khát vọng vươn dậy khỏi mọi trói buộc của con người; chú trọng khai thác cái ngẫu hứng, đề cao sự liên tưởng cá nhân độc đáoChủ nghĩa tượng trưng ra đời cuối thế kỉ XIX, hình tượng trong thơ tượng trưng mang tính chất đa nghĩa. Lối sáng tác của chủ nghĩa tượng trưng là lối liên tưởngĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảo II- Đọc - hiểu chú thích III- Đọc - hiểu văn bản1- Đọc - hiểu cấu trúcBa phần : -Phần 1 : 6 dòng đầu : Hình ảnh người nghệ sĩ tự do Lor-ca-Phần 2 : 12 dòng tiếp: Cái chết oan khuất của Lor-ca-Phần 3 : còn lại: Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-caĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh ThảoII- Đọc - hiểu chú thíchIII- Đọc - hiểu văn bản1- Đọc - hiểu cấu trúc2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậtnhững tiếng đàn bọt nướcTây Ban Nha áo choàng đỏ gắtli-la li-la li-la đi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chuyếnh choángtrên yên ngựa mỏi mònĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảoa. 6 dòng đầu : Hình ảnh người nghệ sĩ tự do Lor-ca2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậtĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảo“những tiếng đàn”Âm thanh“bọt nước”Hình ảnh+Cảm nhận rất riêng của Thanh Thảo về tiếng đàn của Lor-ca : đó là những âm thanh có hình khối, dường như tròn trịa, trẻ trung, nhảy nhót, lúc hiện lúc tan, nhưng tan rồi lại hiện; mỏng manh nhưng không thể bị tiêu diệtC©u hái(?) H×nh ¶nh “¸o choµng ®á g¾t” gîi liªn t­ëng nh­ thÕ nµo?Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảoáo choàng đỏ gắtHình ảnh gợi lên những đấu trường bò tót truyền thống của Tây Ban NhaGợi hình dung về một đấu trường đặc biệt Khát vọng dân chủKhát vọng cách tân nghệ thuậtNền chính trị độc tàiNền nghệ thuật già nuaC©u hái(?) S¸u dßng th¬ ®Çu gîi cho em liªn t­ëng nh­ thÕ nµo vÒ h×nh ¶nh ng­êi nghÖ sü Lorca?những tiếng đàn bọt nướcTây Ban Nha áo choàng đỏ gắtli-la li-la li-la đi lang thang về miền đơn độcVới vầng trăng chuyếnhchoángtrên yên ngựa mỏi mòn=> Hình ảnh của Lor-ca, người nghệ sĩ tự do, tài hoa, sống giữa thời đại bạo tàn của chế độ độc tài Frăng-cô và nền nghệ thuật già nua, vẫn ôm ấp khát vọng cách tân sáng tạo nghệ thuật và đấu tranh vì một nền dân chủ, nhưng lại rất cô đơn trên hành trình lý tưởng ấy.Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảoa. 6 câu đầu :2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậtĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảob. 12 dòng tiếp : Cái chết oan khuất của Lor-ca2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậtTây Ban Nha hát nghêu ngao bỗng kinh hoàng áo choàng bê bết đỏ Lor-ca bị điệu về bãi bắn chàng đi như người mộng du“áo choàng bê bết đỏ”Hình ảnh hoán dụ gợi ra cảnh Lor-ca bị hành hình đột ngột, bất ngờSố phận bi thảm, bi kịch của người nghệ sĩ cách tân trong thời đại bạo tànĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảob. 12 dòng tiếp :2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậttiếng ghi ta nâubầu trời cô gái ấy tiếng ghi ta lá xanh biết mấy tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta ròng ròng máu chảyĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh ThảoTiếng ghi taNâuMàu quen thuộc của vỏ đàn ghi ta, màu của đất, của quê hươngNỗi niềm hướng tới quê hươngLá xanhMàu của sự sống tươi đẹpNiềm tha thiết với cuộc sốngTròn bọt nước vỡ tanRòng ròng máu chảyHình khối, dòngĐau đớnĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảob. 12 dòng tiếp :2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậttiếng ghi ta nâubầu trời cô gái ấy tiếng ghi ta lá xanh biết mấy tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy Tiếng lòng của người nghệ sĩ Lor-ca trong khoảnh khắc bi thương: niềm yêu tha thiết quê hương, cuộc sống; mang trong mình một tình yêu thủy chung; và nỗi đau đớn của Thanh Thảo trước cái chết oan khuất của Lor-caĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh ThảoĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảoc. 13 dòng cuối : Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca.2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậtkhông ai chôn cất tiếng đàn tiếng đàn như cỏ mọc hoang giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng “Khi t«i chÕt h·y ch«n t«i víi c©y ®µn”Nhµ th¬ c¸ch t©nbiÕt thi ca cña m×nhmét ngµy nµo ®ã sÏng¨n c¶n nh÷ng ng­êi®Õn sau trong s¸ng t¹onghÖ thuËt nªn ®·dÆn l¹i cÇn ph¶i biÕtch«n nghÖ thuËt cña «ng ®Ó ®i tíi Lµ mét lêidi chóc sím-> t×nh yªu cña Lor-ca víi nghÖ thuËt, víi xø së T©y Ban Nha Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh ThảoĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảoc. 13 dòng cuối :2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậtkhông ai chôn cất tiếng đàn tiếng đàn như cỏ mọc hoang giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng niÒm tin vµo sù bÊt tö cña nghÖ thuËt mµ Lor-ca s¸ng t¹o nªn nçi tiÕc xãt cho hµnh tr×nh c¸ch t©n nghÖ thuËt dang dë cña ng­êi nghÖ sÜĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảoc. 13 dòng cuối :2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậtđường chỉ tay đã đứt dòng sông rộng vô cùng Lor-ca bơi sang ngang trên chiếc ghi ta màu bạc chàng ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nước chàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợtli – la li – la li – la Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh ThảoChiếc ghi ta màu bạcMàu của sự trong sạch, gợi lên sự tinh khiết, sự phản chiếu lung linhLà biểu tượng của sự chân thật, ngay thẳng, không chịu quỳ gối trước bất công; sự chân thành, trung thực với chính mình, với mọi ngườiĐọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảoc. 13 dòng cuối :2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuậtđường chỉ tay đã đứt dòng sông rộng vô cùng Lor-ca bơi sang ngang trên chiếc ghi ta màu bạc chàng ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nước chàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợtli – la li – la li – la Với hình ảnh đầy chất mộng, chất thơ, tác giả tưởng tượng sự giã từ của Lor-ca : thanh thản, đậm chất nghệ sĩ .Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh Thảo “li-la cßn gîi ©m thanhnh­ mét có “vª” ghi ta-c©y ®µn mµ ng­êi ViÖt m×nh hay gäi lµ T©y BancÇm. Mét kh«ng khÝh¬i mê ¶o, nh÷ng h×nh¶nh m¬ hå, l·ng ®·ng”Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LORCA Thanh ThảoII- Đọc - hiểu chú thíchIII- Đọc - hiểu văn bản1- Đọc - hiểu cấu trúc2- Đọc hiểu nội dung - nghệ thuật3- Đọc - hiểu ý nghĩa* Vẻ đẹp nội dung: Vẻ đẹp nhân văn * Vẻ đẹp nghệ thuật: - Bài thơ có sự kết hợp hài hoà giữa hai yếu tố thơ và nhạc, cấu tứ tự sự và trữ tình.- Bài thơ đã toát lên vẻ đẹp thơ Thanh Thảo - hiện đại theo phong cách tượng trưng, siêu thực. Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh ThảoII- Đọc - hiểu chú thíchIII- Đọc - hiểu văn bảnIV- Luyện tập Tổ 1+2) Em thích đoạn thơ nào trong bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca”? Hãy viết một đoạn văn nêu cảm nhận của em về đoạn thơ ấy?Tổ 3+4) Vẽ sơ đồ toàn bộ nội dung và nghệ thuật của bài thơ.Đọc văn:ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA Thanh ThảoXin chân thành cảm ơn