Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Tiết 29: Đọc thêm: Đất nước - Nguyễn Đình Thi

TẬP THỂ LỚP 12 A1 GV: Ñinh Haø Trieàu – Toå Xaõ HOÄI KÍNH CHÀO TiÕt 29: Đọc thêm ®Êt n­íc NguyÔn §×nh ThiH·y l¾ng nghe mét ca khóc viÕt vÒ Hµ Néi!Em cã biÕt tªn vµ t¸c gi¶ cña bµi h¸t nµy?? Em biết gì về tác giả Nguyễn Đình Thi? ĐẤT NƯỚC  (Nguyễn Đình Thi) I- TÌM HIỂU CHUNG:1-Tác giả: Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003)  -NĐT là một trí thức – nghệ sĩ đa tài: viết kịch, tiểu thuyết, tiểu luận văn học, soạn nhạc , vẽ tranh nhưng thành tựu nghệ thuật nổi bật nhất là thơ. Thơ ông có bản sắc và giọng điệu riêng, vừa tự do phóng khoáng vừa hàm súc, sâu lắng suy tư, có những tìm tòi theo xu hướng hiện đại về hình ảnh, nhạc điệu - NĐT có nhiều bài thơ hay viết về quê hương, đất nướcĐẤT NƯỚC  (Nguyễn Đình Thi)I- TÌM HIỂU CHUNG:1-Tác giả: Nguyễn Đình Thi ( 1924-2003) 2_Xuất xứ :Nguyễn Đình Thi đã sáng tác bài thơ này trong một thời gian dài từ 1948 – 1955 ( phần đầu từ 2 bài thơ “Sáng mát trong như sáng năm xưa” (1948), “Đêm mít tinh” (1949) và phần sau viết năm 1955), in trong tập thơ “Người chiến sĩ”(1956) Có thể xem bài thơ là kết tinh những cảm xúc và suy ngẫm của Nguyễn Đình Thi về đất nước xuyên suốt cuộc kháng chiến chống thực dân PhápĐẤT NƯỚC  (Nguyễn Đình Thi)II- ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:1- Bố cục:? Theo anh (chị) nên chia bài thơ làm mấy phần? Nêu ý chính của mỗi phần và phát hiện mạch cảm xúc của bài thơ.ĐẤT NƯỚC  (Nguyễn Đình Thi)II- ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:1- Bố cục:- Phần thứ nhất: 21 câu đầu: Hình tượng đất nước được quan sát từ một thời điểm đặc biệt - mùa thu.Phần thứ hai (còn lại): Hình ảnh đất nước từ trong đau thương, căm hờn đã anh dũng đứng lên chiến đấu và chiến thắng. M¹ch c¶m xóc: tõ mïa thu hiÖn t¹i nhí vÒ mïa thu qu¸ khø ®Ó hiÓu h¬n ®Êt n­íc, thÊm thÝa h¬n nh÷ng chÆng ®­êng kh¸ng chiÕn cña d©n téc- tõ khæ nhôc, gian lao ®Õn th¾ng lîi huy hoµng.2- PhÇn ®Çu a- 7 c©u th¬ ®Çu: S¸ng m¸t trong nh­ s¸ng n¨m x­a Giã thæi mïa thu h­¬ng cèm míi T«i nhí nh÷ng ngµy thu ®· xa S¸ng chím l¹nh trong lßng Hµ Néi Nh÷ng phè dµi xao x¸c h¬i may Ng­êi ra ®i ®Çu kh«ng ngo¶nh l¹i Sau l­ng thÒm n¾ng l¸ r¬i ®Çy-3 c©u ®Çu:+ YÕu tè ngo¹i c¶nh: kh«ng khÝ m¸t trong, giã thæi, h­¬ng cèm míi.=> C¶m xóc: nhí vÒ mïa thu qu¸ khø+ C©u th¬ tù do, kh«ng gieo vÇn, giäng th¬ trong trÎo, ph¬i phíi víi c¸c thanh ®iÖu cao nhÊn ®óng vµo hai chi tiÕt gîi c¶m. - 3 c©u ®Çu:-4 c©u tiÕp:+ Khung c¶nh, hån thu Hµ Néi ®­îc gîi ra qua nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh chÝnh x¸c, gîi c¶m, cã thÇn. Nhµ th¬ nhËn ra ®­îc c¸i chím l¹nh ®Çu mïa, c¶m ®­îc hån thu xao x¸c trong h¬i may tho¶ng nhÑ.+Ng­êi ra ®i ®Çy quyÕt t©m, døt kho¸t nh­ng l­u luyÕn kh«n ngu«i víi phè ph­êng yªu dÊu. Tãm l¹i: Víi c¶m xóc dån nÐn, h×nh ¶nh vµ ng«n ng÷ tinh tÕ, gîi c¶m, b¶y c©u th¬ ®Çu rÊt tiªu biÓu cho phong c¸ch th¬ NguyÔn §×nh Thi. §Æc biÖt lµ khæ viÕt vÒ mïa thu Hµ Néi- mét Hµ Néi ®Ñp vµ man m¸c buån. H×nh ¶nh ng­êi ra ®i ®Çy t©m tr¹ng gîi nhí vÒ mét thêi ®iÓm ®Æc biÖt cña lÞch sö d©n téc.b- 5 c©u th¬ tiÕp theo: H×nh ¶nh “mïa thu nay”- mïa thu kh¸ng chiÕn. Mïa thu nay kh¸c råiT«i ®øng vui nghe gi÷a nói ®åiGiã thæi rõng tre phÊp phíiTrêi thu thay ¸o míi Trong biÕc nãi c­êi thiÕt thaTh¶o luËn nhãm:? §øng ë mïa thu hiÖn t¹i, nhµ th¬ kh¼ng ®Þnh Mïa thu nay kh¸c råi. §ã lµ sù kh¸c biÖt cña c¶nh thu, t×nh thu so víi qu¸ khø. Em h·y chØ ra sù kh¸c biÖt ®ã?ĐẤT NƯỚC  (Nguyễn Đình Thi)-b- 5 c©u th¬ tiÕp theo: H×nh ¶nh “mïa thu nay”- mïa thu kh¸ng chiÕn.+ C¶nh thu t­¬i s¸ng, kh«ng gian më ra ngót ng¸t- c¶ bÒ réng lÉn chiÒu cao, ©m thanh nhén nhÞp, h×nh ¶nh khoÎ kho¾n, d©n d·.+ T×nh thu: ph¬i phíi niÒm vui, ¨m ¾p tù hµo.+ Giäng ®iÖu th¬ s«i næi, say s­a,.. H·y ®äc diÔn c¶m vµ nªu c¶m nhËn cña m×nh vÒ ®o¹n th¬ sau:Trêi xanh ®©y lµ cña chóng taNói rõng ®©y lµ cña chóng taNh÷ng c¸nh ®ång th¬m m¸tNh÷ng ng¶ ®­êng b¸t ng¸tNh÷ng dßng s«ng ®á nÆng phï saN­íc chóng taN­íc nh÷ng ng­êi ch­a bao giê khuÊt§ªm ®ªm r× rÇm trong tiÕng ®ÊtNh÷ng buæi ngµy x­a väng nãi vÒa- 7 c©u th¬ ®Çub- 5 c©u th¬ tiÕp theoc- 9 c©u th¬ cuèi:PhÐp ®iÖp cÊu tróc (danh ng÷ + “®©y lµ cña chóng ta” vµ “nh÷ng”+ danh tõ+ ®Þnh ng÷) phèi hîp víi c¸c vÇn liÒn (a-a-at-at-a-a) t¹o nªn mét giäng th¬ h¶ hª, hµo s¶ng nh»m kh¼ng ®Þnh m¹nh mÏ chñ quyÒn cña d©n téc, quyÒn lµm chñ ®Êt n­íc cña nh©n d©n; biÓu lé niÒm vui s­íng v« biªn tr­íc sù mªnh m«ng, trï phó vµ ®Ñp ®Ï cña Tæ quècLßng tù hµo vÒ ®Êt n­íc cßn ®­îc nh×n nhËn tõ gãc ®é lÞch sö, thÓ hiÖn mét n¨ng lùc c¶m nhËn vµ diÔn t¶ tinh tÕ vÒ truyÒn thèng bÊt khuÊt cña d©n téc. d- Tiểu kết: Cảnh thu không chỉ là ngoại cảnh mà còn là tâm cảnh; cảm hứng về mùa thu gắn liền với cảm hứng về đất nước, lịch sử. Vì vậy, qua những bức tranh về mùa thu, có thể thấy được diễn biến tâm trạng của nhà thơ: từ nỗi buồn hiu hắt khi hoài niệm về mùa thu Hà Nội đã chuyển sang tâm trạng hào hứng, sôi nổi trước khung cảnh mùa thu nay ở chiến khu Việt Bắc. Nhà thơ không chỉ nhân danh cá nhân mà còn nhân danh cộng đồng, nói lên niềm tự hào, ý thức làm chủ non sông, đất nước. 3- PhÇn cuèi: §Êt n­íc ®au th­¬ng vµ anh dòng trong kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p.Khæ th¬ më ®o¹n- “ ¤i nh÷ng c¸nh ®ång quª ch¶y m¸u/ D©y thÐp gai ®©m n¸t trêi chiÒu/ Những đêm dài hành quân nung nấu/ Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu”- võa tái hiện nçi ®au th­¬ng kh«n cïng cña quª h­¬ng, tè c¸o ®anh thÐp téi ¸c cña qu©n thï,võa biÓu hiÖn tình cảm riêng tư của t¸c gi¶. Chính sự hoà hợp riêng chung này đã góp phần tạo nên chÊt đôn hậu, ân tình và trìu mến của “Đất nước”. Khæ th¬ më ®o¹n.C¸c khæ tiÕp theo, t¸c gi¶ diÔn t¶ mét ®Êt n­íc tõ trong ®au th­¬ng c¨m hên ®· ®øng lªn chiÕn ®Êu kiªn c­êng, nh÷ng con ng­êi vèn hån hËu, b×nh dÞ ®· vïng lªn víi lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c vµ t×nh yªu n­íc m·nh liÖt:()Tõ nh÷ng n¨m ®au th­¬ng chiÕn ®Êu§· ngêi lªn nÐt mÆt quª h­¬ngTõ gèc lóa bê tre hån hËu§· bËt lªn nh÷ng tiÕng c¨m hên()Khói nhà máy cuộn trong sương núi Kèn gọi quân văng vẳng cánh đồng Ôm đất nước những người áo vải Đã đứng lên thành những anh hùng ()Ngày nắng đốt theo đêm mưa dội Mỗi bước đường mỗi bước hy sinh Trán cháy rực nghĩ trời đất mới Lòng ta bát ngát ánh bình minh. ? §äc vµ cho biÕt c¶m nhËn cña m×nh vÒ khæ th¬ cuèi ?Sóng næ rung trêi giËn d÷Ng­êi lªn nh­ n­íc vì bê N­íc ViÖt Nam tõ m¸u löaRò bïn ®øng dËy s¸ng loµMời quý thầy cô và các em xem lại một đoạn phim lịch sử Khổ cuối- với thể thơ sáu chữ, nhịp thơ nhanh, âm điệu rắn đanh- là hình ảnh quật khởi hào hùng của đất nước trong một bối cảnh rộng lớn. Đó chính là tư thế chiến đấu và chiến thắng lẫm liệt, hào hùng của quân và dân ta trong trận Điện Biên Phủ.         ĐẤT NƯỚC (Nguyễn Đình Thi) III- KẾT LUẬN: Đất nước là tác phẩm tiêu biểu nhất cho sự nghiệp thơ ca của Nguyễn Đình Thi, đồng thời cũng là một trong số những bài thơ xuất sắc nhất viết về đề tài này của nền thơ cách mạng. Đất nước là một bài thơ được viết từ tâm hồn của một nghệ sĩ đồng hành với lòng dân, là lời tôn vinh trang trọng sức sống kì diệu của đất và người Việt Nam. ĐẤT NƯỚC  (Nguyễn Đình Thi)Luyện tập ở nhà? 1- Hãy nhận xét về độ dài ngắn của các câu thơ, và nhịp điệu trong bài thơ.? 2- Hãy nhận xét về cách chọn lựa hình ảnh trong bài thơ.? 3- Cách viết như vậy có tác dụng gì?? 4- Chỉ ra khám phá riêng của từng nhà thơ về đất nước quê hương qua bài thơ Đất nước (NĐT) và trích đoạn Đất Nước (NKĐ) CAÛM ÔN SÖÏ THEO DOÕI CUÛA QUYÙ THAÀY CO GIAÙO CUØNG CAÙC EM