Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Tiết 14: Đọc văn : Tây tiến - Quang Dũng

TÂY TIẾN - Quang DũngTiết 14Đọc văn: I. TÌM HIỂU CHUNGTác giảBài thơ Tây TiếnII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN.Đoạn 1.Đoạn 2.Đoạn 3.Đoạn 4III. TỔNG KẾT.IV. LUYỆN TẬPII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN. Đoạn 1. Đoạn 2: Tây Bắc thơ mộng, mỹ lệ qua đêm liên hoan lửa trại và cảnh tiễn biệt trên sông nước mênh manga. Cảnh đêm liên hoan lửa trại:- Không gian: doanh trại, hội đuốc hoa, em xiêm áo, khèn lên, man điệu, nàng e ấp, nhạc, xây hồn thơ Tràn ngập ánh sáng, âm thanh, màu sắc rộn rã, tưng bừng- Con người : em với xiêm áo lộng lẫy, điệu bộ e ấp, duyên dáng tình tứ trong vũ điệu say lòng “man điệu” Vẻ đẹp lung linh, hoang dại, trữ tình đến mê hoặc - Cảm xúc của người lính: kìa, xây hồn thơ,.  ngỡ ngàng, say đắm, si mê, thán phục Bộc lộ góc kín đa tình, tâm hồn lãng mạn, hào hoa của lính Tây Tiếnb. Cảnh tiễn biệt trên sông nước mênh mang Không gian: chiều sương, dòng nước > mênh mông, nhòe mờ, ảo mộng. Cảnh vật: hồn lau, hoa đong đưa Thấm đẫm hồn người, đầy duyên dáng, tình tứ- Con người : một dáng trên con thuyền độc mộc Nét đẹp rắn rỏi, khỏe khoắn cho bức tranh TN thơ mộng, mềm mại, đẹp mơ màng.TL:· Thiên nhiên và con người ở đây hòa hợp trong một vẻ đẹp trữ tình, lãng mạn, thơ mộng.· Tác giả chỉ gợi mà không tả, vận dụng bút pháp của nhạc của họa để dựng cảnh  Đoạn thơ đầy chất nhạc, chất họa · Đoạn thơ thể hiện rõ chất tài hoa của hồn thơ Quang Dũng.3. Đoạn 3: Chân dung đoàn binh Tây Tiếna. 4 câu đầuCảm hứng hiện thực và lãng mạn, bi và hùng.* Dáng vẻ bề ngoài:+ không mọc tóc+ quân xanh màu láHiện thực khắc nghiệt trong cuộc sống của người lính Tây Tiến (bi)Hậu quả của những cơn sốt rét rừng lãng mạn: + đoàn binh  khí thế xung trận+ cách nói ngang tàng: không mọc tóc; + dữ oai hùmTư thế ngạo nghễ, đầy thách thức (hùng) át đi thực tế khắc nghiệt * Đời sống tâm hồn lãng mạn, hào hoa:- Mộng: mộng lập công, mộng truy kích giặc qua biên giới Việt Lào  chí chiến binh (hào hùng)- Mơ: dáng kiều thơm  dáng hình thiếu nữ, một mái tóc thề  tình chiến binh (hào hoa, đa tình rất riêng của chiến binh Tây Tiến )(đối lập: hiện thực khắc nghiệt > Giọng thơ trang trọng: thể hiện tình cảm tiếc thương và sự trân trọng, kính cẩn trước sự hi sinh của đồng đội. Hai cảm hứng lãng mạn và bi tráng đan cài dựng nên tượng đài bất tử trong thơ.- Cách nói khẳng định: “Tây Tiến người đi không hẹn ước”  tô đậm cái không khí chung của một thời Tây Tiến với lời thề kim cổ: ra đi không hẹn ngày về, một đi không trở lại (nhất khứ bất phục hoàn)4. Đoạn 4Lời thề gắn bó với đoàn quân Tây Tiến và miền Tây Bắc: “Tây Tiến người đi không hẹn ướcĐường lên thăm thẳm một chia phôiAi lên Tây Tiến mùa xuân ấyHồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi”- Đường lên Tây Tiến: “thăm thẳm, chia phôi”  nỗi xót xa khi đã xa đồng đội, khi nghĩ đến đường lên Tây Tiến xa xôi, vời vợi.- Nhà thơ khẳng định tâm hồn mình thuộc về Tây Tiến:“Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấyHồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi”+ “Mùa xuân ấy”: thời điểm lịch sử không bao giờ trở lại  mốc thương nhớ vĩnh viễn trong trái tim những người lính Tây Tiến một thời+ Cách nói đối lập: Sầm Nứa > Nhịp thơ chậm, giọng thơ trầm buồn nhưng tinh thần “chẳng về xuôi” làm toát lên vẻ hào hùng của cả đoạn thơ.III. TỔNG KẾT.1. Nghệ thuật: Caûm höùng laõng maïn + aâm ñieäu haøo huøng bi traùng; töø ngöõ, hình aûnh giaøu chaát hoïa, chaát nhaïc, caùch theå hieän taøi hoa tinh teá.2. Nội dung: Thoâng qua moät noãi nhôù cuï theå veà một đđơn vị, moät mieàn ñaát, moät quaõng ñôøi chieán ñaáu, baøi thô theå hieän haøo khí cuûa tuoåi treû Vieät Nam trong buoåi ñaàu choáng Phaùp gian lao, vaát vaû. Nếu “thơ là sự thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp” thì “Tây Tiến” đã cho ta cảm nhận về ấn tượng ấy. “Tây Tiến” đã mang vẻ đẹp độc đáo của một bài thơ viết về người lính – anh bộ đội cụ Hồ những năm đầu kháng chiến chống Pháp. Bài thơ hội tụ mọi vẻ đẹp và bản sắc của thơ ca kháng chiến ca ngợi chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt nam.IV. LUYỆN TẬP Có ý kiến cho rằng : Bài thơ lãng mạn mộng rớt, gợi cho ta một cái gì có hại, mang ý nghĩa tiêu cực, mềm yếu, không phù hợp với không khí của thời đại khi người ta cần có nghị lực để vượt qua những năm tháng kháng chiến gian khổ. Ý kiến của em?Chất lãng mạn trong Tây Tiến không phải là lãng mạn mộng rớt mà là lãng mạn cách mạng, nâng con người lên những tầm cao mới. Nó hoàn thiện vẻ đẹp của người lính trong kháng chiến chống Pháp.“Lí tưởng chân chính cũng mạnh như đôi cánh đại bàng có thể nâng ta lên những đỉnh cao để ngắm nhìn thế giới” (Belinxki)Gôïi yù giaûi baøi taäpTaây TieánBuùt phaùp laõng maïn.Toâ ñaäm caùi ñaëc bieät, caùi phi thöôøng.Hình aûnh ngöôøi lính xuaát thaân töø nhöõng thanh nieân, trí thöùc Haø Noäi haøo hoa, laõng maïn. Taùc giaû ñaõ loàng vaøo hình aûnh ngöôøi anh huøng trong hieän thöïc hình maãu lí töôûng cuûa ngöôøi traùng só thôøi xöa “moät ñi khoâng veà”.Ñoàng chíBuùt phaùp hieän thöïc.Toâ ñaäm caùi bình thöôøng, caùi coù thaät.Hình aûnh ngöôøi lính xuaát thaân töø ngöôøi daân caøy lam luõ. Söùc maïnh tinh thaàn cuûa hoï laø tình ñoàng chí, tình giai caáp maø hoï phaùt hieän ra ñöôïc trong sinh hoaït tinh thaàn cuûa ngöôøi lính caùch maïng, nhö moät tình caûm môùi meû, thieâng lieângSo saùnh “Taây Tieán” (Quang Duõng) vaø “Ñoàng chí” (Chính Höõu):Cñng cè- DÆn dß: (Häc vµ lµm c©u hái «n tèt nghiÖp)1. Nªu nh÷ng ý chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬.2.Ph©n tÝch vÎ ®Ñp kiªu dòng mµ hµo hoa cña ng­êi lÝnh T©y TiÕn.3.Ph©n tÝch bøc tranh T©y B¾c ®Ó lµm râ ngßi bót kh¾c häa h×nh ¶nh tµi hoa cña nhµ th¬.4. B×nh gi¶ng c¸c ®o¹n: ®o¹n 1, “Doanh tr¹i bïng lªn héi ®uèc hoa.hån th¬”, “T©y TiÕn ®oµnkhóc ®éc hµnh” , “ng­êi ®i Ch©u Méchoa ®ung ®­a”5. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c, gi¸ trÞ néi dung vÌ nghÖ thuËt cña bµi th¬ So¹n bµi tiÕp theo “Luyện tập về giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt”