Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 11 - Tình yêu và thù hận (Trích Rô-Mê-ô và Giu-li-ét) - U.Sech-spia (tiết 3)

( TRÍCH “ROÂ-MEÂ-O &GIU-LI-EÙT”Seách-xpia Tiết 65+66- Đọc văn TÌNH YÊU VÀ THÙ HẬNI. Tìm hiểu chung:1. Thôøi ñaïi phuïc höng:- Xuất hiện vảo khoảng thế kỷ XV, XVI ở châu Âu.- Bắt nguồn từ nền văn minh Hy Lạp, La Mã. -Mục đích của Phong traøo Phuïc höng (coát loõi laø chuû nghóa nhaân vaên ) : -Trân trọng, ca ngợi, đấu tranh vì con người. - Tố cáo các thế lực phong kiến và nhà thờ thù địch với con người. - Nói lên nhu cầu khát vọng, vạch rõ những bước đi và triển vọng của xã hội mới.Giaûi phoùng tö töôûng tình caûm con ngöôøi khoûi moïi söï kìm haõm vaø troùi buoäc cuûa giaùo hoäi – phong kieán, ñeà cao nhöõng giaù trò toát ñeïp cao quí cuûa con ngöôøi vaên hoùa Phuïc höng laø moät böôùc tieán kyø dieäu trong lòch söû vaên minh Taây AÂu. - Nhöõng göông maët tieâu bieåu cuûa vaên hoaù Phuïc höng: + Leâ-oâ-nañôVanh-xi. + Mi-ken-lan-giô. + Ñan-teâ,Ra-bô-le. + Xeùc-van-tet, Seách-xpiaRa-bô-leXec-van-teùtHoaï phaåm cuûa Leâ-oâ-na-ñô Vanh-xi Seách – xpia:2. Seách – xpia:-Ông sinh 23 / 4 / 1564 maát 23 / 4 /1616 taïi thò traán Xtô- reùt- phôùt- oân-EÂ-vôn, mieàn taây nam nöôùc Anh, trong một gia đình bình dân. Tài năng của Sêch-xpia gắn với quá trình lao động miệt mài không mệt mỏi của bản thân: +Ông chủ yếu tự học để thành tài. +Ông kiếm sống bằng nhiều nghề (giữ ngựa, soát vé, nhắc vở, làm diễn viên cầm bút viết văn). Caùc saùng taùc cuûa Seách-xpia:37 vôû kòch lịch sử, bi kịch, hài kịch.Trường ca.154 baøi xon-neâ.* Về nội dung :Tác phẩm của Sếch-xpia là tiếng nói của lương tri tiến bộ, của khát vọng tự do, của lòng nhân ái bao la, của niềm tin bất diệt vào khả năng hướng thiện và khả năng vươn dậy để khẳng định cuộc sống của con người.* Về nghệ thuật:Tác phẩm của Sếch-xpia thể hiện tài năng tạo dựng và dẫn đắt hành động kịch, điển hình hoá nhân vật và nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ  Ông là giáo sư của ngôn ngữ Anh. 3. Vôû kòch Roâ-meâ-oâ & Giu-li-eùt: a. Xuaát xöù: - Vở kịch đöôïc vieát khoaûng naêm 1594 – 1595. - Laø vôû kòch đầu tay của Sếch-xpia gồm 5 hồi bằng thô xen laãn vaên xuoâi. - Laáy boái caûnh taïi thaønh Veâ-roâ-na ( YÙ). b. Theå loaïi : bi kòch c. Toùm taét: SGK – Tr 198 4. Ñoaïn trích:“Tình yêu và thù hận” -Trích ở lôùp 2, hoài II, caûnh Roâ-meâ-oâ gaëp Giu-li-eùt taïi vöôøn nhaø Ca-piu-leùt sau ñeâm vuõ hoäi hoaù trang.II. Ñoïc - hieåu vaên baûn: .1. Đọc : - Đọc theo vai của từng nhân vật : + Lời của Rô-ê-ô thể hiện sự say đắm, choáng ngợp và khao khát yêu đương của một chàng trai vừa bị thần ái tình bắn trúng đích. + Lời của Giu-li-et thể hiện sự băn khoăn, lo lắng, mạnh mẽ, mãnh liệt về tình yêu với Rô-mê-ô.2. Bố cục và tính chất kịch của đoạn trích: Đoạn trích có bao nhiêu lời thoại? Căn cứ vào nội dung của các lời thoại, có thể chia đoạn trích làm mấy phần? Đoạn trích có 16 lời thoại :+ 6 lời thoại đầu là tâm trạng, nỗi niềm của 2 nhân vật . + 10 lời thoại sau là sự khẳng định tình yêu vượt lên trên thù hận của Roméo và Juiliet - 6 lời thoại đầu xuất hiện với hình thức độc thoại nội tâm của mỗi nhân vật ( các nhận vật nói về nhau chứ không phải nói với nhau) Đó là tiếng thổ lộ chân thật của hai trái tim đang yêu . Họ nói trong một không gian ước lệ trên sân khấu kịch nên dù người này có nói to thì người kia cũng không nghe được ( họ nói cho khán giả nghe) .-10 lời thoại sau xuất hiện với hình thức đối thoại : có hỏi –đáp; có trao lời- nhận ý.-Theo em, 6 lời thoại đầu xuất hiện với hình thức như thế nào? Nó có có gì khác với 10 lời thoại sau trong đoạn trích?3.Tìm hiểu tâm trạng và tình cảm của 2 nhân vật : Roméo và Jiulieta. Nhân vật Rô-mê-ô : - Chàng vượt tường vào nhà Jiuliet để được ngắm nhìn và gần gũi người mình yêu.“ Kẻ chưa từng bị thương thì há sợ gì sẹo”. Roméo đã bất chấp sự nguy hại đến tính mạng .Hành động này của chàng quả là liều lĩnh và táo bạo . Sau khi lễ hội kết thúc , Roméo đã bộc lộ tâm trạng và tình yêu say đắm của mình với Jiuliet như thế nào?- Khi nhìn thấy Jiuliet bên cửa sổ, Roméo đã không kìm được sự ngưỡng mộ của mình: + Chàng đã ví nàng như mặt trời .“Đấy là phương Đông, và nàng Jiuliet là mặt trời!” Cách so sánh tạo ấn tượng bất ngờ, mạnh mẽ : + Đêm trăng thật đẹp, nhưng ánh sáng của mặt trời rực rỡ, chói loà hơn. - Cách so sánh cũng hợp lý : Bởi những người yêu nhau thường tìm đến những nguồn sáng vĩnh hằng của vũ trụ . Vả lại Roméo lại nhìn thấy Jiuliet hiện ra từ cửa sổ trên cao trước mặt chàng , như một nguồn sáng từ phương Đông đột ngột loé lên  là mặt trời. Khi nhìn thấy Jiuliet bên cửa sổ, Roméo đã thể hiện cảm xúc của mình như thế nào?Qua cách biểu lộ cảm xúc ấy , em cảm nhận gì về tình yêu của chàng với Jiuliet ?+ Những lời nói của chàng về Mặt trăng còn giúp ta hiểu vì sao chàng từ chối ví ánh sáng ấy với người mình yêu : Theo thần thoại La Mã, Mặt Trăng là nữ thần Đi-a-na sống trinh bạch suốt đời. Nhưng Roméo đang rạo rực khát vọng yêu đương ( thứ tình yêu trần thế của con người thời Phục hưng chứ không phải tình yêu mà thượng đế ban phát ) nên chàng không đồng tình với ánh trăng “đồng cốt” “xanh xao nhợt nhạt” của ánh trăng. -Dưới con mắt của Roméo, Jiuliet đẹp như mặt trời lúc rạng đông : + Mắt nàng như các vì sao :“ Chẳng qua hai ngôi sao đẹp nhất bầu trời đi vắng, đã thiết tha nhờ mắt nàng lấp lánh, chờ đến lúc sao về” . “Ừ nếu mắt nàng lên thay cho sao và sao xuống nằm dưới đôi lông mày kia thì thế nào nhỉ”Cách so sánh đặt ra dưới nhiều góc độ hoặc tương đồng, hoặc tương phản; so sánh không mang tính khuôn sáo, tán tụng mà xuất phát từ trái tim yêu chân thành và đắm say của Roméo.Vậy mặt trời Jiuliet đã hiện ra như thế nào qua cái nhìn say đắm của chàng trai đang yêu?- Roméo còn thần tiên hoá vẻ đẹp của Jiuliet. Nàng hiện ra dưới con mắt của chàng như “nàng tiên lộng lẫy” đang “toả ánh hào quang” như “ một sứ giả nhà trời có cánh”. Duøng nhieàu thaùn töø “oâi!”Caûm giaùc choaùng ngôïp, say ñaém tröôùc veû ñeïp tuyeät vôøi cuûa Giu-li-eùt. “Öôùc gì ta laø chieác bao tay môn trôùn goø maù aáy!” Tình yeâu cuoàng nhieät laøm naûy sinh khao khaùt chinh phuïc, gaàn guõi ôû Roâ-meâ-oâ. Khi noùi vôùi Giu-li-eùt:- saün saøng töø boû hoï teân cuûa mình.- vöôït qua böùc töôøng cao vaø söï nguy hieåm nhôø ñoâi caùnh cuûa tình yeâu .- “em nhìn toâi aâu yeám laø toâi chaúng ngaïi loøng haän thuø”  Maõnh löïc tình yeâu vöôït leân treân moïi noãi sôï haõi vì “caùi gì tình yeâu coù theå laøm laø tình yeâu daùm laøm”.Toùm laïi: Roâ-meâ-oâ laø chaøng trai maïnh meõ, ñeán vôùi tình yeâu chaân thaønh, say ñaém vaø daùm vöôït leân treân taát caû moïi trôû ngaïi ñeå ñöôïc soáng thaät vôùi rung caûm cuûa con tim. Khi noùi moät mình:- Goïi teân Roâ-meâ-oâ tha thieát.- Mong Roâ-meâ-oâ töø boû hoï teân.- Muoán Roâ-meâ-oâ theà ñaõ yeâu mình. Lôøi boäc baïch chaân thaønh, hồn nhiên,tha thiết khoâng caàn che giaáu, khoâng chuùt ngöôïng nguøng.=> Nhöõng rung caûm cuûa Giu-li-eùt tröôùc tình yeâu thật maõnh lieät tha thiết. b. Nhân vật Giu-li-eùt: - OÂi chao! Tieáng thôû daøi mang daùng veû aâu lo cuûa Giu-li-eùt khi nhaän ra rung ñoäng cuûa con tim trong nghòch caûnh eùo le. - Tuy chæ môùi möôøi boán tuoåi nhöng Giu-li-eùt raát chín chaén, nhaän thöùc roõ moät tình yeâu ñang naûy sinh giöõa söï thuø haän cuûa hai doøng hoï. Khi noùi vôùi Roâ-meâ-oâ: - Vöøa ngaïc nhieân vöøa lo laéng vì söï xuaát hieän taùo baïo cuûa Roâ-meâ-oâ. - Thaät söï lo sôï cho tính maïng cuûa Roâ-meâ-oâ. - Kín ñaùo chaáp nhaän tình yeâu cuûa Roâ-meâ-oâ. Giu-li-eùt laø thieáu nöõ chaân thaønh, trong saùng, ñoùn nhaän tình yeâu mà baát chaáp söï haän thuø cuûa hai doøng hoï. Ñoù laø khaùt voïng ñöôïc soáng thaät vôùi con ngöôøi cuûa chính mình* Nhan đề đoạn trích: - Trong đọan trích, tình yêu không mâu thuẫn với thù hận ( vì thù hận là hoàn cảnh thử thách phải vượt qua) .- Thù hận ở đây nhắc tới không phải để khơi dậy, khoét sâu mâu thuẫn của 2 dòng họ; mà chỉ để hướng tới cổ vũ sức mạnh để đôi bạn trẻ mạnh bước qua. Qua phân tích, em hiểu như thế nào về nhan đề “Tình yêu và thù hận”? Theo em, tình yêu trong đoạn trích có xung đột với thù hận? Hay tình yêu này đã vượt lên trên thù hận?III. TỔNG KẾT 1. Veà ngheä thuaät - Đoạn trích cho thấy tài năng thể hiện tâm trạng nhân vật, nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ giàu chất thơ của Sếch-pia. - Cách xây dựng nhân vật và hình ảnh ẩn dụ góp phần thể hiện ý nghĩa của đoạn kịch sâu sắc. - Khu v­ên nhµ Capiulet - §ªm tèi –Tr¨ng – Sao - Yªn tÜnh – T×nh yªu lªn tiÕng bối cảnh cho lời tình tự của đôi tình nhân.- Mèi thï hËn -> Tr¸i ngang - tr¾c trë (T×nh yªu) cña R«mª« vµ Giuliet.H×nh ¶nh: + Bøc t­êng +Bãng tèiÈn dô vÒ hËn thï vµ ®Þnh kiÕn x· héi 2. Noäi dung - Từ tình yêu vượt lên thù hận của đôi trẻ, tác giả đã ca ngợi, khẳng định vẻ đẹp tình người, tình đời theo lý tưởng của chủ nghĩa nhân văn.- Roâ-meâ-oâ vaø Giu-li-eùt laø nhöõng hình töôïng ñeïp cuûa vaên hoïc Phuïc höng ôû Taây AÂu vaø ñaõ phaûn aùnh ñöôïc khaùt voïng soáng cuûa con ngöôøi thôøi aáy.