Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Tiết 7: Khái quát những nét chính về nội dung và nghệ thuật văn học trung đại Việt Nam (tiếp)

Lớp dạy 10A7. tiết Ngày dạy sĩ số Tiết 7 Khái quát những nét chính về nội dung và nghệ thuật Văn học trung đại Việt Nam (tiếp) A. Mục tiêu cần đạt - Giúp học sinh: + Nắm được những nét chính về nội dung và nghệ thuật của văn học trung đại Việt Nam. +Thấy được vai trò, ý nghĩa của tác phẩm văn học trung đại trong chương trình ngữ văn 10 đối với đời sống tinh thần và sự phát triển của văn học dân tộc. B. Chuẩn bị của G/v và H/s. - SGK tự chọn, SGK lớp 10 , giáo án. - Học sinh soạn bài và ôn lại những kiến thức đã học. C. Tiến trình bài dạy. 1. ổn định kiểm tra. Câu hỏi: Văn học trung đại có những nội dung chính nào? cho ví dụ cụ thể. 2. Nội dung bài mới. Hoạt động của GV& HS Yêu cầu cần đạt Nghệ thuật văn học trung đại , nổi bật lên tính quy phạm, tính trang nhã . - Tính quy phạm được thể hiện ở phương diện nào? và thường xuất hiện ở những thể thơ nào? Nói đén cuộc sống ẩn dật thì có Đào Tiềm ... Giáo viên lấy ví dụ minh hoạ. hoặc Nguyễn khuyến trong bài Thu Vịnh. Quan điểm thẩm mĩ về văn học trung đại như thế nào? Nói về vẻ đẹp con người thường ví như thế nào? Những bài học nào thể hiện rõ xu hướng bình dị . Văn học trung đại Việt Nam đã tiếp thu và bị ảnh hưởng của nền văn học như thế nào? VD: Truyện Kiều là hiện tượng điển hình nhất , thành công nhất trong việc tiếp thuvà dân tộc hoá tinh hoa văn học nước ngoài. 2. Những nét chính về nghệ thuật a) Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy phạm. - Thể hiện ở nhiều phương diện, từ quan điểm văn học , tư duy nghệ thuật, đến thể loại, ngôn ngữ nghệ thuật, hình tượng nghệ thuật. *Tính quy phạm thể hiện ỏ thể loại thơ đường luật. + Một thể thơ có hình thức kết cấu chặt chẽvới những tính nghiêm ngặt về vần, luật, liêm, đối. +Về ngôn ngữ: Xuất hiện nhiều điển cố , thi liệu Hán học. + Hình tượng nghệ thuật: - để nói đến về người quân tử ,tùng, cúc, trúc, mai. - Về thiên nhiên thì có phong ,hoa, tuyết, nguyệt. => Do tính quy phạm mà văn học trung đại thiên về ước lệ tượng trưng. * Sự phá vỡ tính quy phạm( phát huy cá tính sáng tạo) VD: Nguyễn Trãi khi sáng tác thơ Nôm Đường luật một mặt tuân thủ tính quy phạm, mặt khắc lại sáng tạo trong tiết tấu câu thơ với cách ngắt nhịp 3/4 ( chứ không phải 4/3). b) Khuynh hướng trang nhã và khuynh hướng bình dị. - Thường hướng về cái cao cả, trang trọng, tao nhã, mĩ lệ. Khuynh hướng trang nhã thể hiện trong cả đề tài, hình tượng nghệ thuật, ngôn ngữ nghệt thuật. VD: + Mặt hoa, lệ hoa, gót hoa..., + Nói về tài năng văn chương " khen tài nhả ngọc phun châu", "Lời lời châu ngọc, hàng hàng gấm thêu". + Nói về nỗi đau như cái chết ngôn ngữ vẫn tao nhã " ngậm cười chín suối". VD: Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi có hình ảnh mang vẻ đẹp trang nhã của văn chương cổ như: "lầu tịch dương',hình ảnh tự nhiên bình dị ' lao xao chợ cá làng ngư phủ". c) Tiếp thu và dân tộc hoá tinh hoa văn học nước ngoài. - Tiếp nhận ảnh hưởng từ văn học Trung Quốc. - Quan sát mười thế kỉ văn học Trung đạichúng ta thấy giai đoạn đầu về ngôn ngữ, chủ yếu là Hán, về thể loại chủ yếu là thể loại văn học Trung Quốc như: Cổ phong, thể đường luật trong văn vần, hịch , cáo. - Đã xuất hiện những thể loại dân tộc hoá trên cơ sở tiếp thu thơ Nôm Đường luật . VD: Ngâm khúc viết theo thể song thất lục bát, truyện thơ được viết theo thể lục bát, hta nói... =>Với những thành tựu hết sức to lớn cả về nọi dung và nghệ thuật, văn học Trung đại có vị trí rất quan trọng trong tiến trình lịch sử văn học dân tộc. Đã dựoc khẳng định về những thành tựu về mọi mặt của văn học Trung đại và là kinh nghiệm quý báu cho văn học hiện đại. 3. Củng cố: - Học sinh cần nắm được: Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy phạm trong văn học Trung đại. Khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình dị. Hãy tìm 1tác phẩm đã học và phân tích khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình dị? 4. Dăn dò: Về nhà soạn bài và học bài cũ theo hướng dẫn.