Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Tiết 5: Hướng dẫn cách lập dàn ý bài văn tự sự

Ngày dạy Lớp dạy Tiết Ngày dạy Lớp dạy Tiết Ngày dạy Tiết 5 Hướng dẫn cách lập dàn ý bài văn tự sự A.Mục tiêu bài học : 1.Kiến thức : Giúp hs:- Biết cách dự kiến đề tài và cốt truyện cho một bài văn tự sự. - Nắm được kết cấu và biết cách lập dàn ý cho bài văn tự sự. 2.Kĩ năng : - Rèn thói quen lập dàn ý trước khi viết bài văn tự sự nói riêng và các bài văn khác nói chung B.Chuẩn bị của GV và HS : - HS : đọc trước bài học,SGK, vở ghi chép - GV : thiết kế dạy- học,SGV,SGK C. Tiến trình dạy- học: 1. Kiểm tra bài cũ: - Kiểmt tra vở bài tập của HS 2. Bài mới : Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt Để viết được một văn bản tự sự, cần phải ntn? Gv hướng dẫn hs chia tổ thảo luận, hình thành các dàn ý. - Yêu cầu hs đặt nhan đề cho mỗi câu chuyện? - Em dự kiến nêu nội dung gì trong các phần của câu chuyện chị Dậu trở thành người dẫn đầu đoàn nông dân khởi nghĩa trong cách mạng tháng Tám-1945? Gv gợi mở: Sau khi băng ra khỏi nhà lão quan Cụ trong khi trời tối đen như mực, chị Dậu sẽ chạy về đâu? (Về làng mình? Về một nơi có quần chúng nhân dân đã giác ngộ cách mạng?...) - Dự kiến nội dung cho câu chuyện: chị Dậu- người đậy nắp hầm bem cho cán bộ cơ sở? Yêu cầu hs lập dàn ý cho bài văn tự sự (có đặt tên truyện cụ thể): Cốt truyện: Một hs tốt phạm phải sai lầm trong phút yếu mềm nhưng đã kịp thời tỉnh ngộ, chiến thắng bản hân, vươn lên trong học tập. GV hướng dẫn HS làm các BT-SGK Yêu cầu hs làm bài tập 2 ở nhà. A. Ôn lại lý thuyết I. Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện: Để viết được một văn bản tự sự, cần phải: + Hình thành ý tưởng và dự kiến cốt truyện (mở đầu và kết thúc). + Suy nghĩ, tưởng tượng, hư cấu một số nhân vật, sự việc và mối quan hệ giữa chúng. + Xây dựng tình huống, các chi tiết đặc biệt, tiêu biểu để câu chuyện phát triển một cách lôgíc, giàu kịch tính. + Lập dàn ý cụ thể, chi tiết. II. Lập dàn ý: 1. Câu chuyện về hậu thân của chị Dậu: a. Người dẫn đầu đoàn nông dân khởi nghĩa trong cách mạng tháng Tám- 1945: - MB: + Chị Dậu hớt hải chạy về hướng làng mình trong đêm tối. + Về đến nhà, trời đã khuya, chị thấy một người lạ đang nói chuyện với chồng mình. + Vợ chồng chị Dậu gặp nhau mừng mừng tủi tủi. - TB: + Hỏi ra chị Dậu mới biết người khách lạ là cán bộ Việt Minh tìm đến hỏi thăm tình cảnh gia đình anh chị. + Anh ấy từng bước giảng giải cho vợ chồng chị nghe vì sao dân mình khổ, muốn hết khổ thì phải làm gì, nhân dân các vùng xung quanh đã làm được gì. + Anh thỉnh thoảng lại ghé thăm gia đình chị Dậu, mang tin mới về cách mạng, khuyến khích chị hoạt động. + Chị Dậu đã vận động được nhiều bà con giác ngộ cách mạng. + Chị dẫn đầu đoàn nông dân lên cướp chính quyền huyện, phá kho thóc Nhật chia cho dân nghèo, giải quyết nạn đói. - KB: + Chị Dậu đón cái Tí trở về. + Chị Dậu và bà con làng xóm náo nức đón đợi ngày độc lập. 2. Câu chuyện về người đậy nắp hầm bem cho cán bộ cơ sở: - MB: + Chị Dậu trốn chạy được về nhà. + Cuộc kháng chiến chống Pháp nổ ra, làng Đông Xá bị địch chiếm. + Hai cán bộ cách mạng bí mật được cử về đây hoạt động. - TB: + Quân Pháp càn quét truy lùng cán bộ gắt gao khiến ko khí làng Đông Xá ngột ngạt, căng thẳng. + Được 2 cán bộ tuyên truyền, giác ngộ, chị Dậu thấu hiểu về lợi ích của cách mạng. + Chị đào hầm bí mật che chở cho họ. +Chị đem những hiểu biết về cách mạng đã học được dần dần vận động bà con xung quanh. + Một đêm, địch bất ngờ ập đến khám xét nhà chị nhưng chị đã che giấu cán bộ an toàn. - KB: Chị Dậu tin tưởng, hình dung ra ko khí của ngày Tổng khởi nghĩa, tương lai độc lập, tự do, ấm no, hạnh phúc. B. Luyện tập: Bài tập sgk - Tên truyện: Sau một lần lầm lỗi,... - Xác định đề tài: Một hs tốt, nhất thời phạm lỗi lầm nhưng kịp thời tỉnh ngộ. - Dự kiến cốt truyện: + Sự việc 1: Nguyệt- 1 hs khá, đạo đức tốt đang phải chịu một hình phạt nghiêm khắc do lỗi lầm, sa ngã nhất thời. + Sự việc 2: Tình huống Nguyệt bị ngộ nhận, sa ngã, lầm lạc. + Sự việc 3: Các tác động tích cực của thầy cô, bố mẹ giúp Nguyệt kịp thời tỉnh ngộ, sửa chữa. - Lập dàn ý: *MB: Giới thiệu Nguyệt- 1 hs khá, đạo đức tốt đang ngồi một mình ở nhà vì bị đình chỉ học tập. *TB: - Nguyệt nghĩ lại các việc làm sai lầm của mình: + Buồn bực vì bị mẹ mắng giận, Nguyệt nghe lời rủ rê của Nam (một hs cá biệt) bỏ học đi chơi game. + Biết rồi ham, Nguyệt đã trốn tiết nhiều hôm sau đó. Nguyệt nói dối bố mẹ để xin tiền chơi điện tử. + Giờ sinh hoạt, cô chủ nhiệm phê bình, Nguyệt quanh co trối cãi. Cô đưa ra bằng cớ mà ban quản sinh thu thập được và nghiêm khắc đọc quyết định của ban giám hiệu nhà trường đình chỉ hai bạn một tuần học. - Sửa lỗi, tiến bộ: + Sự nghiêm khắc, ân cần của cô chủ nhiệm và bố mẹ khiến Nguyệt hiểu rõ sai lầm của mình. + Nguyệt cố gắng học tập, khuyên nhủ, giúp đỡ Nam cùng tiến bộ. + Kết quả cuối năm hai bạn đạt hs tiên tiến. * KB: Suy nghĩ của Nguyệt sau lễ phát thưởng. 3. Củng cố - Biết cách dự kiến đề tài và cốt truyện cho một bài văn tự sự. - Nắm được kết cấu và biết cách lập dàn ý cho bài văn tự sự. - Rèn thói quen lập dàn ý trước khi viết bài văn tự sự nói riêng và các bài văn khác nói chung. 4.Hướng dẫn tự học : -Tìm một số đề trong SGK rồi tự lập dàn ý