Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Tiết 11: Luyện tập về trường từ vựng và từ trái nghĩa

Nhiệt liệt chào mừng Các thầy giáo, cô giáo và các em học sinh!Luyện tập về trường từ vựng và từ trái nghĩaTiếng Việt lớp 111- Trường từ vựng là khái niệm đúng nào sau đây?2- Khái niệm nào sau đây đúng với từ trái nghĩa ?Bài cũ : Trắc nghiệmLà tập hợp những từ có nét chung nào đó về nghĩa.Là tập hợp những từ đồng nghĩa với nhau hoàn toàn.Là tập hợp những từ đồng âm với nhau. Là tập hợp những từ có nghĩa khác nhau.A. Là hai từ có nghĩa tương tự nhau.B. Là hai từ đồng nghĩa với nhau hoàn toàn. C. Là hai từ có nghĩa đối lập nhau, dựa trên một cơ sở chung nào đó. D. Là hai từ có nghĩa khác nhau.Bài tập 1: luyện tập về trường từ vựnga/ *Phân nhóm các từ ngữ in đậm theo trường từ vựng và gọi tên trường từ vựng: Trường nhungCung ngựaCờMác Khiên Quân sựSúng ruộng trâu Nông nghiệp cuốc bừa cày làng bộ cấy chưa quen đâu tới quân sự chưa từng ngó =>Phủ định : những nghĩa sĩ Cần Giuộc hoàn toàn xa lạ với trận mạc binh đao *Tác dụng của việc sử dụng trường từ vựng:chỉ biết ở trong nông nghiệp vốn quen làm => Khẳng định : những nghĩa sĩ Cần Giuộc mang bản chất của người nông dân thuần tuý.* Hai trường từ vựng đối lập nhau có tác dụng: Nhấn mạnh những nghĩa sĩ vốn xuất thân là nông dân nhưng vẫn sẵn sàng xả thân vì nghĩa vụ và trách nhiệm với Tổ quốc . Thể hiện lòng cảm thương, thấu hiểu và cảm phục của tác giả đối với những người đã ngã xuống vì nước.b/ Trường nghĩa: vội , ngay, chợt, bỗngNét nghĩa chung: Sự việc xảy ra bất ngờ, diễn tiến rất nhanh.Tác dụng: Thể hiện tâm trạng thảng thốt, bất ngờ, bàng hoàng -> Nỗi đau đớn, lòng thương tiếc khôn nguôi của tác giả khi nghe tin bạn mất.Bài tập 2: Luyện tập về từ trái nghĩaa/ Những cặp từ trái nghĩa: 10 cặpnhỏ-to; trước- sau, thác – còn, sống – thác, già - trẻ, sớm – tối, trước – sau, xa – gần, sâu – nông, buồn – vui b/ Tác dụng: Tạo ra sự đối lập về nội dung giúp người đọc nhận thức thông tin nổi bật hơn.Diễn đạt những sắc thái nghĩa tinh tế khác: nhấn mạnh, hài hước, ẩn ýTăng tính nhạc cho lời thơ, câu văn, tạo vẻ đẹp hài hoà cân xứng cho lời nói. Ví dụ: "Đau đớn bấy mẹ già ngồi khóc trẻ...."+ Đây là cảnh chua xót trước nghịch cảnh éo le của đời thường “ Mẹ già ngồi khóc trẻ” (già dựa vào trẻ, vậy mà “lá vàng còn ở trên cây..”). + Nó cũng tạo ra hình ảnh bi tráng lẫm liệt về người nghĩa sĩ nông dân.cô giáo, học sinh, ghế, sách, vở, môn học, Ngoại ngữ, trường, giảng, trả lời, lớp. Nhà trườngBài tập mở rộng về trường từ vựng: a/ Hãy nhìn vào nội dung bức tranh và tìm trường từ vựng tương ứng.Đặt tên cho trường từ vựng ấy.Đơn từBáo cáoBiên bản Tường trình Thông báo Đề nghị Văn bản hành chính b/ Tìm nét nghĩa chung của các từ cùng trường nghĩa sauTrò chơi vui: Về từ trái nghĩa Đuổi hình bắt thành ngữHãy tìm một thành ngữ Việt Nam có chứa cặp từ trái nghĩa diễn tả đúng nội dung tương ứng với mỗi bức tranh sau:lên thác xuống ghềnhTrống đánh xuôi, kèn thổi ngượcLên voi xuống chóTrên đe dưới búaVề NhàHọc thuộc hai khái niệm.2. Làm bài tập 3 ( trang 58 ) xin chân thành cảm ơn