Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Khái quát ca dao- Dân ca

Khái quát ca dao- dân caLớp 10Một số bài hát dân ca quen thuộcKhái niệm chung về ca dao - dân caDân caLà những câu hát, bài hát dân gian, hoặc một hình thức sinh hoạt ca hát dân gian, được hát lên theo một làn điệu nào đó.Em có nhận xét gì về phần nhạc và phần lời trong những bài hát dân ca này?* Phần nhạc và phần lời có thể tách rời nhau* Phần lời là những bài thơ dân gian.2. Ca dao:Là những bài thơ dân gian, ca dao còn có nghĩa là một thể thơ dân gian.Từ đó em hiểu thế nào là ca dao – dân ca?Những bài hát này có xuất xứ từ đâu?3. Ca dao – dân caLà những sáng tác trữ tình dân gian có nội dung chính là đời sống nội tâm, đời sống tư tưởng tình cảm của người lao động bình dânII. Ca dao – dân ca và đời sống tư tưởng của người bình dân.Những bài ca dao – dân ca được thể hiện dưới hình thức nào?Ca hát là hình thức thổ lộ tâm tình quen thuộc của người lao động bình dân:a.Trong lao động sản xuấtb.Trong lời ru con trẻc.Trong sinh hoạt đời thường, lễ hộid.Trong lời tỏ tình giao duyênNội dung của những bài ca dao – dân ca thường đề cập đến những vấn đề gì?2. Những câu hát than thân, phản kháng:a. Than thân:*Than về thân phận nghèo khổ.*Than vì bị áp bức, bóc lột.*Than vì bị ép duyên, bạc tình.b. Phản kháng:*Sự nhẫn nhục chịu đựng*Ý thức phản khángBên cạnh nội dung than thân phản kháng , ca dao dân ca còn thể hiện nội dung gì nữa?3. Những câu hát tình nghĩa:Tình cảm gia đìnhTình yêu quê hương làng xómTình yêu lứa đôi* Quan niệm về tình và nghĩa: người dân gian trọng tình nặng nghĩa. Đây là một đề tài quen thuộc trong ca dao dân ca nói riêng và đời sống người Việt nói chung. Vì vậy tình và nghĩa luôn đi đôi với nhau trong các câu hát.III. Nghệ thuật ca dao:Ca dao thường được thể hiện bằng thể thơ nào? Ví dụ?Thể thơ- Lục bát, song thất lục bát.- Lục bát, song thất lục bát biến thể- Nói lốiCa dao thường được diễn ý và lập ý như thế nào?2 Cách diễn ý và lập ý:a. Diễn ý:- So sánh, ẩn dụ.Sử dụng các hình ảnh từ thiên nhiên, sinh hoạtNgôn ngữ của ca dao như thế nào?3. Ngôn ngữ ca dao:-Mang đậm màu sắc địa phương-Là ngôn ngữ nói nhưng tinh tế và giàu tính biểu cảm.b. Lập ý:Hình thức đối đápHình thức mô tảHình thức điệp ngữ