Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Chí khí anh hùng (Tiếp)

Chí khí anh hùngGiáo viên soạn giảng: Nguyễn Kim AnhNgữ văn 10I- Vị trí đoạn trích: Phần sau của “Truyện Kiều”: - Kiều gặp Từ Hải+ Kiều tìm được bậc trượng phu để nương tựa.+ Từ Hải thuyết phục Kiều để thực hiện ước mơ lớn của người anh hùng đầy chí khí. + Từ Hải muốn tạm xa Kiều Từ cõu (cõu 2213 - 2230 / 3254) II. Bố cục:Chia làm hai phần 2. Cuộc thuyết phục của Từ Hải với Thuý Kiều 1. Từ Hải bừng dậy khỏt vọng lớn lao“Nửa năm hương lửa đương nồng,Trượng phu thoắt đó động lũng bốn phương.Trụng vời trời bể mờnh mang,Thanh gươm yờn ngựa lờn đường thẳng rong.Nàng rằng: "Phận gỏi chữ tũng,Chàng đi thiếp cũng quyết lũng xin đi".Từ rằng: Tõm phỳc tương tri,Sao chưa thoỏt khỏi nữ nhi thường tỡnh?Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiờng dậy đất, búng tinh rợp đường.Làm cho rừ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.Bằng nay bốn bể khụng nhà,Theo càng thờm bận, biết là đi đõu?Đành lũng chờ đú ớt lõu,Chầy chăng là một năm sau vội gỡ!"Quyết lời dứt ỏo ra đi,Giú mõy bằng đó đến kỳ dặm khơi"  Nửa năm thoắt hương lửa bốn phươngđương nồng trời bể mờnh mang III- Phân tích:1. Khỏt vọng lớn bừng dậy trong người anh hựng Từ Hải=>Tỡnh nồng dự quý giỏ khụng ru yờn được khỏt vọng lớn. Bậc “Trượng phu” nhanh chúng, bất ngờ thoắt động lũng bừng dậy chớ anh hựng. Quan niệm: “Nam nhi chí ở bốn phương”. - Tâm thế của Từ Hải: - Việc lớn và tình riêng:Trông vời.../Thanh gươm yờn ngựa lờn đường thẳng rong. Một tư thế đẹp, hiên ngang không vướng bận, không lệ bộ của người quân tử sẵn sàng lên đường. Đang vui duyên đẹp, thoắt thay đổi. Khát vọng lớn sẵn chất chứa trong cốt cách anh hùng bừng dậy mạnh mẽ. Tâm thế: đã ra đi, không thể giữ.“Nàng rằng: "Phận gỏi chữ tũng,Chàng đi thiếp cũng quyết lũng xin đi".+ Khụng can mà xin đi theo+ Lý do: Theo đạo lý phận gỏi “tũng phu”Khỏt khao hạnh phỳcKhụng sợ hiểm nguyTụn trọng đạo lýKhụng muốn xa Từ Hải+Thuý Kiều=>Lời lẽ: Núi ớt nhưng cứng cỏi “quyết lũng xin đi ”- Lời Thuý Kiều:2. Cuộc thuyết phục của Từ Hải với Thỳy Kiều: “Từ rằng: Tõm phỳc tương tri,Sao chưa thoỏt khỏi nữ nhi thường tỡnh?Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiờng dậy đất, búng tinh rợp đường.Làm cho rừ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.Bằng nay bốn bể khụng nhà,Theo càng thờm bận, biết là đi đõu?Đành lũng chờ đú ớt lõu,Chầy chăng là một năm sau vội gỡ!"Quyết lời dứt ỏo ra đi,Giú mõy bằng đó đến kỳ dặm khơi" -Trách- đề cao- Hứa đón bằng chiến thắng-Căn ngăn thực tế-Hẹn cụ thể-Từ Hải lên đường-Lời Từ Hải: Trỏch, hứa, can ngăn, hẹn: Từ rằng: Tõm phỳc tương tri,Sao chưa thoỏt khỏi nữ nhi thường tỡnh?Bao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiờng dậy đất, búng tinh rợp đường.Làm cho rừ mặt phi thường,Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.Từ Hải muốn Kiều cố gắng vượt qua thói thường để cùng sánh với bậc anh hùng. Đề cao Thuý Kiều “Tâm phúc tương tri” với mình. Không phải là mây gió thoảng qua nhưng cũng không thể là sự trói buộc cản việc lớn. Lời hứa về thành công trở thành sính lễ rước nàng.=>Người anh hùng: Tránh vướng bận mỹ nhân mất chí lớn.Sự thống nhất giữa sự nghiệp lớn và tình sâu đậm với người tri kỷ.+Trách:+ Hứa:Bằng nay bốn bể khụng nhà,Theo càng thờm bận, biết là đi đõu?Đành lũng chờ đú ớt lõu,Chầy chăng là một năm sau vội gỡ!"+ Can ngăn :+ Lời hẹn đầy tự tin: -> Có thời hạn cụ thể.* Lời an ủi của Từ Hải là lời của người nắm được vận hội và chủ động được việc lớn. đồng thời Từ Hải hiểu cho nỗi lo của Thuý kiều: muốn được bình an hạnh phúc sau bao sóng gió tủi nhục.-> Từ Hải chưa yên lòng, chưa có cơ nghiệp nên không thể chu đáo được với người trong mộng. Lý lẽ rất thực tế, cụ thể.Quyết lời (lời nói) dứt ỏo ra đi (hành động),Giú mõy bằng đó đến kỳ dặm khơi- Từ Hải lên đường:+ Lời nói và hành động liên tiếp mau lẹ, dứt khoát. + Hình ảnh ước lệ: cánh chim bằng đến lúc thoả chí vẫy vùng trong “Gió mây”, “dặm khơi”: khát vọng lớn không thể bó trong không gianphòng khuê nhỏ hep dù có ấm êm hạnh phúc thê nhi. Gió mây và dặm khơi là vùng trời của khát vọng tung cánh.* Nghệ thuật: Bố cục chặt chẽ, kết cấu rõ ràng.2 câu: Quyết xin đi theo của Kiều-10 câu: Lời Từ Hải ( trách, hứa, can, hẹn)-2 câu: Lên đường=> Từ Hải trọng tình cảm của Kiều nên không nỡ làm nàng bị tổn thương. Thoắt động lòng bốn phương nhưng cũng không nỡ phũ phàng với người tri kỷ. Hứa hẹn lời chu đáo rồi dứt áo lên đường. Từ Hải: Tình sâu–Chí cao.-Kiều chia tay Từ Hải:* Các cuộc chia tay của Thuý Kiều trong“Truyện Kiều”:-Khi Kiều chia tay Kim Trọng:-Khi Kiều chia tay Thúc Sinh:Câu hỏi: Từ các cuộc chia ly nêu trên, em có nhận xét gì ???Gợi ý:- Lý do Kiều không muốn xa Từ Hải: Vì mỗi lần chia tay trước đây đều thành ly biệt nghìn trùng.So sánh 3 lần chia tay để hiểu tâm lý Kiều, dự cảm sau chia ly của Nguyễn Du.Trả lời:- Cuộc chia tay này không mang dự báo buồn.Vầng trăng ai xẻ làm đôiNửa in gối chiếc nửa soi dặm trườngQuyết lời dứt ỏo ra đi Giú mõy bằng đó đến kỳ dặm khơi- Chí khí của Từ Hải tạo sự tin cậy vững chắc.Buộc yờn quảy gỏnh vội vàng,Mối sầu xẻ nửa bước đường chia haiIV.Tổng kết:Ghi nhận từ phần ghi nhớ sách giáo khoa.Học sinh tự rút các ý chính về nội dung và nghệ thuật.