Bài giảng lớp 9 môn học Hình học - Bài 1: Hình trụ - Diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ (Tiết 1)

trụ sở kinh tế ở thành phố Hồ Chí Minh cho ta hình ảnh của một hình trụ.1. Hình trụ Khi quay hình chữ nhật ABCD một vòng quanh cạnh CD cố định, ta được một hình trụ . Khi đó: DA và CD quét nên hai đáy của hình trụ, là hai hình tròn bằng nhau nằm trong hai mặt phẳng song song, có tâm D và C.Cạnh AB quét nân mặt xung quanh của hình trụ, mỗi vị trí của AB được gọi là đường sinh. DC gọi là trục của hình trụ. Các đường sinh của hình trụ vuông góc với hai mặt phẳng đáy. Độ dài đường sinh là chiều cao của hình trụ. Hình 731. Hình trụ?1Lọ gốm ở hình 74 có dạng một hình trụ. Quan sát và cho biết đâu là đáy, đâu là mặt xung quanh, đâu là đường sinh của hình trụ đó ? Hình 741. Hình trụ2. Cắt hình trụ bởi một mặt phẳngKhi cắt hình trụ bới một mặt phẳng song songvới đáy, thì phần mặt phẳng nằm trong hình trụ (mặt cắt) là hình tròn bằng hình tròn đáy (h. 75a). Khi cắt hình trụ bới một mặt phẳng song song với trục DC thì mặt cắt là một hình chữ nhật (h. 75b). Hình75Hình752. Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng?2Chiếc cốc thuỷ tinh và ống nghiệm điều có dạng hình trụ (h. 76), phải chăng mặt nước trong cốc và mặt nước trong ống nghiệm là những hình tròn ? Hình 762. Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng3. Diện tích xung quanh của hình trụ Từ một hình trụ cắt rời hai đáy và cắt dọc theo đường sinh AB của mặt xung quanh rồi trãi phẳng ra, ta được hình khai triển mặt xung quanh của hình trụ là một hình chữ nhật có một cạnh bằng chu vi hình tròn đáy một cạnh còn lại chiều cao của hình trụ.Hình 773. Diện tích xung quanh của hình trụ?3Quan sát hình 77 và điền số thích hợp vào vào các ô trống: - Chiều cao của hình chữ nhật bằng chu vi của đáy hình trụ và bằng:  (cm). - Diện tích hình chữ nhật :  .  =  (cm2). - Diện tích một đáy của hình trụ :  . 5 . 5 =  (cm2). - Tổng diện tích hình chữ nhật và diện tích hai hình tròn đáy (diện tích toàn phần) của hình trụ :  +  . 2 =  (cm2).3. Diện tích xung quanh của hình trụTổng quát, với hình trụ bán kính đáy r và chiều cao h, ta có: Diện tích xung quanh Sxq= 2rhDiện tích toàn phầnStp = 2rh + 2r23. Diện tích xung quanh của hình trụ4. Thể tích hình trụỞ lớp dưới chúng ta đã biết công thức tính thể tích hình trụ : Vì sao thùng đựng nước, phích nướcđều có dạng hình trụ ? Khi sản xuất các thùng chứa, người ta thường chú ý đến việc tiết kiệm vật liệu. cùng một lượng vật liệu nhất định, làm thế nào để sản xuất thùng chứa có dung tích lớn nhất.V =S.h= r2h (S là diện tích đáy, h là chiều cao).4.Thể tích hình trụBài tập 5 (SGK, trang111)Điền đầy đủ các kết quả vào những ô trống của bảng sau :Hình bên IJ có phải là đường sinh không?IK là đường sinh (IJ không phải là đường sinh). củng cố:4   HìnhBán kính đáy (cm)Chiều cao (cm)Chu vi đáy (cm)Diện tích đáy (cm2)Diện tích xung quanh (cm2)Thể tích (cm3)110548 4210254 20403210100322Kết thúc tiết học.