Bài giảng lớp 9 môn Hình học - Tuần 1 - Tiết 1: Một số hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông

Tuần:1 Ngày soạn:17/08/2009 Ngày dạy:../../2009 CHƯƠNG I : HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG Tiết 1: MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GIÁC VUÔNG I. MỤC TIÊU : -Kiến thức: Hiểu các cách chứng minh các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông (định lý 1 và 2) - Kỹ năng: Vận dụng được các hệ thức đó để giải toán và giải quyết một số bài toán thực tế. II. CHUẨN BỊ : - GV: Bảng phụ, thước thẳng. - HS: Ôn các trường hợp đồng dạng của 2 tam giác vuông. Định lý Pitago, hình chiếu của đoạn thẳng, điểm lên một đường thẳng. - Thước thẳng, êke. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng Hoạt động 1: Các quy uớc và ký hiệu chung GV vẽ hình 1/sgk và giới thiệu các quy uớc và ký hiệu chung. Hoạt động 2: Hệ thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó lên cạnh huyền: Kiến thức: HS hiểu được đl và biết cm. Kỹ năng: HS biết vận dụng đl để cm đl Py-ta-go Quan sát hình vẽ trên cho biết có các cặp tam giác nào đồng dạng với nhau? Chứng minh điều đó? H: Từ ABC ~ HBA và ABC ~ HAC ta có thể suy ra được hệ thức nào ? GV giới thiệu định lý 1. HS trình bày cách chứng minh định lý GV nhắc lại định lý Pytago H: Dùng định lý 1 ta có thể suy ra hệ thức BC2 = AB2 + AC2 không? GV: qua trình bày suy luận của các em có thể coi là 1 cách c/m khác của định lý Pytago (nhờ tam giác đồng dạng). Hoạt động 3: Một số kiến thức liên quan đến đường cao: Kiến thức: HS hiểu được đl và biết cm. Kỹ năng: HS biết vận dụng đl vào thực hành giải ví dụ áp dụng H: Từ HBA ~ HAC ta suy ra được hệ thức nào? GV giới thiệu định lý 2 SGK. HS làm ví dụ 2/sgk. Hoạt động 4: Luyện tập củng cố: GV cho HS làm bài tập 1,2 theo nhóm ( Đề ghi bảng phụ) 1. Các quy uớc và ký hiệu chung: ABC,  = 1v: - BC = a: cạnh huyền - AC = b, AB = c: các cạnh góc vuông - AH = h: đường cao ứng với cạnh huyền - CH = b’, BH = c’: các hình chiếu của AC và AB trên cạnh huyền BC 2. Hệ thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó trên cạnh huyền: * Định lý 1: (sgk) ABC, Â= 1v, AHBC tại H: 3. Một số hệ thức liên quan tới đường cao: * Định lý 2: (sgk) ABC, Â= 1v, AHBC tại H: IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : - Học và chứng minh định lý 1,2. Giải bài tập 4,5/sgk; 1,2./sbt - Dựa vào H1/64. Chứng minh AH.BC = AB.AC (Hướng dẫn: dùng tam giác đồng dạng) Tuần:1 Ngày soạn:17/08/2009 Ngày dạy:../../2009 Tiết 02: MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GIÁC VUÔNG (TT) I. MỤC TIÊU : -Kiến thức: Hiểu các cách chứng minh các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông (định lý 3 và 4) - Kỹ năng: Vận dụng được các hệ thức đó để giải toán và giải quyết một số bài toán thực tế. II. CHUẨN BỊ : - GV: bảng phụ có vẽ hình 1, 6, 7 SGK.. - HS : ôn lại các trường hợp đồng dạng của 2 tam giác, hai tam giác vuông. Công thức tính diện tích tam giác. - Các bài tập về nhà, ôn định lý 1,2 ở tiết 1. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Kiểm tra bài cũ: HS 1. Phát biểu hệ thức liên hệ giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó trên cạnh huyền. Giải bài tập 2/sbt HS 2. Phát biểu hệ thức liên quan tới đường cao trong tam giác vuông ( đã học). C/m hệ thức đó. 2. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng Hoạt động 1: Một số hệ thức liên quan đến đường cao (Định lý 3). Kiến thức: HS hiểu được đl và biết cm. GV giới thiệu định lý 3. Hãy viết định lý dưới dạng hệ thức. GV: bằng cách tính diện tích tam giác hãy chứng minh hệ thức ? GV: chứng minh định lý 3 bằng phương pháp khác. HS làm ?2. Hoạt động 2: Định lý 4: Kiến thức: HS hiểu được đl và biết cm Kỹ năng: HS biết vận dụng đl vào thực hành giải ví dụ H: Từ hệ thức 3 suy ra hệ thức 4 bằng phương pháp biến đổi nào ? GV : cho HS đọc thông tin ở SGK/67 và trả lời câu hỏi sau: Từ hệ thức a.h = b.c ( định lý 3) muốn suy ra hệ thức ta phải làm gì? GV: hãy phát biểu hệ thức 4 bằng lời. GV giới thiệu định lý 4. HS viết GT, KL của định lý. GV giới thiệu phần chú ý. Hoạt động 3: Luyện tập củng cố: GV cho HS giải bài tập 3, 4 SGK/69 ( Đề ghi bảng phụ) theo nhóm. GV chấm bài một số nhóm. 2. Một số kiến thức liên quan đến đường cao:(tt) *Định lý 3: (sgk) GT: ABC vg tại A AH BC KL : AH. BC = AB.AC (hay: h.a = b.c) * Chứng minh: (sgk) *Định lý 4: (sgk) GT: ABC vg tại A. AH BC KL : * Chú ý: (sgk) IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : - Học kỹ 4 định lý và chứng minh.- Giải các bài tập phần luyện tập Tuần:2 Ngày soạn:24/08/2009 Ngày dạy:../../2009 Tiết 03:LUYỆN TẬP I. MỤC TIÊU : Kỹ năng: Vận dụng các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông để giải bài tập. II. CHUẨN BỊ : GV: bảng phụ, thước thẳng, compa, phấn màu. HS: ôn tập : các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Kiểm tra: (2 HS) HS 1. Viết các hệ thức về cạnh, đường cao trong tam giác vuông ? HS 2: Tính x, y trong các hình vẽ sau . Phát biểu các định lý vận dụng trong bài làm. Luyện tập Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng Dạng 1: Bài tập trắc nghiệm: ( Đề ghi bảng phụ). Hãy khoanh tròn chữ cái đứng trước kết quả tương ứng kết quả đúng. Cho hình vẽ 1. Độ dài đoạn AH bằng: a. 6,5 b. 6 c. 5 2. Độ dài đoạn AC bằng a. 13 b. c. 3 Dạng 2: Bài tập có vẽ sẵn hình Bài 7/69 SGK. GV cho HS đọc đề bài 7. GV vẽ hình và hướng dẫn HS vẽ từng hình đề hiểu rõ bài toán. GV: ABC là tam giác gì? Tại sao? Căn cứ vào đâu có x2=a.b GV hướng dẫn HS vẽ hình bài 9. GV: tương tự như trên DEF có nên DEF vuông tại D. Vậy tại sao có : x2 = a.b Bài 8/sgk :GV yêu cầu HS hoạt động theo nhóm. Nửa lớp làm bài 8b. Nửa lớp làm bài 8c. GV kiểm tra hoạt động của các nhóm. Sau 5 phút GV yêu cầu đại diện của 2 nhóm lên bảng trình bày. Dạng 3: Bài tập vẽ hình: Bài tập 9/70 SGK. GV yêu cầu 1 HS đọc đề và nêu cách vẽ hình. 1 HS lên bảng c/m câu a dựa vào câu hỏi của GV. H: muốn c/m DIK ta phải c/m 2 tam giác nào bằng nhau? GV hướng dẫn HS phân tích tìm lời giải. H: Trong hình vẽ độ dài nào không đổi? (vì sao ?) HS làm bài theo nhóm 2 em. GV gọi 2 HS đọc kết quả đúng 1. b 6 2. c 3 GV cho HS đổi chấm Bài 7/ SGK. Cách(1) ABC là tam giác vuông tại A vì có trung tuyến AO ứng với BC bằng nửa BC. ABC vuông tại A có AH BC nên AH2 = BH. HC hay x2 = a. b Cách 2: DEF vuông tại D do có DI là đường cao nên DE2 = E I . EF (hệ thức 1) Hay x2 = a . b Bài 8/SGK . ABC vg tại A DEF vg tại E có AH BC có EH DF Ta có : AH2=BH.HC Ta có : EH2=DH.HF x2 = 4 x = 2 BC = 4 DF = 25 Ta có : AB2 =BH.BC Ta có : ED2=DH.DF = 2 . 4 = 8 = 9.25 = 225 HS nhận xét bài làm của bạn Một HS đọc đề bài . Nêu cách vẽ hình Bài 9/ SGK a) C/m ADI và CDL có : A = C = 900 (GT) AC = DC (ABCD là hình vuông) D1 = D2 (cùng phụ với IDC ) ADI = CDL (g-c- g) DI = DL I DL cân b) (HS tự trình bày vào vở) IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : Ôn các hệ thức lượng trong tam giác vuông. Giải các bài tập 6,7 SGK/69 và 15 SBT/90, 91. Đọc trước bài “Tỉ số lượng giác của góc nhọn”. Ôn cách viết hệ thức tỉ lệ giữa các cạnh của 2 tam giác đồng dạng. Tuần:2 Ngày soạn:24/08/2009 Ngày dạy:../../2009 Tiết 4: LUYỆN TẬP (TT) I. MỤC TIÊU : Kỹ năng: Vận dụng các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông để giải bài tập. II. CHUẨN BỊ : GV: Bảng phụ, thước thẳng, compa , phấn màu. P 12 16 M N K HS : Ôn tập các bài tập về cạnh và góc trong tam giác vuông , các bài tập về nhà. A x B C H III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Kiểm tra: y Tìm x,y trong mỗi hình sau. Phát biểu định lý đã vận dụng trong bài tập sau: 2: Luyện tập: Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng Dạng 1: Bài tập có vẽ sẵn hình Bài 4 (SBTtrang 90) Tìm x,y ở các hình vẽ sau:( GV vẽ hình trên bảng phụ) A x B C y 2 3 H a. B A C H x 15 y b. GV cho HS đọc lại đề và yêu cầu. HS vẽ hình vào vỡ và tìm hiểu đề. GV cho HS làm bài tập trong 5 phút. Sau đó gọi 2 HS lên bảng giải. GV gợi ý bài b. Ta có: biết AB= 15 => AC= ? Dạng 2: Bài tập tự vẽ hình : Bài 6 (SBT trang 90) GV yêu cầu HS đọc và tóm tắc đề bằng hình vẽ. GV: Sử dụng hệ thức nào để tính đường cao khi biết độ dài 2 cạnh góc vuông. Vậy để tính AH cần phải tính gì? HS tính. Bài 8 (SBT trang 90) GV gọi HS đọc và tóm tắc đề dựa trên hình vẽ. H: Gọi a,b,c lần lượt là độ dài của BC, AC,AB theo đề ta có các hệ thức nào. H: Ngoài ra ta có hệ thức nào giữa a,b,c. Vì sao? H: Từ (1) và (2) ta tính được độ dài của cạnh nào? H: Thay a = b+1 và c = 5 vào (3) ta tính được b bằng bao nhiêu? Bài tập có vẽ sẵn hình Bài 4.SGK b. AB= 15 . . Tính AH , BC. a. Ta có: 32 = 2.x => x = = 4,5 y2 = ( 2+ 4,5).4,5 = 6,5.4,5 =29,25 y = b. Ta có : => Áp dụng định lý Pitago ta có : BC2 = AB2 + AC2 = 152 + 202 = 225+ 400 = 625 y = BC = 25 Ta có: AH . BC = AB .AC x = AH = Bài tập tự vẽ hình : Bài 6 / SBT AB C vuông tại A ta có : BC2 = AB2 + AC2 = 52 + 72 = 25 + 49 = 74 BC = Ta có: AH.BC = AB .AC AB2 = BH . BC AC2 = CH . BC Bài 8/ SBT Ta có: a - b = 1. (1) b + c - a = 4 (2) a2 = b2 + c2 (Pitago) (3) Từ (1) và (2) ta suy ra : ( a - b) + (b + c - a ) = 1 + 4 c = 5 Thay c = 5 ; a = b + 1 vào (3) ta có : (b + 1)2 = b2 + 52 b2 + 2b + 1 - b2 = 25 2b = 24 => b = 12 => a = 12 + 1 = 13 D. Hướng dẫn về nhà: Ôn các hệ thức giữa cạnh và đường cao trong tam giác vuông. Giải các bài tập 9, 15 SBT/91. Hướng dẫn bài 15: Từ B vẽ BH vuông góc AD. Áp dụng đ/lý Pitago để tính. Tuần:3 Ngày soạn:31/08/2009 Ngày dạy:../../2009 Tiết 05:TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN I. MỤC TIÊU : Kiến thức: HS hiểu được định nghĩa các tỉ số lượng giác của một góc nhọn. Kỹ năng: Tính được các tỉ số lượng giác của 3 góc đặc biệt300, 450 và 600. Biết vận dụng vào giải các bài tập có liên quan. II. CHUẨN BỊ : GV: bảng phụ, phấn màu. HS: Ôn lại cách viết các hệ thức tỉ lệ giữa các cạnh của 2 tam giác đồng dạng. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Kiểm tra: HS 1: Hai tam giác vuông ABC và A’B’C’ có góc nhọn B và B’ bằng nhau. Hỏi 2 tam giác vuông đó có đồng dạng với nhau không ? Viết hệ thức giữa các cạnh của 2 tam giác đồng dạng ? Suy ra được điều gì ? ( vì sao ?) (1) ĐVĐ: Trong 1 tam giác vuông, nếu biết các tỉ số độ dài của 2 cạnh thì có thể biết được độ lớn các cạnh của góc nhọn không Bài mới 2. Bài mới: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: Khái niệm về tỉ số lượng giác của một góc nhọn: GV chỉ vào ABC vg tại A. Xét góc nhọn B giới thiệu: AB được gọi là cạnh kề của góc B. AC được gọi là cạnh đối của góc B. BC : cạnh huyền (GV ghi chú vào hình ). H: Tìm cạnh kề, cạnh đối của góc C? ABC vg tại A ~ A’B’C’ vg tại A’ khi nào? GV : Như vậy trong tam giác vuông các tỉ số này đặc trưng cho độ lớn của góc nhọn đó. GV yêu cầu HS làm ?1 (GV ghi đề bảng phụ) Xét ABC có A = 900 ; B = a) = 450 b. = 600 GV chốt lại qua bài tập trên ta thấy rõ độ lớn của góc nhọn trong tam giác vuông phụ thuộc vào tỉ số giữa cạnh kề và cạnh huyền, cạnh đối và cạnh huyền. Các tỉ số này thay đổi khi độ lớn của góc nhọn đang xét thay đổi và ta gọi chúng là tỉ số lượng giác của góc nhọn. GV: cho góc nhọn . Vẽ tam giác vuông có góc nhọn . GV hướng dẫn HS vẽ Trên hình vẽ hãy xác định cạnh đối, cạnh huyền, cạnh kề của góc . GV giới thiệu định nghĩa các tỉ số lượng giác của góc như SGK. GV yêu cầu HS tính sin, cos, tg, cotg ứng với hình trên. GV cho HS đọc phần nhận xét. Căn cứ vào định nghĩa em hãy giải thích nhận xét trên GV yêu cầu HS làm ?2 GV cho HS đọc và tìm hiểu vd1, vd2 2 HS lên bảng trình bày Hoạt động 2: Luyện tập củng cố Viết các tỉ số lượng giác của góc N. GV giúp HS nhớ định nghĩa các tỉ số lượng giác bằng bài thơ 1. Khái niệm về tỉ số lượng giác của một góc nhọn: a. Mở đầu: b. Định nghĩa: SGK Đn: sin = cos = tg = cotg = * Nhận xét: SGK IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : Học thuộc các định nghĩa. Giải các bài tập 10, 11 SGK ; Bài 21, 22, 23 SBT Tuần:3 Ngày soạn:31/08/2009 Ngày dạy:../../2009 Tiết 06:TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN (TT) I. MỤC TIÊU : Kiến thức: Nắm vững các hệ thức liên hệ giữa các tỉ số lượng giác của 2 góc phụ nhau. Kỹ năng: HS biết vận dụng vào giải các bài tập có liên quan. II. CHUẨN BỊ : GV: bảng phụ, 2 tờ giấy A4. HS: Ôn : công thức, định nghĩa các tỉ số lượng giác của một góc nhọn, các tỉ số lượng giác của góc: 300, 450, 600. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Kiểm tra: HS 1. Viết công thức định nghĩa các tỉ số lượng giác của góc nhọn . Cho ABC vuông tại A, góc B = . Viết các tỉ số lượng giác của góc . Nêu nhận xét sin, cos? Vì sao ? HS 2: Cho ABC vuông tại A, C = . Viết các tỉ số lượng giác của góc . Nêu nhận xét vài giải thích. 2. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng Hoạt động 1: Định nghĩa (tiếp theo) GV đặt vấn đề: qua VD1, VD2 ta tính được các tỉ số lượng giác của nó và ngược lại cho 1 trong các tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn , ta có thể dựng được góc . Vd 3: Dựng góc nhọn biết GV vẽ hình 17 SGK/ 73 (trên bảng phụ). GV gợi mở: tglà tỉ số giữa 2 cạnh nào ? Cạnh đối : mấy phần ? cạnh kề : mấy phần ? HS làm Vd 4: Dựng góc nhọn biết: sin=0,5. GV yêu cầu HS làm bài ?3 Nêu cách dựng góc theo hình 18 và c/m cách dựng trên là đúng. GV yêu cầu HS đọc chú ý trang 74 SGK. Hoạt động 2: Tỉ số lượng giác của 2 góc phụ nhau: GV: Dựa vào kết quả của bài kiểm tra (b). Em có nhận xét gì về tỉ số lượng giác của B, A. H: Vậy khi 2 góc phụ nhau, các tỉ số lượng giác của chúng có mối quan hệ gì? GV: Đó là nội dung của định lý trang 74. GV nêu ví dụ 5/ SGK. H: Góc 450 phụ với góc nào? Vậy ta có : sin 450 = cos 450 = tg 450 = cotg 450 = 1 (theo vd1/73). GV nêu ví dụ 6/SGK H: Góc 300 phụ với góc nào? Từ kết quả của vd 2/73 SGK, biết tỉ số lượng giác của góc 600. Hãy suy ra tỉ số lượng giác của góc 300. Từ đó ta có bảng tỉ số lượng giác của các góc đặc biệt 300, 450, 600 /75. GV yêu cầu HS làm ví dụ 7/SGK Hoạt động 4: Luyện tập củng cố: Bài tập trắc nghiệm : Đúng hay sai a. sin = b.tg = c. sin 400 = cos 600 d. tg 450 = cotg 450 = 1 e. cos 300 = sin 600 = f. sin 300 = cos 600 = g. sin 450 = cos 450 = Bài 12: Viết các tỉ số lượng giác sau thành tỉ số lượng giác của các góc nhỏ hơn 450. sin 600, cos 750 ; tam giác 820. Ví dụ : Dựng góc nhọn , biết tg = - Dựng góc vuông xOy, xác định đoạn thẳng làm đơn vị. - trên tia Ox lấy OA = 2 - trên tia Oy lấy OB = 3. Góc OBA là góc cần dựng. C/m: tg = tg OBA = * Chú ý: SGK 2. Tỉ số lượng giác của 2 góc phụ nhau: * Định lý: SGK Ví dụ : (sgk) Bài tập trắc nghiệm 1. a. Đ b. S c. Đ d. Đ e. S f. Đ g. Đ Bài 12/ SGK sin 600 = cos 300. cos 750 = sin 150 tg 820 = cotg 80 IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : Học kỹ định nghĩa, định lý, ghi nhớ tỉ số lượng giác của các góc 300, 450, 600. Bài tập 13, 14, 15 SGK/77. Hướng dẫn đọc: “có thể em chưa biết : Bất ngờ về cỡ giấy A4”. Tỉ số giữa chiều dài và chiều rộng Để c/m : BI AC ta cần c/m BAC = CBI Để c/m : BM = BA hãy tính BM và BA theo BC. Tuần:4 Ngày soạn:07/09/2009 Ngày dạy:../../2009 Tiết 07: LUYỆN TẬP I. MỤC TIÊU : - Kỹ năng: HS có khả năng dựa vào định nghĩa để giải các bài tập có liên quan. Rèn cho HS khả năng dựng góc khi biết một trong các tỉ số lượng giác của nó. HS nắm được trong tam giác vuông nếu biết 2 cạnh thì tính được các góc của nó và cạnh còn lại. II. CHUẨN BỊ : GV: compa, êke, thước thẳng, bảng phụ. HS: Ôn: các hệ thức lượng trong tam giác vuông, định nghĩa các tỉ số lượng giác của góc nhọn - các bài tập về nhà. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Kiểm tra HS 1: Cho ABC vuông tại A, B =, AB = 3cm, AC = 4cm. Hãy tính các tỉ số lượng giác của góc . HS 2: Vẽ góc nhọn khi biết sin= HS 3: Phát biểu định lý về tỉ số lượng giác của 2 góc phụ nhau. 2. Luyện tập: Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng Dạng 1: Dựng góc khi biết 1 trong các tỉ số lượng giác của nó. Bài 13/77 SGK. Dựng góc nhọn biết a. sin= GV yêu cầu HS nêu cách dựng và lên bảng dựng. HS cả lớp dựng hình vào vở. Chứng minh sin= c. tg = Dựng hình C/m tg = Dạng 2: C/m một số công thức đơn giản . Bài 14/77 SGK. GV: cho ABC vg tại A , góc B = . C/m các công thức của bài 14 SGK. GV yêu cầu HS hoạt động theo nhóm. Nửa lớp cm ct: tg= và cotg= Nửa lớp c/m công thức: tg.cotg= 1 sin2 + cos2 =1 tg = ? sin = ? cos = ? = ? GV hoàn chỉnh lời giải. GV kiểm tra cac hoạt động của các nhóm. Sau khoảng 5’ GV yêu cầu đại diện 4 nhóm lên bảng trình bày. Dạng 3: Bài tập vẽ hình: Bài 15/77 SGK. GV gọi 1 HS đọc đề bài và vẽ hình. GV: góc B và C là 2 góc phụ nhau. H: Biết cosB = 0,8. Ta suy ra được tỉ số lượng giác nào của góc C ? HS: Dựa vào công thức của bài tập 14 ta tính được cos C HS: Tính tg C, cotg C. Dạng 4: Bài tập có vẽ sẵn hình Bài 17/77 SGK Tìm x trong hình dưới GV: biết B = 450. Tính được đọ dài cạnh nào? Nêu cách tìm x. 1. Dựng góc khi biết 1 trong các tỉ số lượng giác của nó. Bài 13/77 SGK Vẽ góc vuông xOy. Lấy 1 đoạn thẳng làm đơn vị. trên tia Oy lấy điểm M sao cho OM = 2. Dựng O(M, 3) cắt Ox tại N. Góc ONM = là góc cần dựng HS cả lớp dựng hình vào vở. 1 HS chứng minh. sin= c. (HS nêu cách dựng, dựng hình và chứng minh) 2. C/m một số công thức đơn giản . Bài 14/77 SGK. Gọi ABC vuông tại A, B = . C/m : tg = C/m : tg = * tg.cotg= * sin2 + cos2 = 3. Bài tập vẽ hình: Bài 15/77 SGK. Ta có: góc B và C phụ nhau nên: sin C = cos B = 0,8 Ta có : sin2C + cos2C = 1 cos2C = 1 - sin2C = 1 - 0,82 cos2C = 0,36 cos C = 0,6 tgC = cotgC = 4. Bài tập có vẽ sẵn hình Bài 17/77 SGK Áp dụng : Vì AHB vuông tại H. Ta có : B = 450 AHC vuông cân. AH = BH = 20. Áp dụng định lý Pytago vào AHC Ta có : x2 = AC2 = AH2 + HC2 = 202 + 212 = 841 x = 29 IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : Ôn các kiến thức đã dặn ở tiết 5. Giải bài tập 16 SGK/77; 28, 29, 30/93 SBT. Tiết sau mang máy tính bỏ túi casio fx -220 ; fx 500 để học bài mới. Tuần 4 Ngày soạn:07/09/2009 Ngày dạy:../../2009 TIẾT 8:BẢNG LƯỢNG GIÁC (T1) A/Môc tiªu Häc xong tiÕt nµy HS cÇn ph¶i ®¹t ®­îc : KiÕn thøc - HS hiÓu ®­îc cÊu t¹o cña b¶ng l­îng gi¸c dùa trªn quan hÖ gi÷a c¸c tØ sè l­îng gi¸c cña 2 gãc phô nhau, thÊy ®­îc tÝnh ®ång biÕn, nghÞch biÕn cña chóng. - BiÕt c¸ch tra b¶ng hoÆc dïng m¸y tÝnh bá tói ®Ó t×m c¸c tØ sè l­îng gi¸c cña gãc nhän cho tr­íc (tra xu«i). KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng sö dông b¶ng l­îng gi¸c vµ m¸y tÝnh bá tói Th¸i ®é - Cã ý thøc vµ th¸i ®é nghiªm tóc trong giê häc. B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: B¶ng sè víi bèn ch÷ sè thËp ph©n, m¸y tÝnh bá tói, b¶ng phô - HS: B¶ng sè víi bèn ch÷ sè thËp ph©n, m¸y tÝnh bá tói C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS: VÏ ABC vu«ng t¹i A cã = a, =. ViÕt c¸c hÖ thøc gi÷a c¸c tØ sè l­îng gi¸c cña a vµ b. KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ dông cô häc tËp cña häc sinh III. Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS CÊu t¹o cña b¶ng l­îng gi¸c - HS tù ®äc phÇn cÊu t¹o b¶ng l­îng gi¸c trong SGK (2 phót) - GV giíi thiÖu cÊu t¹o b¶ng l­îng gi¸c - HS quan s¸t b¶ng VIII, IX, X - Qua theo dâi cho biÕt sù t¨ng, gi¶m cña c¸c tØ sè l­îng gi¸c nh­ thÕ nµo ? Ng­êi ta lËp b¶ng dùa vµo tØ sè l­îng gi¸c cña hai gãc phô nhau NhËn xÐt: Khi gãc t¨ng tõ 00 ®Õn 900 th× sina vµ tga t¨ng cßn cosa vµ cotga gi¶m. C¸ch dïng b¶ng - Yªu cÇu HS c¶ líp tù ®äc c¸c b­íc dïng b¶ng (SGK) - Muèn dïng B¶ng VIII, IX ®Ó t×m tØ sè l­îng gi¸c cña 1 gãc nhän ta lµm ntn ? - HS nªu c¸c b­íc thùc hiÖn theo SGK - GV nhËn xÐt ghi tãm t¾t trªn b¶ng +) GV h­íng dÉn h/s tra b¶ng t×m Sin46012’ qua b¶ng phô Sin A . . . . 12’ . . . . . . . 460 7218 - Tra B¶ng VIII: Sè ®é lµ 460 ë cét 1, sè phót lµ 12’ ë hµng 1 ta ®­îc giao lµ 0,7218 => Sin46012’ » 0,7218. +) Chó ý kÕt qu¶ t×m ®­îc lÊy gi¸ trÞ v× ®©y lµ gi¸ trÞ gÇn ®óng, vµ lÊy 4 ch÷ sè thËp ph©n. +) T×m Sin3000’ ; Sin75020’ (GV cho h/s th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi miÖng) +) GV tiÕp tôc h­íng dÉn cho h/s vÝ dô 2; 3; 4 nh­ SGK *) Chó ý : - C¸ch tÝnh sè hiÖu chÝnh nh­ Sgk - C¸ch tra b¶ng Sin; tg vµ b¶ng Cos; Cotg gièng nhau. - GV yªu cÇu h/s th¶o luËn nhãm ?1 ; ?2 - Gäi h/s nªu kÕt qu¶ ?1 ; ?2 sau khi th¶o luËn ? HS nªu c¸ch t×m vµ kÕt qu¶ - GV nªu chó ý (Sgk) ? HS ®äc vµ tãm t¾t l¹i chó ý a, T×m tØ sè l­îng gi¸c cña 1 gãc nhän cho tr­íc: (Dïng b¶ng VIII vµ b¶ng IX) B­íc 1 : Tra sè ®é theo hµng ngang B­íc 2 : Tra sè phót theo cét däc B­íc 3 : LÊy gi¸ trÞ t¹i giao cña hµng ghi sè ®é vµ cét ghi sè phót VÝ dô 1: : T×m sin 46012’. - Giao cña dßng 460 ë cét 1 víi cét 12’ ë hµng 1 ta ®­îc giao lµ 0,7218 - VËy Sin46012’ » 0,7218. Sin3000’ » 0, 5 Sin75020’ » 0,9674 VÝ dô 2: T×m Cos33014’ Cos33014’ = Cos330(12’+2’) » 0,8368 - 0,0003 = 0,8365 Cos28054’ » 0,8755 Cos33014’ » 0,8364 VÝ dô 3: T×m tg52018’ tg52018’1,2938 tg13025’0,2385 tg83020’8,5555 VÝ dô 4 : T×m Cotg8032’ » 6,665. ?1 Cotg 47024’ » 0,9195 ?2 tg 82013’ » 7,316 *) Chó ý (Sgk/80). IV. Cñng cè – LuyÖn tËp +) §Ó t×m tØ sè l­îng gi¸c cña mét gãc nhän cho tr­íc b»ng b¶ng l­îng gi¸c ta lµm theo nh÷ng b­íc nh­ thÕ nµo ? nh¾c l¹i c¸c b­íc tra b¶ng ? +) Ngoµi viÖc dïng b¶ng sè ®Ó t×m tØ sè l­îng gi¸c cña mét gãc nhän ta cã thÓ dïng m¸y tÝnh bá tói ®Ó t×m TSLG GV h­íng dÉn h/s dïng m¸y tÝnh ®Ó t×m - Cho HS thùc hµnh bµi tËp 18 (Sgk trang 83) VÝ dô: T×m sin46012’ (Sö dông m¸y tÝnh 500MS) Sin 4 6 0” ’ 1 2 0” ’ BÊm phÝm nh­ sau : => KÕt qu¶: sin46012’ » 0,7218. - T­¬ng tù ta còng tÝnh ®­îc c¸c TSLG cßn l¹i *) Bµi tËp 18/SGK a) sin40012’ b) cos 52054’ c) tg 63036’ d) cotg 25018’ V. H­íng dÉn vÒ nhµ - N¾m ch¾c c¸c b­íc t×m tØ sè l­îng gi¸c cña mét gãc nhän b»ng b¶ng l­îng gi¸c hoÆc b»ng m¸y tÝnh bá tói. - Lµm bµi tËp 20 ( SGK), bµi 39, 45, 46 (SBT/ 93, 94) Tuần 5 Ngày soạn:14/09/2009 Ngày dạy:../../2009 TiÕt 9 B¶ng l­îng gi¸c A/Môc tiªu Häc xong tiÕt nµy HS cÇn ph¶i ®¹t ®­îc : KiÕn thøc - BiÕt c¸ch tra b¶ng hoÆc dïng m¸y tÝnh bá tói ®Ó t×m sè ®o cña gãc nhän khi biÕt mét tØ sè l­îng gi¸c cña gãc ®ã (tra ng­îc). KÜ n¨ng - RÌn luyÖn kÜ n¨ng tra b¶ng xu«i, ng­îc, sö dông m¸y tÝnh ®Ó t×m tØ sè l­îng gi¸c vµ tr×nh bµy bµi gi¶i. Th¸i ®é - Cã ý thøc vµ th¸i ®é nghiªm tóc trong giê häc. B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: B¶ng sè víi bèn ch÷ sè thËp ph©n, m¸y tÝnh bá tói, b¶ng phô - HS: B¶ng sè víi bèn ch÷ sè thËp ph©n, m¸y tÝnh bá tói C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Nªu c¸c b­íc dïng b¶ng sè ®Ó t×m tØ sè l­îng gi¸c cña mét gãc nhän T×m sin 65012’ = ? - HS2: T×m c¸c tØ sè l­îng gi¸c sau : Cos 46022’; tg 6018’; cotg 46012’. KÕt qu¶: Sin 65012’ » 0.9078; Cos 46022’ » 0,6900 Tg 6018’ 0, 0,1104 ; Cotg 46012’ 0,9590 - Yªu cÇu HS lªn b¶ng dïng b¶ng sè ®Ó t×m, bèn HS d­íi líp dïng m¸y tÝnh t×m III. Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS 2. C¸ch dïng b¶ng (tiÕp) - GV dïng ngay bµi tËp ë phÇn kiÓm tra bµi cò ®Ó dÉn d¾t vµo bµi míi nh­ sau: NÕu sin 65012’ » 0.9078. VËy nÕu biÕt sina = 0,9078 th× gãc a b»ng bao nhiªu (®é) vµ c¸ch t×m ntn ? - GV h­íng dÉn h/s c¸ch tra b¶ng sè hoÆc dïng m¸y tÝnh bá tói ®Ó tÝnh vµ chèt l¹i c¸ch t×m gãc nhän lªn b¶ng. - HS theo dâi vµ thùc hµnh lµm vÝ dô 5 sin A . . . 36’ . . . 510 7837 MÉu 5 ? Yªu cÇu HS lªn b¶ng dïng b¶ng sè hoÆc dïng m¸y tÝnh ®Ó tÝnh ?3 sin A 30’ 36’ 260 4462 4478 MÉu 6 - Dïng b¶ng sè ®Ó lµm ?4 - HS nªu c¸ch t×m vµ kÕt qu¶ a » 560 T×m sè ®o cña gãc nhän khi biÕt mét tØ sè l­îng gi¸c cña gãc ®ã. B­íc 1: Tra sè ®óng hoÆc gÇn ®óng trong b¶ng B­íc 2 : Dãng hµng ngang sè ®é B­íc 3 : Dãng cét däc => sè phót VÝ dô 5: - T×m gãc nhän a (lµm trßn ®Õn phót) BiÕt sin a = 0,7837. - Tra B¶ng VIII : T×m sè 7837 trong b¶ng, dãng sang cét 1 vµ hµng 1 ta thÊy 7837 n»m ë giao cña hµng 510 vµ cét 36’ - VËy a » 51036’. ?3 Sö dông b¶ng t×m gãc nhän , biÕt cotg= 3,006. a » 18024’ Chó ý: (Sgk/ 81) VÝ dô 6: T×m gãc nhän biÕt sin = 0,4470 - Ta cã : 0,4462 < 0,4470 < 0,4478 sin 260 30’ < sin a < sin 26036’ 260 30’ < a < 26036’ a » 270 ( lµm trßn ®Õn ®é) ?4 T×m gãc nhän biÕt cos= 0,5547 a » 560 IV. Cñng cè - LuyÖn tËp - Nªu c¸ch sö dông m¸y tÝnh bá tói ®Ó t×m sè ®o 1 gãc khi biÕt 1 TSLG cña nã ta lµm ntn ? - GV kh¾c s©u l¹i c¸ch t×m gãc nhän khi biÕt 1 TSLG cña nã b»ng b¶ng sè hay b»ng m¸y tÝnh bá tói cho häc sinh. Vµ cho h/s t×m sè ®o gãc qua bµi 21 (Sgk/ 84) - KÕt qu¶ bµi tËp 19 a) b) c) d) - VÝ dô 1: T×m gãc nhän biÕt sin a = 0,7837 b»ng m¸y tÝnh 500 MS ta bÊm vµo c¸c phÝm theo thø tù sau, khi ®ã kÕt qu¶ thu ®­îc lµ: a » 51036’. SHIFT 00 , 7 8 sin 7 = 3 0” ’ SHIFT SHiST 0” ’ - VÝ dô 2: T×m gãc nhän biÕt cos a = 0,5656 b»ng m¸y tÝnh 500 MS ta bÊm vµo c¸c phÝm theo thø tù sau, khi ®ã kÕt qu¶ thu ®­îc lµ: a » 55033’. SHIFT 00 , 5 6 cos 6 = 5 SHIFT V. H­íng dÉn vÒ nhµ - N¾m ch¾c c¸c b­íc t×m tØ sè l­îng gi¸c cña mét gãc nhän b»ng b¶ng sè hoÆc b»ng m¸y tÝnh bá tói vµ bµi to¸n ng­îc l¹i. - Lµm c¸c bµi 21 ®Õn 25/SGK vµ c¸c bµi 40, 41, 42, 43 (SBT/93) - ChuÈn bÞ tèt c¸c bµi tËp - Giê sau luyÖn tËp. Tuần 5 Ngày soạn:14/09/2009 Ngày dạy:../../2009 TiÕt 10 LuyÖn tËp A/Môc tiªu Häc xong tiÕt nµy HS cÇn ph¶i ®¹t ®­îc : KiÕn thøc - HS ®­îc cñng cè l¹i c¸ch t×m c¸c tØ sè l­îng gi¸c cña gãc nh