Bài giảng Lịch Sử Lớp 6 - Bài 8: Thời nguyên thủy trên đất nước ta - Nguyễn Ngọc Binh

     SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG NAM NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ THAM GIA LỚP GIÁO DỤC KỈ NĂNG SỐNG Th¸ng 10 – 2010. Báo cáo viên : NGUYỄN NGỌC BINH * Kiểm tra bài cũ : - Quan sát các hình ảnh và cho biết , đây là những công trình kiến trúc và điêu khắc của quốc gia cổ đại nào ? Em có nhận xét gì về các công trình ấy ? Con người xuất hiện trên Trái đất cách đây hàng triệu năm từ một loài vượn cổ . Nhờ quá trình lao động và trải qua một chặng đường dài vượn trở thành Người tối cổ , phát triển thành Người tinh khôn.Việt Nam có một lịch sử lâu đời , cũng trải qua các thời kỳ của xã hội nguyên thuỷ , xã hội cổ đại . Thời nguyên thuỷ trên đất nước ta đã diễn ra như thế nào ? Có phù hợp với sự phát triển của lịch sử thế giới hay không ? Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu . LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NGUỒN GỐC ĐẾN THẾ KỶ X BUỔI ĐẦU LỊCH SỬ NƯỚC TA Phần hai Chương I Thời nguyên thuỷ trên đất nước ta Tiết 8 – Bài 8 1.Những dấu tích Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: - Dấu tích: Cái còn lại của thời xa xưa, của quá khứ tương đối xa. Trống đồng Đông Sơn Mũi lao bằng đá 1.Những dấu tích Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: Dựa vào SGK và quan sát lược đồ Việt Nam em hãy cho biết nước ta xưa kia là một vùng đất như thế nào? - Thời xa xưa, nước ta là một vùng rừng rậm rạp, với nhiều hang động mái đá, nhiều sông suối, có vùng ven biển dài, khí hậu hai mùa nóng, lạnh rõ rệt, thuận lợi cho cuộc sống của cỏ cây, muông thú và con người. - Tại sao một vùng như vậy lại rất cần thiết đối với cuộc sống của người nguyên thuỷ? Bởi vì lúc bấy giờ Người nguyên thuỷ sống chủ yếu dựa vào thiên nhiên. Trong điều kiện tự nhiên lúc bấy giờ. Cách đây 3-4 triệu năm, một loài vượn cổ từ trên cây xuống đất, biết dùng các hòn đá được ghè đẽo thô sơ, ghè mỏng để kiếm thức ăn, đó là Người tối cổ. Người tối cổ Dựa vào kiến thức đã học ở bài 3. Hãy cho biết Người tối cổ là người như thế nào? Đặc điểm:Trán thấp, bợt ra đằng sau, u mày nổi cao, xương hàm nhô ra phía trước, trên người còn lớp lông bao phủ. Đã hoàn toàn đi bằng hai chân, hai chi trước biết cầm nắm, hộp sọ phát triển, biết sử dụng và chế tạo công cụ. 1.Những Dấu tích Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: H18_Răng của Người tối cổ ở Hang Thẩm Hai ( Lạng Sơn ) ? Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy những dấu tích gì của Người tối cổ ?  - Dấu tích : Những chiếc răng , mảnh tước đá được ghè mỏng ở nhiều chỗ , có hình thù không rõ ràng . - Đây 2 chiếc răng hoá thạch của Người tối cổ được tìm thấy trong lớp trầm tích màu đỏ ở hang Thẩm Hai ( Lạng Sơn ). Được xác định là 2 chiếc răng sữa hàm trên của người vượn đang trong quá trình tiến hoá nên vừa có đặc điểm của răng người , vừa có đặc điểm của răng vượn vì họ còn ăn sống , nuốt tươi . 1.Những dấu tích Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: H19_ Rìu đá núi Đọ ( Thanh Hóa ) 10cm 13cm Dày 3,5 cm - Rìu đá Núi Đọ : Dài 13cm, rộng 10cm, dày 3,5cm. Phần dưới được ghè đẽo thô sơ , hình thù không rõ ràng , dùng để chặt đập . Với công cụ như vậy con người không thể kiếm nhiều thức ăn , đời sống bấp bênh , phụ thuộc vào tự nhiên .  - Dấu tích : Những chiếc răng , mảnh tước đá được ghè mỏng ở nhiều chỗ , có hình thù không rõ ràng . - Niên đại của hiện vật cho biết Người tối cổ có mặt trên đất nước ta cách đây khoảng thời gian bao lâu ? - Niên đại : Cách đây khoảng 40-30 vạn năm 1.Những dấu tích Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: Thẩm Khuyên Thẩm Hai Núi Đọ Xuân Lộc ? Hãy cho những biết địa điểm tìm thấy dấu tích của Người tối cổ ở Việt Nam ?  - Địa điểm : Ở hang Thẩm Hai , Thẩm Khuyên(Lạng Sơn ), Núi Đọ ( Thanh Hoá ), Xuân Lộc ( Đồng Nai ). ? Quan sát lược đồ . Em có nhận xét gì về địa điểm sinh sống của Người tối cổ trên đất nước ta ?  - Dấu tích : Những chiếc răng , mảnh tước đá được ghè mỏng ở nhiều chỗ , có hình thù không rõ ràng . - Niên đại : Cách đây khoảng 40-30 vạn năm 1.Những dấu tích Người tối cổ được tìm thấyở đâu ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: Thẩm Khuyên Thẩm Hai Núi Đọ Xuân Lộc  - Địa điểm : Ở hang Thẩm Hai , Thẩm Khuyên(Lạng Sơn ), Núi Đọ ( Thanh Hoá ), Xuân Lộc ( Đồng Nai).  - Dấu tích: Những chiếc răng, mảnh tước đá được ghè mỏng ở nhiều chỗ, có hình thù không rõ ràng. - Niên đại : Cách đây khoảng 40-30 vạn năm Xác định những địa điểm tìm thấy dấu tích của Người tối cổ trên lược đồ ? 1. Những dấu tích người tối cổ tìm thấy ở đâu ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: H18_Răng của Người tối cổ ở Hang Thẩm Hai ( Lạng Sơn ) H19_ Rìu đá núi Đọ ( Thanh Hóa ) 10cm 13cm Dày 3,5 cm ? Việc tìm thấy di cốt của Người tối cổ trên đất nước ta chứng tỏ điều gì? Việt Nam là một trong những cái nôi của loài người. Trải qua hàng chục vạn năm lao động, Người tối cổ cải tiến dần công cụ và chuyển thành Người tinh khôn. Mở rộng dần vùng sinh sống. Nhờ có lao động cuộc sống con người mới được nâng cao hơn. THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: Người tinh khôn ? Dựa vào kiến thức đã học . Hãy cho biết Người tinh khôn là người như thế nào ? Đặc điểm: Cấu tạo cơ thể giống người ngày nay, xương cốt nhỏ hơn, bàn tay nhỏ khéo léo, các ngón tay linh hoạt, hộp sọ và thể tích não phát triển, trán cao, mặt phẳng, cơ thể gọn. 1.Những dấu tích của Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? 2.Ở giai đoạn đầu Người tinh khôn sống như thế nào ? 1.Những dấu tích của Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? 2. Ở giai đoạn đầu Người tinh khôn sống như thế nào ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: Thái Nguyên Sơn Vi ( Phú Thọ ) Thanh Hóa Nghệ An Lai Châu ? Dấu tích của Người tinh khôn giai đoạn đầu được tìm thấy ở đâu? -  Địa điểm: Mái đá Ngườm (Thái Nguyên), Sơn Vi (Phú Thọ) ?Em có nhận xét gì về địa bàn sinh sống của họ? ? Người tinh khôn trên đất nước ta xuất hiện vào thời gian nào ? - Niên đại: Cách ngày nay khoảng 3-2 vạn năm 1.Những dấu tích của Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? 2. Ở giai đoạn đầu Người tinh khôn sống như thế nào ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: Thái Nguyên Sơn Vi ( Phú Thọ ) Thanh Hóa Nghệ An Lai Châu -  Địa điểm : Mái đá Ngườm ( Thái Nguyên ), Sơn Vi ( Phú Thọ ) - Niên đại : Cách ngày nay khoảng 3-2 vạn năm Xác định trên lược đồ những địa điểm tìm thấy dấu tích của Người tinh khôn giai đoạn đầu ? 1.Những dấu tích của Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? 2. Ở giai đoạn đầu Người tinh khôn sống như thế nào ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: -  Địa điểm: Mái đá Ngườm (Thái Nguyên), Sơn Vi (Phú Thọ) - Niên đại: Cách ngày nay khoảng 3-2 vạn năm ? Trong giai đoạn đầu của Người tinh khôn các nhà khảo cổ học đã tìm thấy những công cụ gì? - Công cụ: Những chiếc rìu bằng hòn cuội được ghè đẽo thô sơ, có hình thù rõ ràng. H.20- Công cụ chặt Nậm Tun (Lai Châu ) H20 - Là một hòn cuội được người nguyên thuỷ nhặt ở ven suối đem về ghè đẽo thô sơ. Nó vẫn giữ nguyên bề mặt của hòn cuội ở 2 bên tạo nên công cụ dùng để chặt, cắt, nạo, có hình thù rõ ràng. H20_Công cụ chặt ở Nậm Tun (Lai Châu ) H19_ Rìu đá núi Đọ ( Thanh Hóa ) Công cụ H19: Rất đơn giản , hình thù không rõ ràng , chỉ ghè đẽo qua loa . Công cụ H20: Hòn cuội được ghè đẽo thô sơ nhưng có hình thù rõ ràng . ? Quan sát H20, H19. Em hãy cho biết công cụ của Người tinh khôn có gì khác công cụ của Người tối cổ ? - Đã có 1 bư ớc ti ến về công cụ lao đ ộng và sự xu ất hi ện c ủa Người tinh khôn , đánh d ấu bư ớc chuy ển bi ến trong xã h ội c ủa ngư ời nguyên thuỷ trên đ ất nư ớc ta . THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: Hoà Bình Bắc Sơn Quỳnh Văn Hạ Long Bàu Tró ? Dấu tích Người tinh khôn giai đoạn phát triển được tìm thấy ở đâu trên đất nước ta ?  - Địa điểm : Hoà Bình , Bắc Sơn ( Lạng Sơn ), Quỳnh Văn ( Nghệ An), Hạ Long ( Quảng Ninh ), Bàu Tró ( Quảng Bình ) ? Giai đoạn phát triển của Người tinh khôn cách đây khoảng thời gian bao nhiêu năm ? - Niên đại : Từ 12000 - 4000 năm cách ngày nay. 1.Những dấu tích của Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? 2. Ở giai đoạn đầu Người tinh khôn sống như thế nào ? 3.Giai đoạn phát triển của Người tinh khôn có gì mới ? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: Hoà Bình Bắc Sơn Quỳnh Văn Hạ Long Bàu Tró Hãy xác định địa điểm tìm thấy dấu tích của người tinh khôn trên lược đồ ? 1.Những dấu tích của Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? 2. Ở giai đoạn đầu Người tinh khôn sống như thế nào ? 3.Giai đoạn phát triển của Người tinh khôn có gì mới ?  - Địa điểm : Hoà Bình , Bắc Sơn ( Lạng Sơn ), Quỳnh Văn ( Nghệ An), Hạ Long ( Quảng Ninh ), Bàu Tró ( Quảng Bình ) - Niên đại : Từ 12000 - 4000 năm cách ngày nay. THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: H21_ Rìu đá Hoà Bình H22_ Rìu đá Bắc Sơn H23_ Rìu đá Hạ Long ? Ở giai đoạn phát triển các nhà khảo cổ học đã tìm thấy những công cụ gì ?  - Công cụ đá được mài ở lưỡi: Rìu ngắn, rìu có vai, cuốc đá, xương, sừng và đồ gốm.  - Địa điểm: Hoà Bình, Bắc Sơn (Lạng Sơn), Quỳnh Văn (Nghệ An), Hạ Long (Quảng Ninh), Bàu Tró (Quảng Bình) -Niên đại: Từ 12000 - 4000 năm cách ngày nay. 1.Những dấu tích của Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? 2. Ở giai đoạn đầu Người tinh khôn sống như thế nào ? 3.Giai đoạn phát triển của Người tinh khôn có gì mới? THỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA Tiết 8 - Bài 8: H21_ Rìu đá Hoà Bình H22_ Rìu đá Bắc Sơn H23_ Rìu đá Hạ Long ? Công cụ của Người tinh khôn giai đoạn phát triển có gì tiến bộ hơn trước? Tại sao?  - Địa điểm: Hoà Bình, Bắc Sơn (Lạng Sơn), Quỳnh Văn (Nghệ An), Hạ Long (Quảng Ninh), Bàu Tró (Quảng Bình) -Niên đại: Từ 12000 - 4000 năm cách ngày nay. - Công cụ đá được mài ở lưỡi: Rìu ngắn, rìu có vai, cuốc đá, xương, sừng và đồ gốm. 1.Những dấu tích của Người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? 2. Ở giai đoạn đầu Người tinh khôn sống như thế nào ? 3.Giai đoạn phát triển của Người tinh khôn có gì mới? Chế tác công cụ đá với kỹ thuật mài ở lưỡi cho sắc, sử dụng nhiều nguyên liệu khác nhau, số lượng phong phú đa dạng. Do đầu óc họ phát triển, rút kinh nghiệm qua lao động . ? Quan sát công cụ H.21, H.22, H.23 SGK, so sánh với công cụ H20. Em thấy có sự khác nhau như thế nào? - H20: Chiếc rìu bằng hòn cuội được ghè đẽo thô sơ, có hình thù rõ ràng. H21, H22, H23: Lưỡi rìu sắc hơn, hình thù rõ ràng vì thế lao động có hiệu quả hơn. => Công cụ của Người tinh khôn giai đoạn phát tiển tiến bộ hơn Người tinh khôn giai đoạn đầu ở việc biết mài lưỡi cho sắc và hình thù rõ ràng hơn. ? Tại sao việc mài lưỡi lại tiến bộ hơn so với ghè đẽo? Mài chế tác theo ý muốn, sắc hơn, dễ sử dụng hơn => Mở rộng sản xuất, nâng cao cuộc sống. Trong chế tác công cụ đá, họ đã biết mài lưỡi cho sắc, hình thù rõ ràng, tay cầm ngày càng được cải tiến: như rìu ngắn, rìu có vai, lưỡi cuốc đá, đồ gốm. =>Thời nguyên thuỷ trên đất nước ta chia làm 2 giai đoạn: Người tối cổ sống cách đây hàng triệu năm, Người tinh khôn sống cách đây hàng vạn năm. Phù hợp với sự phát triển của lịch sử thế giới. * Sự khác nhau ở giai đoạn đầu và giai đoạn phát triển của Người tinh khôn được thể hiện ở điểm chủ yếu nào? Giải thích câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh : “ Dân ta phải biết sử ta Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam ” Hồ Chí Minh Người Việt Nam phải biết lịch sử Việt Nam, biết rõ quá trình phát triển qua các giai đoạn “Cho tường gốc tích” để hiểu và rút kinh nghiệm của quá khứ, sống trong hiện tại tốt đẹp và hướng tới tương lai rực rỡ hơn. ? Để tưởng nhớ, biết ơn tổ tiên, những gương người xưa chúng ta cần phải làm gì cho hiện tại và tương lai? BÀI TẬP CỦNG CỐ Các giai đoạn Thời gian xuất hiện Địa điểm tìm thấy Công cụ chủ yếu Người tối cổ Người tinh khôn ở giai đoạn đầu Người tinh khôn ở giai đoạn phát triển 1 ) Lập bảng thống kê các giai đoạn phát triển của Người nguyên thuỷ ở Việt Nam. 40 - 30 vạn năm 3 - 2 vạn năm 12000-4000 năm Hoà Bình, Bắc Sơn (Lạng sơn), Quỳnh Văn (Nghệ An), Hạ Long (Quảng Ninh), Bàu Tró (Quảng Bình)... Hang Th ẩ m Hai, Thẩm Khuyên (Lạng sơn); Núi Đọ (Thanh Hoá); Xuân Lộc (Đồng Nai)... Mái đá Ngườm (Thái Nguyên), Sơn Vi (Phú Thọ)... Công cụ đá với kỹ thuật mài ở lưỡi Những chiếc rìu đá cuội, ghè đẽo thô sơ, có hình thù rõ ràng. Công cụ đá ghè đẽo thô sơ. Hình thù không rõ ràng CÔNG VIỆC VỀ NHÀ - Học bài - Chuẩn bị bài 9 : ĐỜI SỐNG CỦA NGƯỜI NGUYÊN THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA - Tìm hiểu những điểm mới trong đời sống vất chất và tinh thần của người nguyên thuỷ thời Hoà Bình , Bắc Sơn , Hạ Long. - Tổ chức xã hội như thế nào ? Thế nào là chế độ thị tộc , thị tộc mẫu hệ . XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH