Bài giảng Lịch sử địa phương Bài 5: Thoại Ngọc Hầu và công cuộc đào kênh ở An Giang đầu Thế kỉ XIX

TRƯỜNG THCS TT TRI TƠN KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CƠ ĐẾN DỰ CHUYÊN ĐỀ MƠN LỊCH SỬ 7 Bài 5 :   THOẠI NGỌC HẦU VÀ CÔNG CUỘC ĐÀO KÊNH Ở AN GIANG ĐẦU TK XIX 1. Tình hình An Giang đầu thế kỉ XIX : Đầu thế kỷ XIX đất nước ta xảy ra sự kiện gì ? Kinh thành nhà Nguyễn Đi liền với chính sách “ trọng nơng ức thương ” là chính sách khai khẩn hoang . Trấn Vĩnh Thanh Cho biết lúc bấy giờ An Giang cĩ đặc điểm như thế nào ? Đầu thế kỉ XIX An Giang là vùng đất hoang vắng , dân cư thưa thớt , thường bị giặc quấy nhiễu 1. Tình hình An Giang đầu thế kỉ XIX : Trước tình hình khĩ khăn đĩ nhà Nguyễn đã làm gì ? Triều đình Huế tổ chức chiêu mộ dân khai hoang và đào kênh do Nguyễn Văn Thoại đảm trách .  Việc khai hoang và chiêu mộ dân đến vùng đất này cĩ phải là chính sách sáng suốt ? Vì sao ? Một là khai phá vùng đất màu m Ỡ cho đất nước . Hai giải quyết được nhiều vấn đề liên quan đến tình hình xã hội lúc bấy giờ . Ba là liên quan đến biên cương vùng đất này . Em biết gì về Thoại Ngọc Hầu ? Thân phụ là Nguyễn Văn Lượng , thân mẫu Nguyễn Thị Tuyết cịn cĩ tên là Thanh một người phụ nữ đức độ , đảm đang nuơi dạy con. Từ nhỏ ơng cĩ tính cương cường , khi làm việc rất quả quyết , thưởng phạt rất nghiêm minh . Thân phụ là Nguyễn Văn Lượng , thân mẫu Nguyễn Thị Tuyết cịn cĩ tên là Thanh , một người phụ nữ đức độ , đảm đang nuơi dạy con. Từ nhỏ ơng cĩ tính cương cường , khi làm việc rất quả quyết , thưởng phạt rất nghiêm minh . Sau khi qua đời , ơng được người dân trong vùng thờ phụng như vị thần “ Tiền hiền khai hoang ” Ông sinh ngày 26/11/1761 tại huyện Diên Phước , tỉnh Quảng Nam mất 6/6/1892 tại Châu Đốc . Tượng chân dung Ơng Thoại Ngọc Hầu Thoại Ngọc Hầu lớn lên trong hồn cảnh lịch sử như thế nào ? 2. Thoại Ngọc Hầu và cơng cuộc đào kênh ở An Giang . Từ năm 1812 đến 1817 ơng đã trải qua những cơng việc gì ? * Kênh Thoại Hà . Cơng cuộc đào kênh Thoại Hà được tiến hành như thế nào ? * Kênh Thoại Hà . - Mùa xuân năm 1818 ơng tiến hành đào kênh Thoại Hà đến tháng 4/1818 hồn thành với 15.000 người tham gia Đây con lạch Đơng Xuyên dài khoảng 57 dặm , lạch nước nhỏ hẹp và bùn đọng , cỏ lắp ghe thuyền khĩ qua lại . Nhận thấy đây là con đường rất thuận lợi từ Đơng Xuyên đến Kiên Giang nên ơng tâu với triều đình cho đào con kênh này Kênh Thoại Sơn Việc đào kênh thuận lợi hay khĩ khăn ? Vì sao ? Từ đầu thế kỉ XIX vùng biên giới Châu Đốc – Hà Tiên cĩ vị trí như thế nào ? Trước khi đào kênh vua Gia Long cĩ lời dụ rằng “ Cơng trình đào sơng này rất khĩ khăn , nhưng kế giữ nước và cách biên phịng quan hệ chẳng nhỏ , chúng ngươi tuy ngày nay chịu khĩ , nhưng mà lợi ích muơn đời về sau . Vậy dân chúng cần bảo cho nhau biết , đừng nên sợ nhọc .” Cơng cuộc đào kênh diễn ra như thế nào ? So sánh sự khĩ khăn khi đào kênh Vĩnh Tế so với kênh Thoại Hà ? Để đo được kênh thẳng , người ta đợi đêm xuống , rẽ sạch rạch hoang , đốt đuốt trên đầu những cây sào cao rồi nhằm theo đường rạch mà cấm . Muốn điều khiển những “ cây sào lửa ” ấy cho thật thẳng hàng người ta cầm sào tìm đúng vị trí . Vua Minh Mạng cĩ lời dụ rằng “ Đường sơng Vĩnh Tế liền với tân cương , ghe thuyền qua lại điều là tiện lợi . Đức Hồng Khảo Tế Cao Hồng Đế ta mưu sâu , tính xa , chú ý việc ngồi biên . Cơng việc đào kênh mới bắt đầu chưa xong . Nay ta theo chí tiên hồng , cố nghĩ khĩ nhọc một lần mà được thong thả về sau .” * Kênh Vĩnh Tế . Ngày 15/121819 kênh khởi công đến 5/1824 hoàn thành , kênh dài khoảng 100 km. Là công trình lớn nhất Nam Bộ đầu thế kỉ XIX có vai trò về quốc phòng , kinh tế , giao thông với 80.000 người tham gia chia làm 3 phiên . Qua đây thấy vai trị nổi bật khi của kênh Vĩnh Tế là gì ? Vai trị to lớn nhất chính là quốc phịng Kênh Vĩnh Tế Kênh Vĩnh Tế TRÍCH GIỚI THIỆU PHIM VỀ THOẠI NGỌC HẦU VÀ KÊNH VĨNH TẾ Em hãy so sánh việc đào kênh và vai trị kênh Thoại Hà và kênh Vĩnh Tế ? Tên kênh Thời gian bắt đầu đến hồn thành Số người tham gia Vai trị ( mục đích ) Thoại Hà Vĩnh Tế Tên kênh Thời gian Số người tham gia Vai trị ( mục đích ) Thoại Hà Vĩnh Tế Đầu năm 1818 -4/1818 15/12/1819 -5/1824 15000 người 80000 người Giao thơng , kinh tế , thủy lợi Quốc phịng , kinh tế , giao thơng , thủy lợi Việc xúc tiến đào hai con kênh của Thoại Ngọc Hầu cĩ phải là quyết định đúng đắng ? Hãy lấy dẫn chứng chứng minh điều đĩ ? Những cánh đồng lúa Ơng cịn tiến hành những cơng việc gì ? * Ngoài ra , ông còn chiêu mộ dân mở làng lập ấp , xây đường Hệ thống kênh mương nội đồng Lăng Mộ : Ông Nguyễn Văn Thoại  Bà Châu Thị Tế Bà Trương Thị Miệt 3. Nhận xét về vai trị Nguyễn Văn Thoại ở An Giang : Câu hỏi thảo luận - Em hãy nhận xét khách quan của mình về vai trị của cơng thần Thoại Ngọc Hầu đối với tỉnh ta ? -Theo em chúng ta cần làm gì để bảo vệ và phát huy những giá trị ơng tạo ra ? 3. Nhận xét về vai trò Nguyễn Văn Thoại ở An Giang :  Ông có vai trò quan trọng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ vùng đất Nam Bộ , nhất là ở An Giang . Là người trung thực , cần mẫn , chăm lo công việc Khách sạn Đơng Xuyên Sự trù phú cuả thiên nhiên Khách sạn Vitoria Bài tập 1.Tình hình An Giang đầu thế kỉ XIX cĩ những đặc điểm gì ? a.Phồn thịnh , dân cư đơng đúc b.Buơn bán tấp nập , cuộc sống no ấm . c.Hoang vắng , dân cư thưa thớt , dịch bệnh , thú dữ d.Tất cả sai . Kênh Thoại Hà Kênh Vĩnh Tế 2.Xác định vị trí kênh Thoại Hà Và kênh Vĩnh Tế? 3. Khi học xong bài này chúng ta học được đều gì từ nhân cách của ơng ? Bài tập Bài 5: THOẠI NGỌC HẦU VÀ CÔNG CUỘC ĐÀO KÊNH Ở AN GIANG ĐẦU TK XIX 1.Tình hình An Giang đầu thế kỷ XIX . - Đầu thế kỷ XIX An Giang là vùng đất hoang vắng , dân cư thưa thớt , thường bị quấy nhiễu - Triều đình Huế đã tổ chức chiêu mộ dân khai hoang và đào kênh , do cơng thần Nguyễn Văn Thoại đảm trách.(26/11/1761 - 6/61829). 2.Thoại Ngọc Hầu và cơng cuộc đào kinh ở An Giang . * Kênh Thoại Hà . - Mùa xuân năm 1818 ơng tiến hành đào kênh Thoại Hà đến tháng 4/1818 hồn thành với 15000 người tham gia . * Kênh Vĩnh Tế. - Ngày 15/12/1819 khởi cơng - 5/1824 hồn thành , kênh dài khoảng 100 km. Là cơng trình lớn nhất nam bộ đầu thế kỉ XIX vừa cĩ vai trị về quốc phịng , kinh tế , giao thơng với 80000 người tham gia . * Ngồi ra ơng cịn mở làng , lập ấp , xây đường 3.Nhận xét vai trị Nguyễn VănThoại ở An Giang . Ơng cĩ vai trị quan trọng trong cơng cuộc xây dựng và bảo vệ vùng đất Nam Bộ. Những ngơi mộ táng MỘT CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC ĐỘC ĐÁO Cách Châu Đốc khoảng 5km, khu du lịch Núi Sam hiện hữu nhiều công trình văn hóa nổi tiếng . Trong đó khu di tích Thoại Ngọc Hầu là một công trình kiến trúc độc đáo mà bạn không thể bỏ qua. Lăng được xây dựng vào thế kỉ XVIII theo kiến trúc nhà Nguyễn mặt hướng về phía bắc , hậu lăng tựa vào vách núi trong tư thế rất uy nghiêm . Bước lên những bậc thang đá ong , du khách sẽ ngỡ ngàng với lối kiến trúc vừa hài hòa , vừa ẩn chứa chút gì đó rất riêng . Ở giữa khu lăng mộ và đền thờ , hai bên là những ngôi mộ táng nằm xen kẽ . Tương truyền đây là những người tùy tùng và những người có công giúp ông trong đào kênh Vĩnh Tế . Toàn khu được bao bọc bởi vách tường rất dày kiên cố . Qua cánh cổng là khoảng sân bằng phẳng nơi lưu giữ thi hài của ông và hai vị phu nhân . Ngôi mộ của bà chính thất Châu Thị Tế nằm hơi chần lên ngôi mộ của bà thứ nhất Trương Thị Miệt một ít , nên thọat nhìn du khách cũng thấy được sự kính nhường và tôn ti thượng hạ trọng nề nếp gia phong của dòng họ . Ngoài ra trong khuôn viên còn bia Vĩnh Tế Sơn được dựng năm 1928 bằng đá sa thạch trên có khắc 730 chữ . Trong khuôn viên có 14 ngôi mộ khác được chôn thành nhóm liền nhau , vật liệu hồ vôi . Tất cả đều mang vẻ rất riêng , cái thì hình nón tròn , cái thì hình bầu dục . Tương truyền đây là những ngôi mộ táng của những ph ườ ng hát Quảng Nam từng phục vụ cho ông lúc sinh thời . Lăng Thọai Ngọc Hầu là một công trình kiến trúc độc đáo của người xưa , không chỉ uy nghiêm trầm mặc với thời gian , không gian mà còn toát lên nét thanh thóat hài hòa cùng thiên nhiên . Báo An Giang Hình ảnh cơng trình kiến trúc lăng Kính chúc quý Thầy Cô và các em học sinh SỨC KHOẺ VÀ HẠNH PHÚC. CHÀO TẠM BIỆT! XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN ! S