Bài giảng Lịch sử 11 - Bài 20: Chiến sự lan rộng ra toàn quốc. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta từ năm 1873 đến năm 1884. Nhà Nguyễn đầu hàng

BÀI 20: CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÀ NGUYỄN ĐẦU HÀNG I. Thực dân pháp đánh chiếm Bắc Kỳ lần thứ nhất năm 1873. Kháng chiến lan rộng ra Bắc kỳ 1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh Bắc Kỳ lần thứ nhất : Sau khi Pháp chiếm 6 tỉnh Nam Kỳ (1867) tình hình nước ta càng khủng hoảng nghiêm trọng . + Về chính trị : Nhà Nguyễn tiếp tục chính sách bảo thủ “ Bế quan toả cảng ”. Nội bộ quan lại phân hoá thành hai bộ phận chủ chiến và chủ hoà . + Kinh tế : ngày càng kiệt quệ + Xã hội : nhân dân bất bình đứng lên đấu tranh chống triều đình ngày càng nhiều . - Nhà Nguyễn từ chối những chủ trương cải cách . 2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc kỳ lần thứ nhất (1873): Âm mưu : chiếm toàn bộ nước ta , biến nước ta thành thuộc địa của Pháp . Thủ đoạn:Phái gián điệp điều tra tình hình . Bắt liên lạc với Giăng Duypuy Lôi kéo tín đồ công giáo làm nội ứng Xúi giục quân phiến loạn làm loạn . Nguyên cớ : giải quyết vụ Duypuy Quá trình đánh chiếm : 5/11/1873: Gacniê ra đến Hà Nội giở trò khiêu khích . 19/11/1873: gửi tối hậu thư cho Nguyễn Tri Phương . 20/11/1873: Pháp nổ súng đánh chiếm Hà Nội Giăng-Duy - Puy 3. Phong trào kháng chiến ở Bắc kỳ trong năm 1873-1874: H ành động đối phó của triều đình . + Khi Pháp đánh thành Hà Nội 100 binh sĩ triều đình , chiến đấu và hy sinh đến người cuối cùng ở cửa Ô Thanh Hà . + Trong thành , Tổng đốc Nguyễn Tri Phương đã chỉ huy quân sĩ chiến đấu anh dũng . Nguyễn Tri Phương hy sinh thành Hà Nội thất thủ , quân triều đình nhanh chóng tan rã Phong trào kháng chiến của nhân dân . + Khi Pháp đến thành Hà Nội , nhân dân chủ động kháng chiến không hợp tác với giặc . + Ngày 21- 12- 1873 quân ta phục kích tại Cầu Giấy , Gác – ni –e tử trận . Thực dân Pháp chủ động thương lượng với triều đình . + Năm 1874 triều Đình ký với Pháp Hiệp ước Giáp Tuất (1874) dâng toàn bộ 6 tỉnh Nam Kỳ cho Pháp . Ý nghĩa : thay đổi cục diện chiến trường Điều 5: Triều đình Huế thừa nhận chủ quyền của Pháp trên tất cả 6 tỉnh Nam Kì . Điều 11 : Triều đình cam kết mở cửa Thị Nại ( Quy Nhơn ), cửa Ninh Hải ( Hải Phòng ), tỉnh lị Hà Nội Sông Hồng và tuỳ theo tình hình về sau sẽ mở thêm nhiều nơi nữa cho người ngoại quốc vào buôn bán . Điều 12 : Người Pháp được tự do buôn bán và Kinh doanh công nghiệp ở các tỉnh nói trên , Triều đình phải cung cấp đất cho họ xây kho , làm nhà và để họ được tự do thuê mướn người Việt làm Việc . Điều 15: Người Pháp hay người ngoại quốc nào Muốn đi vào nôi địa Việt Nam phải có giấy thông Hành do Pháp cấp và không có quyền buôn bán , nếu trái với điều khoản này thì hàng hoá sẽ bị tịch thu . Đặt nước ta dưới sự bảo hộ của thực dân Pháp Nguyên nhân : - Nước Pháp chuyển sang giai đoạn ĐQCN cần rất nhiều về thị trường , nguyên liệu , nhân công - Hoàn thành xâm lược Bắc Kì sau đó thôn tính toàn bộ đất nước ta . II. Thực dân pháp tiến đánh Bắc Kỳ lần thứ hai . Cuộc kháng chiến ở Bắc Kì và Trung Kì trong những năm 1882-1884 1. Quân Pháp đánh chiếm Hà Nội và các tỉnh Bắc Kì lần thứ hai (1882 -1883) Diễn biến : - 1874 Pháp vu cáo triều đình Huế vi phạm hiệp ước 1874 để lấy cớ kéo quân ra Bắc . - Ngày 3-4-1882 Pháp bất ngờ đổ bộ lên Hà Nội . - Ngày 25-4-1882 Pháp nổ súng chiếm thành Hà Nội - 3-1883 Pháp chiếm mỏ than Hòn Gai , Quảng Yên , Nam Định . Cuộc chiến đấu ở Hà Nội : Quân dân Hà Nội chiến đấu với tinh thần anh dũng Quân triều đình dưới sự lãnh đạo của tổng đốc Hoàng Diệu kiên quyết chống cự nhưng không giữ được thành , Hoàng Diệu tự vẫn Nhân dân đốt nhà đốt phố để cản giặc 2.Nhân dân Hà Nội và các tỉnh Bắc Kỳ kháng chiến . Cuộc chiến đấu ở các tỉnh Bắc Kỳ : - Các văn thân sỹ phu tiếp tục lãnh đạo nhân dân kháng chiến anh dũng như ở : Sơn Tây , Nam Định ... Trận cầu giấy lần hai : - Sáng 19-5-1883 quân dân ta dưới sự chỉ huy của Hoàng Tá Viêm và Lưu Vĩnh Phúc đã phục kích tiêu diệt nhiều quân Pháp trong đó có Ri -vi -e Quân cờ đen của Lưu Vĩnh Phúc . Chiến hào quân cờ đen * Bối cảnh : - Sau cái chết của Ri-Vi-e Pháp lấy cớ kêu gọi trả thù quyết tâm xâm lược toàn bộ Việt Nam - Lợi dụng Tự Đức mất triều đình lục đục Pháp đánh thẳng vào Huế * Quá trình đánh chiếm Thuận An: -18-8-1883 Pháp tấn công Thuận An - Chiều 20-8-1883 Pháp đổ bộ lên bờ - Tối 20-8 Pháp làm chủ Thuận An III.Thực dân Pháp tấn công cửa biển Thuận An. Hiệp ước 1883 và Hiệp ước 1884 1. Quân Pháp tấn công cửa biển Thuận An Hiệp ước Hác-măng Hiệp ước Pa- tơ-nốt Hoàn cảnh Nội dung Mất Thuận An nhà Nguyễn xin đình chiến ký hiệp ước với cao uỷ của Pháp là Hác – măng * Chính trị : Pháp thừa nhận sự bảo hộ của nước Pháp trên toàn cõi VN. * Ngoại giao : Do Pháp nắm giữ * Quân sự : Pháp được tự do đóng quân ... * Kinh tế : Pháp kiểm soát toàn bộ nguồn lợi trong nước Sau Hiệp ước Hác - măng phong trào K/C vẫn nổ ra nhiều trung tâm K/C được hình thành . Pháp tiến hành tiêu diệt các trung tâm K/C và điều đình với quân Thanh Gồm 19 điều khoản cơ bản giống hiệp ước Hác - măng chỉ chỉnh sửa một số điều nhằm xoa dịu dư luận và mua chuộc quan lại phong kiến 2.Hai bản Hiệp ước 1883 và 1884 . Nhà nước phong kiến nhà Nguyễn đầu hàng BÀI 20: CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÀ NGUYỄN ĐẦU HÀNG Lược đồ Pháp đánh Bắc kỳ 1873 BÀI 20: CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÀ NGUYỄN ĐẦU HÀNG Gác-ni-ê bị giết BÀI 20: CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÀ NGUYỄN ĐẦU HÀNG Cầu Giấy BÀI 20: CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÀ NGUYỄN ĐẦU HÀNG Ô quan trưởng BÀI 20: CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÀ NGUYỄN ĐẦU HÀNG Tổng đốc Nguyễn Tri Phương BÀI 20: CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÀ NGUYỄN ĐẦU HÀNG Pháp rút quân khỏi Hà Nội theo Hiệp ước 1874 Ô Quan Chưởng KHUNG C ẢNH HÀ NỘI VÀO NĂM 1873 LƯU VĨNH PHÚC GÁC-NI- Ê 1882 Chiến trường Hà Nội 1873- 1882 . BÀI 20: CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÀ NGUYỄN ĐẦU HÀNG Pháp tấn công cửa Đông Nam thành Hà Nội BÀI 20: CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC. CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÂN DÂN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÀ NGUYỄN ĐẦU HÀNG Pháp chiếm thành Hà Nội xây dựng lôcốt trên nền Điện Kính Thiên Nguyễn Trường Tộ “ Từ ngày đi sứ tới Tây Kinh Thấy việc Âu châu phải giật mình Kêu tỉnh đồng bang mau kịp bước Hết lời năn nỉ chẳng ai tin.” Ri-vi-e VŨ KHÍ QUÂN ĐỘI THỜI NGUYỄN Pháp tấn công thành đông nam Hà Nội CÇu GiÊy Hµ Néi 1884. ChiÕn tr­êng Hµ Néi 1873- 1882. 19.5.1883 Qua nội dung của hai bản Hiệp ước 1883 và 1884. Nhà Nguyễn đã đầu hàng , Pháp đã hoàn thành xong quá trình xâm lược Việt Nam. Biến Việt Nam từ nước độc lập tự do thành nước thuộc địa , nhân dân trở thành người nô lệ trong ách kìm kẹp của chủ nghĩa thực dân - Đây là giai đoạn Pháp gặp nhiều khó khăn . - Pháp vấp phải tinh thần chiến đấu anh dũng kiên cường của nhân dân ta . - Nguyên nhân sâu xa : +Do chính sách bảo thủ lạc hậu của triều đình Nguyễn để đất nước lâm vào tình trạng suy yếu ( nhân lực , vật lực cạn kiệt , khối đoàn kết dân tộc rạn nứt ) - Nguyên nhân trực tiếp : +Do tương quan lực lượng ( sự chênh lệch về vũ khí , thiếu sự lãnh đạo thống nhất ) +Do tư tưởng chủ hoà , thái độ hèn nhát của triều đình chi phối , không dám kiên quyết cùng nhân dân kháng chiến đến cùng . §¸p ¸n C©u1. C©u 2. * Tất yếu : - Vì chế độ phong kiến lâm vào khủng hoảng , suy yếu trầm trọng . - Nhà Nguyễn lại có thái độ bạc nhược , hèn nhát . * Không tất yếu : - Nếu tiến hành cải cách đất nước , mở cửa bang giao . - Kiên quyết lãnh đạo nhân dân kháng Pháp tới cùng . Trách nhiệm này thuộc về nhà Nguyễn Hoµn thµnh B¶ng thèng kª sau ®©y: Thêi gian Sù kiÖn 1 – 9 – 1858 5 – 6 – 1862 1873 1874 21-12-1873 19-5-1883 18-8-1883 25 – 8 – 1883 6 – 6 – 1884 Pháp tấn công Đà Nẵng Ký HiÖp ­ íc Nh©m TuÊt Ph¸p ®¸ nh B¾c Kú lÇn 1 Ký HiÖp ­ íc Gi¸p TuÊt Trận Cầu Giấy lần thứ nhất Ký HiÖp ­ íc H¸c m¨ng Ký HiÖp ­ íc Pa-t¬ - nèt TrËn CÇu GiÊy lÇn thø hai Thùc d©n P tÊn c«ng ThuËn An Công việc về nhà