Bài giảng Hóa học 8 - Phan Doãn Cường - Tiết 61, bài 41: Độ tan của một chất trong nước

10 Gi¸o viªn: Phan Do·n C­êng §ång Thµnh Hãa häc 8 Chó ý: Khi cã kÝ hiÖu: Tay cÇm bót () th× c¸c em ghi bµi Bài 41: Độ tan của một chất trong nước I. Chất tan và chất không tan: 1. Thí nghiệm: - LÊy vµi mÈu canxi cacbonat s¹ch (CaCO3) cho vào cèc n­íc cÊt, l¾c m¹nh. Läc lÊy n­íc läc. Nhá vµi giät n­íc läc vµo èng nghiÖm s¹ch. Lµm bay h¬i n­íc tõ tõ cho ®Õn hÕt b»ng ngon löa ®Ìn cån. 1. Sau khi lµm bay hÕt h¬i n­íc em cã nhËn xÐt g×? 2. Em cã nhËn xÐt g× vÒ kh¶ n¨ng tan cña Muèi CaCO3 trong n­íc Thí nghiệm 1: - LÊy mét Ýt muèi ¨n (NaCl) cho vào cèc n­íc cÊt, khuÊy ®Òu. Läc lÊy n­íc läc. Nhá vµi giät n­íc läc vµo èng nghiÖm s¹ch. Lµm bay h¬i n­íc tõ tõ cho ®Õn hÕt b»ng ngon löa ®Ìn cån. 1. Sau khi lµm bay hÕt h¬i n­íc em cã nhËn xÐt g×? 2. Em cã nhËn xÐt g× vÒ kh¶ n¨ng tan cña Muèi NaCl trong n­íc Thí nghiệm 2: CaCO3 Dông cô Hãa chÊt NhËn xÐt: Trong èng nghiÖm kh«ng ®Ó l¹i dÊu vÕt KÕt luËn: CaCO3 kh«ng tan trong n­íc NhËn xÐt: Trong èng nghiÖm cã vÕt tr¾ng mê KÕt luËn: NaCl tan ®­îc trong n­íc Qua 2 thÝ nghiªm võa lµm em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh tan cña mét chÊt trong n­íc? Bài 41: Độ tan của một chất trong nước Bài 41:Độ tan của một chất trong nước I. Chất tan và chất không tan:  * Kết luận: - Có chất tan và có chất không tan trong nước. - Có chất tan nhiều, có chất tan ít trong nước. 1. Thí nghiệm: Sgk-139 Các em đã được học các loại hợp chất nào rồi? - Oxit - Axit - Bazơ - Muối Tính tan của một số axit, bazơ, muối trong nước như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu. Bài 41:Độ tan của một chất trong nước I. Chất tan và chất không tan: 1. Thí nghiệm: Sgk-139 Kết luận: Có chất tan và có chất không tan trong nước. Có chất tan nhiều, có chất tan ít trong nước. 2. TÝnh tan trong n­íc cña mét sè axit, bazơ, muèi. B¶ng tÝnh tan trong n­íc cña c¸c axit - baz¬ - muèi i : Hîp chÊt tan ®­îc trong n­íc. k : Hîp chÊt kh«ng tan. i: Hîp chÊt Ýt tan. b: Hîp chÊt bay h¬i hoÆc dÔ ph©n hñy thµnh chÊt bay h¬i. kb: Hîp chÊt kh«ng bay h¬i. V¹ch ngang “-” hîp chÊt kh«ng tån t¹i hoÆc bÞ ph©n hñy trong n­íc BaSO4 K Zn(NO3)2 t H2SiO3 Al(OH)3 AgCl ZnSO4 KHÔNG TAN KHÔNG TAN KHÔNG TAN TAN Bài 41:Độ tan của một chất trong nước Hoµn thµnh néi dung b¶ng sau: B¶ng tÝnh tan trong n­íc cña c¸c axit - baz¬ - muèi  Axit : HÇu hÕt axit tan ®­îc trong n­íc, trõ axit silixic (H2SiO3) Nh×n vµo b¶ng tÝnh tan em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh tan cña c¸c axit? Nh×n vµo b¶ng tÝnh tan em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh tan cña c¸c baz¬?  Baz¬: PhÇn lín c¸c baz¬ kh«ng tan trong n­íc, trõ mét sè nh­: KOH, NaOH, Ba(OH)2, cßn Ca(OH)2 Ýt tan. Nh×n vµo b¶ng tÝnh tan em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh tan cña c¸c muèi?  - Nh÷ng muèi natri, kali ®Òu tan. - Nh÷ng muèi nitrrat ®Òu tan. - PhÇn lín c¸c muèi clorua, sunfat tan ®­îc. Nh­ng phÇn lín muèi cacbonat kh«ng tan. MAØU SAÉC MOÄT SOÁ CHAÁT II) Độ tan của một chất trong nước. Bài 41: Độ tan của một chất trong nước  §Ó biÓu thÞ khèi l­îng chÊt tan trong mét khèi l­îng dung m«i, ng­êi ta dïng “ ®é tan”. Em h·y nghiªn cøu néi dung th«ng tin môc 1 sgk/140 cho biÕt. §é tan lµ gi? 1. §Þnh nghÜa:  Độ tan ( ký hiệu là S) của một chất trong nước là số gam chất đó hòa tan trong 100 gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa ở một nhiệt độ xác định. VD1: ¥ 250C ®é tan cña ®­êng lµ 204g cã nghÜa lµ g×? Cã nghÜa lµ ë 250C trong 100g n­íc cã thÓ hßa tan ®­îc tèi ®a lµ 204g ®­êng -> dung dÞch b·o hßa. VD2: ¥ 250C ®é tan cña natri clorua lµ 36g cã nghÜa lµ g×? Cã nghÜa lµ ë 250C trong 100g n­íc cã thÓ hßa tan ®­îc tèi ®a lµ 36g NaCl -> t¹o thµnh dung dÞch b·o hßa. Bài tập1: Xác định độ tan của muối NaCl trong nước ở 200C. Biết rằng ở 200C khi hòa tan hết 60g NaCl trong 200g nước thì thu được dung dịch bão hòa. Hướng dẫn: Cø 200g nước  60g NaClVậy: 100g nước  ? g NaCl Bài tập 1: Xác định độ tan của muối NaCl trong nước ở 200C. Biết rằng ở 200C khi hòa tan hết 60g NaCl trong 200g nước thì thu được dung dịch bão hòa. Độ tan NaCl = 60 200 . 100g = 30 (g) GIẢI Độ tan NaCl = S = 60 200 100g . mchất tan mdung môi Bài 41:Độ tan của một chất trong nước II) Độ tan của một chất trong nước. 1. Định nghĩa: Độ tan ( ký hiệu là S) của một chất trong nước là số gam chất đó hòa tan trong 100gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa ở một nhiệt độ xác định. S= 100g . m chất tan m dung môi S : Là độ tan mchất tan : Là khối lượng chất tan mdung môi: Là khối lượng dung môi * Bµi tËp 2: Tính khối lượng đường cần dùng để hòa tan vào 250 g nước ở 20oC để tạo thành dung dịch bão hòa. Biết ở 200C độ tan của đường là 200g. Đề bài cho biết điều gì? mdung môi = 250 g S = 200g Đề bài hỏi gì? mchất tan = ? g Em hãy nêu công thức tính độ tan? S = 100g mchất tan mdung môi . S = 100g mchất tan mdung môi . . 200g 250 g = 500g Vậy mđường = 500 g S = Bài 41:Độ tan của một chất trong nước II) Độ tan của một chất trong nước. 1. Định nghĩa: Độ tan ( ký hiệu là S) của một chất trong nước là số gam chất đó hòa tan trong 100gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa ở một nhiệt độ xác định. S = 100g . mchất tan mdung môi S: Là độ tan mchất tan : Là khối lượng chất tan mdung môi : Là khối lượng dung môi 2. Những yếu tố ảnh hưởng đến độ tan  Bài 41: §é tan cña mét chÊt trong n­íc Dùa vµo ®å thÞ h×nh 6.5 h·y hoµn thµnh néi dung b¶ng sau: Dùa vµo kÕt qu¶ võa t×m ®­îc e h·y cho biÕt ®é tan cña chÊt r¾n phô thuéc vµo yÕu tè nµo? Quan s¸t ®å thÞ cho biÕt ®é tan cña chÊt r¾n thay ®æi Nh­ thÕ nµo, khi nhiÖt ®é t¨ng hoÆc gi¶m? Bài 41:Độ tan của một chất trong nước II) Độ tan của một chất trong nước. 1. Định nghĩa: Độ tan ( ký hiệu là S) của một chất trong nước là số gam chất đó hòa tan trong 100gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa ở một nhiệt độ xác định. S = 100g . mchất tan mdung môi S: Là độ tan mchất tan : Là khối lượng chất tan mdung môi : Là khối lượng dung môi 2. Những yếu tố ảnh hưởng đến độ tan a. §é tan cña chÊt r¾n trong n­íc phô thuéc vµo nhiÖt ®é. Trong nhiÒu tr­êng hîp, khi t¨ng nhiÖt ®é th× ®é tan cña chÊt r¾n còng t¨ng theo. Sè Ýt tr­êng hîp, khi t¨ng nhiÖt ®é th× ®é tan l¹i gi¶m.  Bài 41: §é tan cña mét chÊt trong n­íc Dùa vµo ®å thÞ h×nh 6.6 h·y hoµn thµnh néi dung b¶ng sau: Dùa vµo kÕt qu¶ võa t×m ®­îc e h·y cho biÕt ®é tan cña chÊt khÝ phô thuéc vµo yÕu tè nµo? Quan s¸t ®å thÞ cho biÕt ®é tan cña chÊt khi thay ®æi Nh­ thÕ nµo, khi nhiÖt ®é t¨ng hoÆc gi¶m? Theo em trong các trường hợp trên thì trường hợp nào chất khí tan nhiều nhất? Vi sao? 1 3 2 Khí Nước VËy ngoµi yÕu tè nhiÖt ®é ra th× ®é tan cña chÊt khÝ cßn phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? Qua phÇn võa t×n hiÓu em h·y cho biÕt ®é tan cña chÊt khÝ phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? Bài 41:Độ tan của một chất trong nước II) Độ tan của một chất trong nước. 1. Định nghĩa: Độ tan ( ký hiệu là S) của một chất trong nước là số gam chất đó hòa tan trong 100gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa ở một nhiệt độ xác định. S = 100g . mchất tan mdung môi S: Là độ tan mchất tan : Là khối lượng chất tan mdung môi : Là khối lượng dung môi 2. Những yếu tố ảnh hưởng đến độ tan a. §é tan cña chÊt r¾n trong n­íc phô thuéc vµo nhiÖt ®é. Trong nhiÒu tr­êng hîp, khi t¨ng nhiÖt ®é th× ®é tan cña chÊt r¾n còng t¨ng theo. Sè Ýt tr­êng hîp, khi t¨ng nhiÖt ®é th× ®é tan l¹i gi¶m.  b. §é tan cña chÊt khÝ trong n­íc phô thuéc vµo nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt. §é tan cña chÊt khÝ trong n­íc sÏ t¨ng, nÕu ta gi¶m nhiÖt ®é vµ t¨ng ¸p suÊt. Bài tập 3: Em hãy tìm từ thích hợp ®iền vào chỗ …. ‘ Độ tan ( ký hiệu là S) của một chất trong nước là ………… chất đó hòa tan trong ……..gam nước để tạo thành …………….. bão hòa ở một nhiệt độ …………….’ sè gam 100 dung dÞch x¸c ®Þnh Bµi tËp 4: X¸c ®Þnh ®é tan cña muèi Na2CO3 trong n­íc ë 180C. BiÕt r»ng ë nhiÖt ®é nµy khi hßa tan hÕt 53g Na2CO3 trong 250g n­íc thi ®­îc dung dÞch b·o hßa. Gi¶i m chÊt tan = 53g mdung m«i = 250g. Em hãy nêu công thức tính độ tan? mchất tan mdung môi .100g S = => SNa2CO3 = 53 250 .100 = 21,2g VËy ®é tan cña muèi Na2CO3 ë 180C lµ 21,1g §Ò bµi cho biÕt ®iÒu g×? SNa2CO3 = ?g §Ò bµi yªu cÇu g×? Tại sao khi mở nắp chai nước ngọt thì có ga? Giải Tại nhà máy, khi sản xuất người ta nén khí cacbonic vào các chai nước ngọt ở áp suất cao rồi đóng nắp chai, nên khí cacbonnic tan bão hòa vào nước ngọt. Khi ta mở chai nước ngọt áp suất trong chai giảm, độ tan của khí cacbonic giảm nên khí cacbonic thoát ra ngoài kéo theo nước. Muốn bảo quản tốt các loại nước có ga ta phải làm gì? - Bảo quản ở nhiệt độ thấp nhằm tăng độ tan của khí cacbonic. - Đậy chặt nắp chai nhằm tăng áp suất. *Hướng dẫn về nhà - Häc thuéc bài. - Bµi tËp: 4;5 sgk/142. - §äc tr­íc néi dung bµi häc 42. - Làm thí nghiệm: Lấy hai cốc nước bằng nhau. Cốc 1 cho vào 3 thìa đường, cốc hai cho vào 6 thìa đường, hòa tan rồi uống 2 cốc n­íc ®ã. Nhận xét vÞ ngät ë 2 cèc. Bµi gi¶ng cã sö dông mét sè t­ liÖu h×nh ¶nh cña ®ång nghiÖp. Xin tr©n träng c¶m ¬n!