Bài giảng Đọc thêm Sau phút chia li trích Chinh phụ ngâm khúc

* TRƯỜNG THCS BÌNH MỸ NGỮ VĂN 7 GIÁO VIÊN : PHAN TẤN QUAN * Trích Sau phót chia li §oµn ThÞ §iÓm (?) ĐỌC THÊM  I/ Giới thiệu : 1/ Tác giả : Đặng Trần Côn ( 1710 – 1745 ) quê ở Hà Nội, là người sáng tác chữ Hán. 2/ Dịch giả : Đoàn Thị Điểm (?) ( 1705 – 1748 ), quê ở Hưng Yên, hiệu Hồng Hà nữ sĩ, là người dịch sang chữ Nôm. * 3/ Tác phẩm : Văn bản này trích trong Phần I tác phẩm Chinh phụ ngâm khúc ( từ câu 53 64 ) * 4/ Thể thơ : Thơ song thất lục bát * Trang b×a s¸ch Trang 2 s¸ch * * * * * * * Chµng th× ®i câi xa m­a giã ThiÕp th× vÒ buång cò chiÕu ch¨n §o¸i tr«ng theo ®· c¸ch ng¨n Tu«n mµu m©y biÕc, tr¶i ngµn nói xanh. Chèn Hµm D­¬ng chµng cßn ng¶nh l¹i BÕn Tiªu T­¬ng thiÕp h·y tr«ng sang BÕn Tiªu T­¬ng c¸ch Hµm D­¬ng C©y Hµm D­¬ng c¸ch Tiªu T­¬ng mÊy trïng. Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai?... 7 ch÷  song thÊt  6 ch÷  lôc  8 ch÷  b¸t thÊy d©u mµu sÇu mÊy  VÇn tr¾c  VÇn b»ng * Chµng th× ®i câi xa m­a giã ThiÕp th× vÒ buång cò chiÕu ch¨n §o¸i tr«ng theo ®· c¸ch ng¨n Tu«n mµu m©y biÕc, tr¶i ngµn nói xanh. Chèn Hµm D­¬ng chµng cßn ng¶nh l¹i BÕn Tiªu T­¬ng thiÕp h·y tr«ng sang BÕn Tiªu T­¬ng c¸ch Hµm D­¬ng C©y Hµm D­¬ng c¸ch Tiªu T­¬ng mÊy trïng. Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai?... Theo em, v¨n b¶n cã bè côc mÊy phÇn? Néi dung t­¬ng øng? Nçi trèng tr¶i cña lßng ng­êi tr­íc cuéc chia li phò phµng Nçi xãt xa v× c¸ch trë nói s«ng Nçi sÇu th­¬ng tr­íc c¶nh vËt * Chµng th× ®i / câi xa m­a giã ThiÕp th× vÒ / buång cò chiÕu ch¨n §o¸i tr«ng theo / ®· c¸ch ng¨n Tu«n mµu m©y biÕc, / tr¶i ngµn nói xanh. Chèn Hµm D­¬ng / chµng cßn ng¶nh l¹i BÕn Tiªu T­¬ng / thiÕp h·y tr«ng sang BÕn Tiªu T­¬ng / c¸ch Hµm D­¬ng C©y Hµm D­¬ng / c¸ch Tiªu T­¬ng mÊy trïng. Cïng tr«ng l¹i / mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh / nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u / xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp / ai sÇu h¬n ai?... C¸ch ®äc: ChËm, nhÑ nhµng, buån, ng¾t nhÞp ®óng (3/4; 3/2/2) * II/ Đọc - hiểu văn bản : 1/ Khóc ng©m 1 * * Chµng th× ®i câi xa m­a giã ThiÕp th× vÒ buång cò chiÕu ch¨n §o¸i tr«ng theo ®· c¸ch ng¨n Tu«n mµu m©y biÕc, tr¶i ngµn nói xanh. ThiÕp Chµng - X­ng h«: chµng – thiÕp câi xa m­a giã buång cò chiÕu ch¨n Nh©n vËt tr÷ t×nh trong ®o¹n trÝch x­ng h« nh­ thÕ nµo?  t×nh c¶m ®»m th¾m, h¹nh phóc. H×nh ¶nh ®èi lËp: Chµng th× ®i Câi xa m­a giã (l¹nh lÏo) >< tr«ng sang  Gîi t©m tr¹ng l­u luyÕn §iÖp ng÷, ®¶o ng÷: 2 ®Þa danh  ThÓ hiÖn t©m tr¹ng buån triÒn miªn, kh«ng gian xa c¸ch cña ng­êi ®i kÎ ë. ng¶nh l¹i tr«ng sang Hµm D­¬ng Tiªu T­¬ng Tiªu T­¬ng Hµm D­¬ng NghÖ thuËt ®ã cã ý nghÜa g× trong viÖc gîi t¶ nçi sÇu chia li? Nçi sÇu chia li trong ®é t¨ng tiÕn, nçi nhí chÊt chøa, kÐo dµi, nçi xãt xa, nghÞch lÝ 2/ Khúc ngâm 2 : Bằng cách dùng phép đối, điệp ngữ, đảo ngữ hai địa danh ( Hàm Dương, Tiêu Tương ), khúc ngâm này tiếp tục diễn tả nỗi sầu chia li với mức độ tăng trưởng : sự cách ngăn đã là mấy trùng. Tuy chia li về thể xác nhưng tâm hồn vẫn gắn bó nhau. * * Cïng tr«ng l¹i / mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh / nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u / xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp / ai sÇu h¬n ai?... Tõ ng÷ trong khæ th¬ nµy cã g× ®Æc biÖt? Cïng cïng xanh xanh Ngµn d©u ngµn d©u ThÊy thÊy §iÖp tõ vßng trßn Tõ l¸y Kh«ng gian li biÖt ®­îc më ra nh­ thÕ nµo qua c¸c chi tiÕt nghÖ thuËt Êy?  Kh«ng gian réng lín, tr¶i dµi mét mµu xanh ®¬n ®iÖu. Kh«ng gian “xanh” cña mÊy ngµn d©u gîi t©m tr¹ng g× cña ng­êi thiÕu phô?  Buån, v« väng C©u hái “Ai sÇu h¬n ai?” cã ý nghÜa g×? Em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng nçi sÇu nµo ë ®©y? - C©u hái tu tõ, ®éng tõ tr¹ng th¸i: sÇu  nçi buån li biÖt ®óc kÕt thµnh khèi sÇu, nói sÇu, nÆng trÜu t©m hån ng­êi chinh phô. + Xãt xa tuæi xu©n kh«ng ®­îc h¹nh phóc. + Nçi o¸n hËn chiÕn tranh phi nghÜa. 3/ Khúc ngâm 3 : Cũng bằng cách dùng phép đối, điệp ngữ, khổ thơ cuối tiếp tục diễn tả nỗi sầu chia li đến mức cực độ : sự cách ngăn đã hoàn toàn mất hút vào ngàn dâu xanh ngắt. * 4/ Ý nghĩa văn bản : Đoạn trích thể hiện nỗi buồn chia li của người chinh phụ lúc tiễn đưa chồng ra mặt trận. Qua đó, tố cáo chiến tranh phi nghĩa của chế độ phong kiến đã đẩy lứa đôi hạnh phúc phải chia lìa. Đoạn trích thể hiện lòng cảm thông sâu sắc với khát khao hạnh phúc của người phụ nữ. III/ Tổng kết : GN/ 93 * * IV/ Luyện tập : a/ Ghi ®ñ c¸c tõ chØ mµu xanh b/ Ph©n biÖt sù kh¸c nhau trong c¸c mµu xanh. c/ Nêu tác dông cña viÖc sö dông mµu xanh trong viÖc diÔn t¶ nçi sÇu chia li cña ng­êi chinh phô. * a/ C¸c tõ : m©y biÕc, nói xanh, xanh xanh, xanh ng¾t. b/ Ph©n biÖt: + Xanh cña m©y, nói, ngµn d©u. + Xanh nhµn nh¹t, xa xa, bao trïm c¶ c¶nh vËt c/ T¸c dông : - M©y biÕc, nói xanh : mµu xanh ë trªn cao, xa mê  diÔn t¶ nçi sÇu h­íng vÒ ph­¬ng xa, n¬i chinh chiÕn. - Xanh xanh ngµn d©u vµ ngµn d©u xanh ng¾t  gîi t¶ mµu xanh chung chung mê nh¹t, kh«ng râ, nh­ c¶ c¶nh vËt, trêi ®Êt chuyÓn thµnh mµu xanh ng¾t  nh­ nçi sÇu, buån chia ly cña ng­êi chinh phô ®«i lóc l¹i nhãi lªn ®Ó råi chung ®óc l¹i thµnh mét khèi sÇu. * *  - Học thuộc lòng đoạn thơ dịch. - Phân tích tác dụng một vài chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong đoạn trích ( điệp ngữ, đối, câu hỏi tu từ…) - Nhận xét mức độ tình cảm của người chinh phụ được diễn tả qua các khổ thơ trong đoạn trích. - Soạn bài : Quan hệ từ Xem, trả lời câu hỏi SGK/ 96  99 DẶN DÒ *