Bài giảng Địa Lý 6 - So sánh khí hậu và thời tiết

Thêi tiÕt vµ khÝ hËu. Ph©n lo¹i khÝ hËu Ch­¬ ng Vi 5.1 Kh ¸i niÖm chung Thêi tiÕt KhÝ hËu Quan tr ¾c khÝ t­ îng Ph­¬ ng ph¸p tæng hîp khÝ hËu BiÓu ®å khÝ hËu 5.1.3 Quan tr ¾c khÝ t­ îng § iÒu tra c¬ b¶n khÝ t­ îng bÒ mÆt vµ thuû v¨n gåm cã : Tr¹m khÝ t­ îng bÒ mÆt : 168 § iÓm ®o m­a nh ©n d©n: 396 Bøc x¹: 13 M¹ng l­ íi ® iÒu tra c¬ b¶n KTTV vµ m«i tr ­ êng § iÒu tra c¬ b¶n khÝ t­ îng cao kh « ng gåm cã : Tr¹m v« tuyÕn th ¸m kh « ng : 3 §o giã tr ªn cao b» ng kinh vÜ quang häc (Pilot) : 7 §o tæng l­ îng «z«n vµ bøc x¹ cùc tÝm : 3 Tr¹m ra ®a thêi tiÕt : 5 § iÒu tra c¬ b¶n khÝ t­ îng thuû v¨n biÓn gåm cã: HÖ thèng tr¹m cè ®Þnh ven bê vµ h¶i ®¶o: 21 Tµu nghi ªn cøu biÓn 1 5.1.4 C¸c ph­¬ ng ph¸p tæng hîp khÝ hËu Môc ® Ých : t×m ra nh ÷ ng quy luËt chung nhÊt cña khÝ hËu , vµ tiÕn hµ nh ph©n lo¹i chóng Ph­¬ ng ph¸p: sö dông chØ ti ªu tæng hîp v× nÕu ph©n tÝch tõng yÕu tè th × kh « ng thÓ hiÖn ®­ îc mèi quan hÖ vèn cã gi ÷a c¸c yÕu tè ( vÝ dô m­a ch ­a thÓ nãi ®­ îc ®é Èm ­ ít cña mét vïng , v× nã cßn phô thuéc vµo l­ îng bèc h¬I vµ ch ¶y ®i n¬i kh ¸c ChØ sè Èm ­ ít cña ®« ctraiev Tiªu chuÈn KhÝ hËu k>100% Rõng m­a nhiÖt ® íi ( thõa Èm ) k=100% ¤n ® íi k<100% Kh « k>30% Th ¶o nguy ªn kh « k ≤ 30% Hoang m¹c (b¸n sa m¹c) k: chØ sè Èm ­ ít r: l­ îng m­a n¨m Ekn : l­ îng bèc h¬i kh ¶ n¨ ng n¨m th ¶o ChØ sè kh « h¹n cña Bu®­c«: k=B/LE B: c©n b» ng bøc x¹ L: Èn nhiÖt ho¸ h¬i E: l­ îng n­ íc m­a bèc h¬i LE: nhiÖt chi cho bèc h¬i l­ îng l­ îng m­a n¨m . Tiªu chuÈn KhÝ hËu k<0,35 ® µi nguy ªn k=0,35-1,1 Vïng cã rõng k=1,1-2,3 th ¶o nguy ªn k ≈ 2,3-3,4 Hoang m¹c (b¸n sa m¹c) k>3,4 Sa m¹c møc ®é m­a trong n¨m cña c«pen Tiªu chuÈn KhÝ hËu k=2( Ttbn +7) Quanh n¨m m­a nhiÒu : k=2( Ttbn +14) Mïa hÌ m­a nhiÒu k=2Ttbn Mïa ®« ng m­a nhiÒu 5.1.5 C¸c d¹ng s¬ ®å khÝ hËu chÝnh s¬ ®å khÝ hËu 5.2 Ph©n lo¹i khÝ hËu §é Èm vµ thùc vËt 5.2.1 Ph©n lo¹i khÝ hËu cña C«pen Ph©n lo¹i khÝ hËu cña C«pen Ph©n lo¹i khÝ hËu cña C«pen Tæng kÕt khÝ hËu C«pen Trong ch ­¬ ng nµy chóng ta ®· lµm quen víi nhiÖt ®é vµ nh ÷ ng d¹ng m­a ® iÓn h × nh cña toµn cÇu . KhÝ hËu nhiÖt ® íi t × m thÊy ë nh ÷ ng vÜ ®é thÊp , n¬i mµ vµo buæi tr ­a gãc nhËp x¹ lu «n lín , ®é dµi ng µy vµ ®ªm ngÇn nh ­ nhau , c¸c th ¸ ng ® Òu Êm vµ kh « ng cã mïa ®« ng . Nh ÷ ng níi m­a nhiÒu nhÊt tr ªn thÕ giíi n»m ë vïng nhiÖt ® íi , ® Æc biÖt ë nh ÷ ng n¬i kh « ng khÝ Êm , bèc lªn theo s­ ên nói . KhÝ hËu kh « thÞnh hµ nh n¬i mµ kh ¶ n ¨ ng bèc h¬i vµ l­ îng bèc h¬i v­ ît qu ¸ l­ îng m­a. Mét vµi hoang m¹c nh ­ hoang m¹c Xahara , chñ yÕu lµ kÕt qu ¶ cña sù ®i xuèng cña kh « ng khÝ , li ªn quan ® Õn ¸p cao cËn nhiÖt ® íi , còng trong thêi gian ®ã do hiÖu øng cña c¸c d·y nói cã s­ ên ® ãn giã ®· lÊy hÕt h¬i Èm cña kh « ng khÝ vµ lµm kh « ng khÝ nãng lªn. NhiÒu hoang m¹c h × nh th µ nh trong nh ÷ ng yÕu tè nµy. VÜ ®é trung b × nh ® Æc tr ­ ng bëi sù ph©n biÖt râ rµ ng gi ÷ a mïa hÌ vµ mïa ®« ng . Mïa ®« ng cã khuynh h­ íng dÔ chÞu ë vÜ ®é thÊp h¬n vµ kh ¾c nghiÖt ë vÜ ®é cao h¬n. Däc theo bê ®« ng cña mét sè lôc ® Þa , mïa hÌ cã khuynh h­ íng nãng vµ Èm ­ ít , nh ­ lµ kh « ng khÝ Èm ­ ít ®­ îc quÐt vÒ phÝa cùc xung quang ¸p cao cËn nhiÖt ® íi . Kh « ng khÝ th ­ êng bèc lªn, ng ­ ng tô l¹i t¹o th µ nh d« ng trong vïng khÝ hËu cËn nhiÖt ® íi Èm ­ ít nµy. Bê t©y cña nhiÒu lôc ® Þa cã khuynh h­ íng kh «, ® Æc biÖt lµ mïa hÌ , trong khi sù kÕt hîp víi n­ íc m¸t cña ®¹i d­¬ ng vµ dßng gi ¸ ng cña ¸p cao cËn nhiÖt ® íi lµm gi ¶ m h¼n sù h × nh th µ nh m©y ® èi l­u (cumuliform). ë gi ÷ a c¸c lôc ® Þa lín nh ­ B¾c Mü vµ lôc ® Þa ¢u ¸ , mïa hÌ th « ng th ­ êng Èm h¬n mïa ®« ng . Mïa ®« ng th « ng th ­ êng nhiÖt ®é thÊp h¬n ë vïng ven biÓn . Trong khi di chuyÓn vÒ phÝa b¾c, mïa hÌ nh ­ ng ¾n l¹i vµ mïa ®« ng dµi ra vµ l¹nh h¬n. KhÝ hËu cùc thÞnh hµ nh ë nh ÷ ng vÜ ®é cao , ë ®ã mïa ®« ng kh ¾c nghiÖt vµ kh « ng cã mïa hÌ thùc thô . Khi ®i lªn theo ®é cao cña nói , chóng ta cã thÓ gÆp nhiÒu lo¹i khÝ hËu víi mét kho ¶ ng c¸ ch ng ¾n. 5.2.2 ® íi khÝ hËu cña alicov Ph©n lo¹i khÝ hËu Alicov 5.2.3 ph©n lo¹i khÝ hËu chung ph©n lo¹i khÝ hËu chung ( theo ti ªu chuÈn ch ©u ©u) khÝ hËu nhiÖt ® íi c¶ nh quan khÝ hËu nhiÖt ® íi giã mïa c¶ nh quan khÝ hËu mïa m­a- mïa kh « c¶ nh quan khÝ hËu ? c¶ nh quan khÝ hËu a w c¶ nh quan khÝ hËu kh « vµ b¸n kh « c»n c¶ nh quan khÝ hËu hoang m¹c XAHAra c¶ nh quan khÝ hËu hoang m¹c trung ¸ vïng khÝ hËu cËn nhiÖt ® íi Rõng cËn nhi ªt ® íi c¶ nh quan khÝ hËu biÓn «n § íi san phranxixc « ( C f ) c¶ nh quan khÝ hËu § Þa TRung H¶i (C s ) KhÝ hËu «n ® íi Rõng «n ® íi c¶ nh quan khÝ hËu C fb ( biÓn t©y ©u) c¶ nh quan khÝ hËu lôc ® Þa ch ©u ©u vïng khÝ hËu cùc ® íi c¶ nh quan ®µi nguy ªn c¶ nh quan khÝ hËu rõng TAIGA c¶ nh quan khÝ hËu §µi nguy ªn Xibia c¶ nh quan khÝ hËu cËn cùc PhÇn lan c¶ nh quan khÝ hËu cËn cùc b¾c mü Chim c¸ nh côt ë nam cùc MÆt c¾t thùc vËt cña Anp ¬ MÆt c¾t thùc vËt cña Kilimanjaro MÆt c¾t sù thay ® æi thùc vËt vµ khÝ hËu theo ®é cao ë Sierra Nevada.