Bài giảng Bài toán dân số

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ TIẾT HỌC PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THỊ Xà KON TUMTRƯỜNG THCS - THSP LÝ TỰ TRỌNG Người thực hiện: LƯU THỊ ĐAN (Theo Thái An, báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật, số 28 – 1995) TIẾT 49 VĂN BẢN: BÀI TOÁN DÂN SỐ (Theo Thái An, báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật, số 28 – 1995) I. Đọc và tìm hiểu chung: 1. Đọc: 2. Chú thích: : Ng­êi chång : NhËn ra mét vÊn ®Ò mµ m×nh kh«ng ngê ®ã lµ sù thËt : Sinh ®Î cã kÕ ho¹ch, mçi cÆp vî chång chØ cã mét ®Õn hai con. a. Phu qu©n b. S¸ng m¾t ra c. KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh 3. Kiểu văn bản: Văn bản nhật dụng. Nguy cơ, hậu quả của bùng nổ và gia tăng dân số quá nhanh trên thế giới, và hiểm họa của nó. 4. Bố cục: a. Mở bài: Tõ ®Çu ... S¸ng m¾t ra: Bµi to¸n d©n sè vµ KHHG§. D­êng nh­ ®­îc ®Æt ra tõ thêi cæ ®¹i. b. Thân bài: TiÕp theo ... « thø 31 cña bµn cê: Tèc ®é gia t¨ng d©n sè trªn thÕ giíi lµ hÕt søc nhanh chãng. c. Kết bài: PhÇn cßn l¹i: Lêi kªu gäi loµi ng­êi cÇn h¹n chÕ sù bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè. (3 phần) Theo em có thể gọi bài toán dân số là văn bản nhật dụng không? Vì sao? Xác định bố cục của văn bản, nêu nội dung chính của mỗi phần. Riêng phần thân bài hãy chỉ rõ các ý lớn (luận điểm)? b. Thân bài: b1. Vấn đề dân số được nhìn nhận từ bài toán cổ để thấy dân số phát triển theo cấp số nhân. b2. Bài toán dân số được tính toán từ câu chuyện trong kinh thánh. b3. Vấn đề dân số được nhìn nhận từ thực tế sinh sản của phụ nữ theo hội nghị tại Cai rô – Ai cập TIẾT 49: VĂN BẢN: BÀI TOÁN DÂN SỐ (Theo Thái An, báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật, số 28 – 1995) I. Đọc và tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Cách nêu vấn đề:  Không tin > tưởng ít hoá ra “ có thể phủ kín bề mặt trái đất. - Câu chuyện là tiền đề để tác giả liên hệ tới sự bùng nổ và gia tăng dân số trên trái đất. 31 N¨m1995 5,63 Tû N¨m 2015 7 Tû 30 TIẾT 49: VĂN BẢN: BÀI TOÁN DÂN SỐ (Theo Thái An, báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật, số 28 – 1995) I. Đọc và tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Cách nêu vấn đề: 2. Tốc độ gia tăng dân số là hết sức nhanh chóng: Câu chuyện kén rể: b. Tốc độ gia tăng dân số là hết sức nhanh chóng - vấn đề trọng tâm của bài viết. c. Thực tế về khả năng sinh con của phụ nữ: c. Thực tế về khả năng sinh con của phụ nữ: Tỉ lệ sinh con của phụ nữ một số nước: Việc đưa ra những con số về tỉ lệ sinh con của phụ nữ ở một số nước theo thông cáo của Hội nghị Cai-rô nhằm mục đích gì ? TIẾT 49: VĂN BẢN: BÀI TOÁN DÂN SỐ (Theo Thái An, báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật, số 28 – 1995) I. Đọc và tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Cách nêu vấn đề: 2. Tốc độ gia tăng dân số là hết sức nhanh chóng: Câu chuyện kén rể: b. Tốc độ gia tăng dân số là hết sức nhanh chóng - vấn đề trọng tâm của bài viết. c. Thực tế về khả năng sinh con của phụ nữ: TIẾT 49: VĂN BẢN: BÀI TOÁN DÂN SỐ (Theo Thái An, báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật, số 28 – 1995) I. Đọc và tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: Cách nêu vấn đề: 2. Tốc độ gia tăng dân số là hết sức nhanh chóng: c. Thực tế về khả năng sinh con của phụ nữ: Một người phụ nữ có khả năng sinh rất nhiều con -> khó khăn cho việc thực hiện kế hoạch hoá gia đình. Những nước kém phát triển và chậm phát triển lại có tỷ lệ sinh con cao. TIẾT 49: VĂN BẢN: BÀI TOÁN DÂN SỐ (Theo Thái An, báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật, số 28 – 1995) I. Đọc và tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Cách nêu vấn đề: 3. Kêu gọi (khuyến cáo) loài người cần hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số. Đó là con đường tồn tại của chính loài người. 2. Tốc độ gia tăng dân số là hết sức nhanh chóng: Một số hình ảnh minh hoạ về hậu quả của sự bùng nổ dân số: Nghèo đói Đất chật, người đông Chất lượng cuộc sống thấp Thất học, thất nghiệp Những thành phố chìm trong khói bụi Ùn tắc giao thông Bùng nổ dân số Kinh tế kém phát triển Nghèo nàn, lạc hậu Dân trí thấp TIẾT 49: VĂN BẢN: BÀI TOÁN DÂN SỐ (Theo Thái An, báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật, số 28 – 1995) I. Đọc và tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Cách nêu vấn đề: 3. Lời kêu gọi: => Tác động qua lại lẫn nhau, vừa là nguyên nhân, vừa là kết quả => kìm hãm sự phát triển của xã hội, nhất là các nước còn nghèo nàn lạc hậu. 2. Tốc độ gia tăng dân số và hiểm họa của nó. Cần hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số. Đó là con đường tồn tại của chính loài người. I. Đọc và tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: III. Tổng kết : 1. Nghệ thuật. - Từ câu chuyện một bài toán cổ về cấp số nhân, tác giả dẫn dắt người đọc đi vào vấn đề một cách nhẹ nhàng, thấm thía… - Lập luận chặt chẽ. 2. Nội dung. TIẾT 49: VĂN BẢN: BÀI TOÁN DÂN SỐ (Theo Thái An, báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật, số 28 – 1995) BÀI TOÁN DÂN SỐ Đất đai Không sinh thêm con người nhiều lên gấp bội Khống chế gia tăng dân là sự sống còn của loài người   > Tốc độ gia tăng rất nhanh. - Từ số liệu trên, có thể tính được tốc độ gia tăng dân số mỗi ngày, mỗi giờ: + Mỗi ngày tăng khoảng 178.277  người. + Mỗi giờ tăng khoảng 7.428  người. Biểu đồ gia tăng dân số Việt Nam từ năm 1961 đến 2005 (Tính theo đơn vị triệu người - Số liệu của FAO) Thảo luận: Theo em con đường nào là con đường tốt nhất để hạn chế sự gia tăng dân số? Vì sao? Trả lời: - Đẩy mạnh giáo dục là con đường tốt nhất để hạn chế sự bùng nổ và gia tăng dân số bởi lẽ nó giúp mọi người hiểu ra nguy cơ và gia tăng dân số đem lại. Chñ ®Ò bao trïm ®­îc ®Æt ra trong v¨n b¶n nµy lµ g× ? ThÕ giíi ®ang ®øng tr­íc nguy c¬ bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh. A Bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh lµ mét hiÓm häa cÇn b¸o ®éng. 01 Khèng chÕ sù gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh lµ con ®­êng “tån t¹i hay kh«ng tån t¹i” cña chÝnh loµi ng­êi. B C C¶ ba ý trªn ®Òu ®óng. D Quay l¹i Do nhiÒu ng­êi - nhÊt lµ ng­êi phô n÷ ch­a ®­îc h­ëng quyÒn lîi gi¸o dôc. Nguyªn nh©n chÝnh cña sù gia t¨ng d©n sè lµ g× ? Do kh¶ n¨ng sinh con cña phô n÷ trong thùc tÕ lµ rÊt lín. A 02 Do kh«ng cã biÖn ph¸p kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. B C D Do kinh tÕ thÊp kÐm. Quay l¹i ý nµo nãi ®óng nhÊt vÒ hËu qu¶ cña sù gia t¨ng d©n sè ? ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn sù tån t¹i hay kh«ng tån t¹i cña chÝnh loµi ng­êi. A 03 MÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ trªn toµn cÇu. B C D NÒn kinh tÕ thÕ giíi bÞ gi¶m sót. NÒn gi¸o dôc cña c¸c n­íc cßn nghÌo nµn, l¹c hËu. Quay l¹i 1.Sự gia tăng dân số: - Thế giới: + Dân số thế giới hiện nay: > 6,0 tỉ. + Tốc độ tăng 250 đến 350 triệu - đầu Công nguyên , tỉ suất tăng 0,14 đến 0,4% 1 tỷ - 1650. Để tăng gấp đôi: trứơc thế kỉ XVIII mất: 200 năm, thế kỉ XIX mất: 100 năm nay xấp xỉ 40 năm. - Các nước đang phát triển: Từ 1975 đến 2000 tăng thêm 2 tỉ người trong đó các nước đang phát triển tăng 2,0 tỉ (90%) (bùng nổ dân số). Tỉ lệ gia tăng dân số bình quân 1,7 %, các nước đang phát triển 2,03%. - Việt Nam: + 1890 đến 1960: từ 13 triệu người -> 30,2 triệu người. + 1960 đến 1990: từ 30,2 triệu người -> 66,1 triệu người. Năm 2002: 80 triệu người. + Tỉ lệ gia tăng đã giảm còn 1,7%. 2. Ảnh hưởng của gia tăng dân số tới tài nguyên và môi trường: a) Toàn cầu: - Tăng tốc độ khai thác tài nguyên (Có hạn): + Khoáng sản cạn kiệt trong vài chục năm tới; + Thuỷ hải sản cạn kiệt; + Đa dạng sinh học suy giảm. - Môi trường sống bị ô nhiễm, mất cân bằng sinh thái, do hoạt động sống, công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải,… - Đất nông nghiệp, ao hồ bị lấn chiếm do nhu cầu ở, đi lại, … - Sự biến đổi khí hậu toàn cầu do hoạt động của con người: + Lỗ thủng tầng ôzôn; + Hiệu ứng nhà kính. b) Việt Nam: - Dân số tăng nhanh + hậu quả chiến tranh -> áp lực lớn với tài nguyên, môi trường. - Đất canh tác thu hẹp do nhu cầu nhà ở, xây dựng: 10.000 ha/ 1năm: + Từ năm 1980-> 1990: đất trồng cây lương thực giảm 0,131 ha/ người đến 0,11 ha/người. + Diện tích nhà ở thành phố: 4,42 m2/người (1/3 dân số ở mức 2,2 m2/người). - Rừng tàn phá do khai thác gỗ, du canh, du cư, cháy rừng: Mỗi năm mất khoảng 200.000 ha/rừng. Diện tích rừng hiện nay là 9,3 triệu ha (28% diện tích cả nước). Năm 1943: 43 triệu ha(44%). - Nguồn nước bị ô nhiễm. 3. Giải pháp khắc phục: - Chính sách dân số, kế hoạch hoá gia đình. - Đổi mới công nghệ (sạch) -> nâng cao chất lượng cuộc sống. - Giáo dục ý thức về dân số và kế hoạch hoá gia đình. CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM Đà ĐẾN DỰ TIẾT HỌC NGÀY HÔM NAY