Bài giảng Bài 7+ 8: Các phương pháp lai

7 – 8 § Dòng tự thụ phấn – Dòng đồng huyết – Hiện tượng thoái hóa Lai khác dòng – Ưu thế lai Lai kinh tế - Lai cải tiến giống. Lai khác thứ - Tạo giống mới Lai xa Lai tế bào Dòng tự thụ phấn – Dòng đồng huyết – Hiện tượng thoái hóa: Hiện tượng thoái hóa: Nguyên nhân thoái hóa: Vai trò của pp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết: Dòng tự thụ phấn – Dòng đồng huyết – Hiện tượng thoái hóa: Hoa lưỡng tính: Hiện tượng thoái hóa:  Ở thực vật: Hoa đực Hoa cái Hoa đơn tính trên cùng 1 cơ thể Dòng tự thụ phấn – Dòng đồng huyết – Hiện tượng thoái hóa: Giao tử đực và giao tử cái tham gia thụ tinh: là của cùng một hoa lưỡng tính. hay từ những hoa đơn tính cùng cây. Tự thụ phấn Ví dụ: + Hoa lưỡng tính: hoa Bưởi, hoa Cam.... + Hoa đơn tính trên cùng một cơ thể: hoa Ngô… - Cây ngô là cây thích nghi cao độ với lối giao phấn nhờ gió  Tự thụ phấn / giao phấn khác nhau ở điểm cơ bản nào ?  Tự thụ phấn: hạt phấn ở hoa của một cây thụ phấn ngay cho hoa của cây đó.  Giao phấn: hạt phấn ở hoa của cây này thụ phấn cho hoa của cây khác. Hiện tượng thoái hóa: Dòng tự thụ phấn – Dòng đồng huyết – Hiện tượng thoái hóa: 2,93m 2,46m 2,34 m Tự thụ phấn qua 15 thế hệ Tự thụ phấn qua 30 thế hệ Ns: 47,6 tạ/ha Ns: 24,1 tạ/ha Ns: 15,2 tạ/ha Năng suất giảm, nhiều cây bị chết + Đối với cây giao phấn: Khi tiến hành tự thụ phấn bắt buộc qua các thế hệ thì con cháu: Có sức sống kém dần Sinh trưởng và phát triển chậm Sức chống chịu kém Bộc lộ các tính trạng xấu, Hiện tượng thoái hóa: Dòng tự thụ phấn – Dòng đồng huyết – Hiện tượng thoái hóa:  Hiện tượng thoái hóa do tự thụ phấn ở cây giao phấn biểu hiện như thế nào ?  Ở thực vật:  Giao phối gần (Giao phối cận huyết) Ở động vật: Giao phối giữa những cơ thể cùng chung bố mẹ hoặc giữa bố mẹ và con cái của chúng.  Giao phối gần gây ra những hậu quả gì ? Sức sống giảm, Đối với vật nuôi: Khi giao phối cận huyết Xuất hiện các quái thai dị hình. Sức đẻ giảm. Hiện tượng thoái hóa: Dòng tự thụ phấn – Dòng đồng huyết – Hiện tượng thoái hóa: Ở động vật:  Sự thoái hóa do giao phối gần ở động vật có điểm nào giống với sự thoái hóa ở cây giao phấn khi tự thụ phấn bắt buộc ?  Sức sống kém dần  Năng suất giảm dần  Sinh sản giảm, xuất hiện dị dạng, quái thai, gây chết..  Sự thoái hóa do giao phối gần ở động vật giống với sự thoái hóa ở cây giao phấn khi tự thụ phấn bắt buộc ở chỗ: - Tỉ lệ thể dị hợp trong quần thể giảm dần - Tỉ lệ thể đồng hợp tăng dần - Trong đó, các đồng hợp gen lặn có hại được biểu hiện, gây tác hại làm giống thoái hóa.  Tại sao tự thụ phấn ở cây giao phấn và giao phối gần ở động vật lại gây ra hiện tượng thoái hóa giống ? Nguyên nhân thoái hóa giống:  Nghiên cứu H.16,tr. 35 SGK - Vì vậy luật hôn nhân gia đình cấm kết hôn giữa những người có quan hệ huyết thống gần gũi trong vòng 4 đời. - Nếu cơ thể ban đầu có kiểu gen đồng hợp về các gen trội có lợi:  không dẫn tới thoái hóa. AABB… X AABB… AABB… BÀI TẬP  P(Aa) = 100% tự thụ phấn bắt buộc  Ở F2 tỉ lệ các loại kiểu gen sẽ như thế nào ? Giải P = 100% Aa Tự thụ lần 1: P: Aa x Aa  F1 : 1/4AA + 1/2Aa + 1/4aa Tự thụ lần 2: F2: 1/4 (AA x AA)  1/4 AA 1/2 (Aa x Aa)  1/8 AA + 2/8 Aa + 1/8 aa 1/4 (aa x aa)  1/4 aa  Kết quả: Tỉ lệ KG F2 :3/8 AA + 1/4 Aa + 3/8 aa (= 37,5%) Tự thụ lần 3: F3 :3/8(AA x AA)  3/8 AA 1/4(Aa x Aa)  1/16 AA + 1/8 Aa + 1/16 aa 3/8(aa x aa)  3/8 aa  Kết quả : Tỉ lệ KG F3 : 7/16 AA + 1/8 Aa + 7/16 aa Tự thụ lần thứ n: Nhận xét: Tỉ lệ KG Aa: lần 1 lần 2 lần 3 … lần n Tỉ lệ KG AA = aa = (1 – 1/2n) : 2 ; Lim AA = aa = 1/2 Vai trò của pp tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết trong chọn giống:  Trong chọn giống, người ta cho cây giao phấn tự thụ phấn bắt buộc cũng như cho động vật giao phối cận huyết bắt buộc nhằm mục đích gì ? Củng cố những tính trạng mong muốn. Tạo dòng thuần có các cặp gen đồng hợp Phát hiện gen xấu  loại bỏ ra khỏi quần thể Chuẩn bị lai khác dòng để tạo ưu thế lai