Bài giảng Bài 41 quá trình hình thành loài mới

Trường THPT BC Lê Quý Đôn Năm học: 2007 – 2008 GIÁO ÁN MÔN SINH HỌC LỚP 12 Bài 41 QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH LOÀI MỚI HỒ QUANG KỲ Tiết 41QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH LOÀI MỚI QUAN ĐIỂM CỦA S. ĐACUYN Loài mới được hình thành dần dần nqua nhiều dạng trung gian dưới tác dụng của CLTN theo con đường phân ly tính trạng QUAN ĐIỂM HIỆN ĐẠI Hình thành loài mới là một quá trình lịch sử cải biến thành phần kiểu gen của quần thể ban đầu theo hướng thích nghi, tạo ra kiểu gen mới, cách ly sinh sản với quần thể gốc. *Hình thành loài bằng con đường địa lý *Hình thành loài bằng con đường sinh thái *Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hoá CON ĐƯỜNG NÀO CŨNG THẤY VAI TRÒ CỦA CÁC NHÂN TỐ TIẾN HOÁ, ĐÓ LÀ: +ĐỘT BIẾN +QUÁ TRÌNH GIAO PHỐI + CLTN +CƠ CHẾ CÁCH LY VÍ DỤ 1 - SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG ĐỊA LÝ LOÀI CHIM SẺ NGÔ CÓ 3 NÒI -Nòi châu Âu -Nòi Ấn Độ -Nòi Trung Quốc VÍ DỤ 1 - SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG ĐỊA LÝ CÓ DẠNG LAI CÓ DẠNG LAI KHÔNG CÓ DẠNG LAI ĐÂY LÀ DẤU HIỆU CHO BIẾT ĐÃ CÓ SỰ CHUYỂN TIẾP TỪ NÒI ĐỊA LÝ SANG LOÀI MỚI VÍ DỤ 2 - SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG SINH THÁI SÔNG VÔN GA CỎ BĂNG BỜ SÔNG CỎ BĂNG BÃI BỒI Ra hoa kết quả sớm Chờ lũ hết mới ST và ra hoa kết quả (muộn hơn) Nòi sinh thái bờ sông không giao phối được với nòi sinh thái bãi bồi I- SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG SINH THÁI I- SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG ĐỊA LÝ -LOÀI MỞ RỘNG KHU PHÂN BỐ -CHƯỚNG NGẠI ĐỊA LÝ NÒI ĐỊA LÝ LOÀI MỚI LOÀI MỚI NÒI SINH THÁI -LOÀI CÙNG KHU PHÂN BỐ -ĐIỀU KIỆN SINH THÁI KHÁC NHAU -Cách li ĐL -CLTN -Cách li ST -CLTN -Cách li SS, DT -CLTN Tích lũy ĐB và BDTH theo các hướng Khác xa QT gốc Khác xa QT gốc *Phổ biến ở cả động vật và thực vật *Điều kiện địa lý chỉ đóng vai trò chọn lọc *Phổ biến ở thực vật và động vật ít di động -Cách li SS, DT -CLTN Tích lũy ĐB và BDTH theo các hướng TẠI SAO HTL BẰNG CON ĐƯỜNG ST LẠI CHỈ PHỔ BIẾN Ở ĐV ÍT DI ĐỘNG? CÁC CON ĐƯỜNG HÌNH THÀNH LOÀI TRÊN PHỔ BIẾN Ở NHỮNG LOÀI NÀO? Điều kiện địa lý có phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra sự sai khác giữa các nòi không? III- HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG LAI XA VÀ ĐA BỘI HÓA *KHÁI NIỆM LAI XA? *VÍ DỤ? *HẠN CHẾ CỦA CON LAI XA? *NGUYÊN NHÂN? *PHƯƠNG PHÁP KHẮC PHỤC? Lai khác loài Ngựa X Lừa  Con la Bất thụ (không SS hữu tính được) 1-Bộ NST của 2 loài bố mẹ trong con lai xa khác nhau 2-Con lai không hình thành được cặp NST đồng dạng trong kỳ đầu giảm phân I  Trở ngại phát sinh GT 3-Sự không tương hợp giữa TBC và nhân của TB con lai xa Tứ bội hoá con lai xa tạo thể song nhị bội TRẢ LỜI NHỮNG CÂU HỎI TRÊN LOÀI MỚI Chú ý: -Thể song nhị bội là cơ thể chứa cả 2 bộ NST lưỡng bội của 2 loài -Để hình thành loài mới, thể song nhị bội phải phát triển số lượng cá thể để trở thành ít nhất là một quần thể có sự phát triển tương đối ổn định Ví dụ sự hình thành thể song nhị bội ngoài tự nhiên CỎ CHÂU ÂU 50 NST CỎ MỸ 70 NST x P: G: F(LX): THỂ SONG NHỊ BỘI: 25 NST 35 NST 60 NST (HỮU THỤ) (TỨ BỘI HOÁ) 120 NST Cỏ Spartina của Anh (BẤT THỤ) Phổ biến ở thực vật, rất ít thấy ở động vật Vì sao? Động vật có sự cách ly sinh sản chặt chẽ, sự đa bội hoá thường gây rối loạn giới tính KẾT LUẬN CHUNG *QĐ HIỆN ĐẠI ĐÃ BỔ SUNG VÀ LÀM SÁNG TỎ QĐ CỦA S. ĐAC UYN *LOÀI MỚI XUẤT HIỆN TỪ MỘT HOẶC MỘT NHÓM QT CỦA LOÀI CŨ *LOÀI MỚI XUẤT HIỆN KHÔNG DO 1 ĐB LỚN MÀ LÀ KẾT QUẢ TÍCH LŨY NHIỀU ĐB NHỎ *CÒN CÓ NHỮNG CON ĐƯỜNG HÌNH THÀNH LOÀI MỚI KHÁC (NHÂN TẠO...) I- SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG SINH THÁI I- SỰ HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG ĐỊA LÝ -LOÀI MỞ RỘNG KHU PHÂN BỐ -CHƯỚNG NGẠI ĐỊA LÝ NÒI ĐỊA LÝ LOÀI MỚI LOÀI MỚI NÒI SINH THÁI -LOÀI CÙNG KHU PHÂN BỐ -ĐIỀU KIỆN SINH THÁI KHÁC NHAU -Cách li ĐL -CLTN -Cách li ST -CLTN -Cách li SS, DT -CLTN Tích lũy ĐB và BDTH theo các hướng Khác xa QT gốc Khác xa QT gốc *Phổ biến ở cả động vật và thực vật *Điều kiện địa lý chỉ đóng vai trò chọn lọc *Phổ biến ở thực vật và động vật ít di động -Cách li SS, DT -CLTN Tích lũy ĐB và BDTH theo các hướng TẠI SAO HTL BẰNG CON ĐƯỜNG ST LẠI CHỈ PHỔ BIẾN Ở ĐV ÍT DI ĐỘNG? CÁC CON ĐƯỜNG HÌNH THÀNH LOÀI TRÊN PHỔ BIẾN Ở NHỮNG LOÀI NÀO? Điều kiện địa lý có phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra sự sai khác giữa các nòi không? Củng cố bài III- HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG LAI XA VÀ ĐA BỘI HÓA *KHÁI NIỆM LAI XA? *VÍ DỤ? *HẠN CHẾ CỦA CON LAI XA? *NGUYÊN NHÂN? *PHƯƠNG PHÁP KHẮC PHỤC? Lai khác loài Ngựa X Lừa  Con la Bất thụ (không SS hữu tính được) 1-Bộ NST của 2 loài bố mẹ trong con lai xa khác nhau 2-Con lai không hình thành được cặp NST đồng dạng trong kỳ đầu giảm phân I  Trở ngại phát sinh GT 3-Sự không tương hợp giữa TBC và nhân của TB con lai xa Tứ bội hoá con lai xa tạo thể song nhị bội LOÀI MỚI BẢI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT XIN XHÂN THÀNH CẢM ƠN