Bài giảng Bài 29 tiết 119: Lựa chọn trật tự từ trong câu ( Luyện tập)

KIỂM TRA BÀI CŨ HAÕY ÑAÙNH DAÁU (X) VAØO CAÂU COÙ SÖÏ LÖÏA CHOÏN TRAÄT TÖÏ TÖØ TRONG CAÂU THÍCH HÔÏP: 1.Nam hớt hải chạy đi tìm Bắc, bỗng Nam gặp Sơn, Sơn hỏi đầu đuôi câu chuyện, rồi cả hai cùng đi tìm Bắc. 2.Nam hớt hải chạy đi tìm Bắc, Sơn hỏi đầu đuôi câu chuyện, rồi cả hai cùng đi tìm Bắc, bỗng Nam gặp Sơn. 3.Nam hớt hải chạy đi tìm Bắc, Sơn hỏi đầu đuôi câu chuyện, bỗng Nam gặp Sơn, rồi cả hai cùng đi tìm Bắc X Tuần 30: Bài 29: Tiết 119: 1/ Baøi taäp 1: Traät töï caùc töø vaø cuïm töø in ñaäm döôùi ñaây theå hieän moái quan heä giöõa nhöõng hoaït ñoäng vaø traïng thaùi maø chuùng bieåu thò nhö theá naøo? a) Tinh thaàn yeâu nöôùc cuõng nhö caùc thöù cuûa quyù. Coù khi ñöôïc tröng baøy trong tuû kính, trong bình pha leâ, roõ raøng deã thaáy. Nhöng cuõng coù khi caát giaáu kín ñaùo trong röông, trong hoøm. Boån phaän cuûa chuùng ta laø laøm cho nhöõng cuûa quyù kín ñaùo aáy ñeàu ñöôïc ñöa ra tröng baøy. Nghóa laø phaûi ra söùc giaûi thích, tuyeân truyeàn, toå chöùc, laõnh ñaïo, laøm cho tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc thöïc haønh vaøo coâng vieäc yeâu nöôùc, coâng vieäc khaùng chieán. (Hoà Chí Minh- Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa daân ta) ĐÁP ÁN: Traät töï töø, cuïm töø theå hieän moái quan heä giöõa nhöõng hoaït ñoäng vaø trang thaùi maø chuùng bieåu thò: a) Theå hieän thöù töï cuûa caùc khaâu trong coâng taùc vaän ñoäng coå vuõ, tuyeân truyeàn, ñoäng vieân vaø phaùt huy tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân: Ñaàu tieân laø giaûi thích cho quaàn chuùng hieåu Sau ñoù laø tuyeân truyeàn cho quaàn chuùng höôûng öùng. Toå chöùc cho quaàn chuùng laøm. Laõnh ñaïo ñeå laøm cho ñuùng. Keát quaû laø laøm cho tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa quaàn chuùng ñöôïc thöïc haønh vaøo coâng vieäc yeâu nöôùc, coâng vieäc khaùng chieán 1/ Baøi taäp 1: Traät töï caùc töø vaø cuïm töø in ñaäm döôùi ñaây theå hieän moái quan heä giöõa nhöõng hoaït ñoäng vaø traïng thaùi maø chuùng bieåu thò nhö theá naøo? b) Gaàn ñeán gioã ñaàu thaày toâi, meï toâi ôû Thanh Hoaù chöa veà. Trong ñoù nghe ñaâu meï toâi ñi baùn boùng ñeøn vaø nhöõng phieân chôï chính coøn baùn caû vaøng höông nöõa. (Nguyeân Hoàng- Nhöõng ngaøy thô aáu) ĐÁP ÁN: Traät töï töø, cuïm töø theå hieän moái quan heä giöõa nhöõng hoaït ñoäng vaø trang thaùi maø chuùng bieåu thò: Theå hieän thöù baäc vieäc chính, vieäc phuï: Vieäc chính: vieäc thöôøng xuyeân dieãn ra haøng ngaøy cuûa baø meï laø baùn boùng ñeøn Coøn baùn vaøng höông chæ laø vieäc laøm theâm trong nhöõng phieân chôï chính. 1/Baøi taäp 2: Vì sao caùc cuïm töø in ñaäm döôùi ñaây ñöôïc ñaët ôû ñaàu caâu? a)Cuøng laém, noù giôû queû haén cuõng chæ ñeán ñi ôû tuø. ÔÛ tuø thì haén coi laø thöôøng. (Nam Cao- Chí Pheøo) ÑAÙP AÙN: Cuïm töø “ôû tuø” ñaët ôû ñaàu caâu thöù 2, laëp laïi ôû caâu tröôùc ñeå taïo söï lieân keát caâu. b)Nguyeãn Tuaân coù moät kho töø vöïng heát söùc phong phuù maø oâng ñaõ caàn cuø tích luyõ. Voán töø vöïng aáy, tröôùc Cách mạng thaùng Taùm, oâng thöôøng duøng ñeå chôi ngoâng vôùi ñôøi. (Theo Nguyeãn Ñaêng Maïnh, Nhaø vaên VN hieän ñaïi- Chaân dung vaø phong caùch) ÑAÙP AÙN: Laëp laïi cuïm töø “voán töï vöïng” ñeå taïo lieân keát caâu. 1/Baøi taäp 2: Vì sao caùc cuïm töø in ñaäm döôùi ñaây ñöôïc ñaët ôû ñaàu caâu? c)Vieäc ñeán tai em beù con nhaø thôï caøy, em lieàn baûo cha: -Chaû maáy khi ñöôïc loäc vua ban, cha cö ùthöa vôùi laøng gieát thòt hai con traâu vaø ñoà hai thuùng gaïo neáp ñeå moïi ngöôøi aên moät böõa cho söôùng mieäng. Coøn moät traâu vaø moät thuùng gaïo, ta seõ xin laøng laøm phí toån cho cha con ta traåy kinh lo lieäu vieäc ñoù. (Em beù thoâng minh) ÑAÙP AÙN: c) Laëp laïi cuïm töø “coøn moät con traâu vaø moät thuùng gaïo” ñeå taïo lieân keát caâu. d)Moät thôøi ñaïi vöøa chaün möôøi naêm. Trong möôøi naêm aáy, thô môùi ñaõ tranh ñaáu gaét gao vôùi thô cuõ, moät beân giaønh quyeàn soáng, moät beân giöõ quyeàn soáng. Cuoäc ñaáu tranh keùo daøi cho ñeán ngaøy thô môùi toaøn thaéng. Trong söï thaéng lôïi aáy, cuõng coù nhöõng ngöôøi taû xung höõu ñoät nôi chieán tröôøng, nhöng tröôùc heát laø coâng nhöõng nhaø thô môùi. (Hoaøi Thanh- Hoaøi Chaân, Moät thôøi ñaïi môùi trong thi ca) ÑAÙP AÙN: d) Laëp laïi cuïm töø “trong möôøi naêm aáy”, “trong söï thaéng lôïi aáy” ñeå taïo lieân keát caâu. 3/ Baøi taäp 3: Phaân tích hieäu quaû dieãn ñaït cuûa traät töï töø trong nhöõng caâu in ñaäm döôùi ñaây: a) Böôùc tôùi Ñeøo Ngang, boùng xeá taø, Coû caây chen ñaù, laù chen hoa. Lom khom döôùi nuùi, tieàu vaøi chuù Laùc ñaùc beân soâng, chôï maáy nhaø. Nhôù nöôùc ñau loøng, con quoác quoác Thöông nhaø moûi mieäng, caùi gia gia. Döøng chaân ñöùng laïi, trôøi, non, nöôùc. Moät maûnh tình rieâng, ta vôùi ta. (Baø Huyeän Thanh Quan, Qua ñeøo Ngang) Lom khom döôùi nuùi, tieàu vaøi chuù Laùc ñaùc beân soâng, chôï maáy nhaø. Nhôù nöôùc ñau loøng, con quoác quoác Thöông nhaø moûi mieäng, caùi gia gia. ÑAÙP AÙN: Hieäu quaû dieãn ñaït cuûa traät töï töø trong nhöõng caâu in ñaäm: Ñaûo traät töï thoâng thöôøng cuûa caùc töø trong caâu nhaèm nhaán maïnh: Veû hoang sô, tieâu ñieàu cuûa Ñeøo Ngang Nhaán maïnh taâm traïng buoàn hoaøi coå Ñaûo traät töï cuù phaùp Nhaán maïnh hình aûnh, ñaëc ñieåm cuûa söï vaät, hieän töôïng VN TN CN VN VN VN CN CN CN TN 3/ Baøi taäp 3: Phaân tích hieäu quaû dieãn ñaït cuûa traät töï töø trong nhöõng caâu in ñaäm döôùi ñaây: Raát ñeïp hình anh luùc naéng chieàu. Boùng daøi leân ñænh doác cheo leo. Nuùi khoâng ñeø noåi vai vöôn tôùi. Laù nguïy trang reo vôùi gioù ñeøo. (Toá Höõu. Trích “ Leân Taây Baéc”). ĐÁP ÁN: Hieäu quaû dieãn ñaït cuûa traät töï töø trong nhöõng caâu in ñaäm: Ñaûo traät töï thoâng thöôøng nhaèm nhaán maïnh hình aûnh ñeïp cuûa anh boä ñoäi. VN CN TN Ñaûo traät töï cuù phaùp 4/ Baøi taäp 4: Caùc caâu (a) vaø (b) sau ñaây coù gì khaùc nhau? Choïn caâu thích hôïp ñieàn vaøo choã troáng trong ñoaïn vaên beân döôùi: a) Toâi thaáy moät anh Boï Ngöïa trònh troïng tieán vaøo. b) Toâi thaáy trònh troïng tieán vaøo moät anh Boï Ngöïa. * Boãng maáy chuù Chaâu Chaáu Ma ñang nhaûy nhoùt khoe taøi quanh các naøng Caøo Caøo, voäi neù giaït veà moät beân. Roài trong cöûa haøng chôït im tieáng oàn aøo/…./. Ngöôøi ngôïm anh Boï Ngöïa naøy cuõng bình thöôøng thoâi, nhöng chöa hieåu sao anh laøm ra loái quan dang ñeán theá, anh ñi cöù chaân nhaác töøng böôùc cao ngang ñaàu goái kieåu böôùc chaân ngoãng, caùch thöùc raát ta ñaây keû giôø vaø haùch dòch. (Toâ Hoaøi, Deá meøn phieâu löu kí) 4/ Baøi taäp 4: Caùc caâu (a) vaø (b) sau ñaây coù gì khaùc nhau? Choïn caâu thích hôïp ñieàn vaøo choã troáng trong ñoaïn vaên beân döôùi: Ñaùp aùn: *Caáu taïo: a) Toâi/ thaáy/ moät anh Boï Ngöïa/ trònh troïng tieán vaøo. ÑT CN Phuï ngöõ VN b) Toâi thaáy trònh troïng tieán vaøo/ moät anh Boï Ngöïa. ÑT VN Phuï ngöõ CN Boãng maáy chuù Chaâu Chaáu Ma ñang nhaûy nhoùt khoe taøi quanh caùc naøng Caøo Caøo, voäi neù giaït veà moät beân. Roài trong cöûa hang chôït im tieáng oàn aøo. . Ngöôøi ta ngôïm anh Boï Ngöïa naøy cuõng bình thöôøng thoâi, nhöng chöa hieåu sao anh laøm ra loái quan dang ñeán theá, anh ñi cöù chaân nhaác töøng böôùc cao ngang ñaàu goái kieåu böôùc chaân ngoãng, caùch thöùc raát ta ñaây keû giôø vaø haùch dòch. Toâi thaáy trònh troïng tieán vaøo moät anh Boï Ngöïa 5/ Baøi taäp 5: Döôùi ñaây laø ñoaïn keát baøi Caây tre Vieät Nam cuûa Theùp Môùi (Ngöõ vaên 6, taäp 2 trang 95) * Haõy lieät keâ caùc khaû naêng saép xeáp traät töï töø trong boä phaän caâu in ñaäm. Ñoái chieáu ñoaïn keát vôùi daøn yù cuûa baøi vaên vaø cho bieát vì sao taùc giaû löïa choïn traät töï töø nhö ôû ñaây. Caây tre Vieät Nam! Caây tre xanh, nhuõn nhaën, ngay thaúng, thuûy chung, can ñaûm. Caây tre mang nhöõng ñöùc tính cuûa ngöôøi hieàn laø töôïng tröông cao quyù cuûa daân toäc Vieät Nam. ĐÁP ÁN: “xanh”: veû ñeïp hình thöùc beân ngoaøi “nhuõn nhaën, ngay thaúng, thuyû chung, can ñaûm”: veû ñeïp veà phaåm chaát beân trong -> Traät töï töø theå hieän töø veû ñeïp beân ngoaøi ñeán phaåm chaát beân trong cuûa tre. Caùch saép xeáp cuûa taùc giaû laø hôïp lyù vì noù ñuùc keát ñöôïc phaåm chaát ñaùng quyù cuûa caây tre theo tình töï mieâu taû trong baøi vaên. 6/ Baøi 6: Vieát 1 ñoaïn vaên ngaén veà moät trong caùc ñeà taøi sau ñaây: a) Lôïi ích cuûa ñi boä ñoái vôùi söùc khoeû. b) Lôïi ích cuûa ñi boä ñoái vôùi vieäc môû roäng hieåu bieát thöïc teá. Giaûi thích caùch saép xeáp traät töï töø ôû moät caâu trong ñoaïn vaên ñaõ vieát. CUÛNG COÁ BAØI HOÏC Nhaéc laïi caùc taùc duïng cuûa löïa choïn traät töï töø trong caâu. *Caâu hoûi trắc nghieäm: Choïn caâu vaên coù söï löïa choïn traät töï töø ngöõ thích hôïp trong caùc caëp caâu döôùi ñaây: 1. a. Chuù boä ñoäi ngaém raát laâu, roài boùp coø, phaùt suùng noå, moät teân ñòch ngaõ saáp. b. Chuù boä ñoäi ngaém raát laâu, phaùt suùng noå, moät teân ñòch ngaõ saáp, roài boùp coø. ĐÁP ÁN: Caâu 1: Choïn caâu a 2. a. Töø phía xa coù moät toáp ngöôøi oàn aøo ñi tôùi, roài roõ daàn, hoaù ra hoï ñang daãn giaûi moät teân troäm. b. Töø phía xa coù moät toáp ngöôøi oàn aøo ñi tôùi, hoaù ra hoï ñang daãn giaûi moät teân troäm, roài roõ daàn. ĐÁP ÁN: Caâu 2: Choïn caâu a Caâu hoûi daën doø 1/ Hoaøn thaønh caùc baøi taäp vaøo vôû. 2/ Soaïn baøi: Luyeän taäp ñöa caùc yeáu toá töï söï vaø mieâu taû vaøo baøi vaên nghò luaän. * Chuaån bò kó phaàn baøi taäp trong SGK trang 125 Xaùc ñònh kieåu baøi nghò luaän. Xaùc ñònh heä thoáng luaän ñieåm. Heä thoáng hoaù luaän ñieåm thaønh daøn yù. Xaùc ñònh yeáu toá töï söï, mieâu taû, choïn ñöa vaøo luaän ñieåm. Vieát thaønh moät ñoaïn vaên hoaøn chænh.