Bài giảng Bài 26 Tiết 105- 106: Đọc hiểu văn bản: Sống chết mặc bay

Mét sè quy ®Þnh */ PhÇn cÇn ph¶i ghi vµo vë: - C¸c ®Ò môc. -Khi nµo xuÊt hiÖn biÓu t­îng */ TËp trung trong khi th¶o luËn nhãm .  KiÓm tra bµi cò I. Trắc nghiệm : Khoanh trßn vµo ®¸p ¸n ®óng : __________________________________ Câu 1 Có người quan niệm : Giải thích chỉ là việc vận dụng lí lẽ , chứng minh chỉ là việc vận dụng dẫn chứng , điều đó đúng hay sai ? Câu 2 Trong văn nghị luận , phép lập luận giải thích được hiểu là gì ? A. Là việc kể tên các đặc điểm của một hiện tượng nào đó B.Là việc nêu lên vai trò của một sự việc , hiện tượng nào đó đối với cuộc sống của con người C.Là việc chỉ ra cách thức thực hiện một công việc nào đó D.Là việc làm cho người đọc hiểu rõ các tư tưởng , đạo lí , phẩm chất , quan hệ …cần được giải thích A. Đúng B. Sai II .Tự luận Những câu văn sau được trình bày theo phương thức biểu đạt nào ? Vì sao ? Sống chết mặc bay là nhan đề mà Phạm Duy Tốn đặt tên cho tác phẩm của mình . Đó là một nhan đề hay , có nhiều ý nghĩa sâu sắc , góp phần tạo nên sự hấp dẫn và lí thú của tác phẩm .  I. ĐỌc – Chú thích 1. Đọc - kể tóm tắt 2. Chú thích a. Tác giả b. Tác phẩm Xuất xứ Thể loại từ khó - Bố cục Đê sông Hồng 1926 II. Tìm hiểu văn bản 1. Cảnh đê sắp vỡ + thời gian : + địa điểm : + không gian : + tình trạng khúc đê: + tình thế : - không khéo thì vỡ mất - gần một giờ đêm - khúc đê làng X- phủ X - trời mưa tầm tã , nước sông NHị Hà đang lên - đã thẩm lậu * Tình huống : Tình thế vô cùng nguy nan , khẩn cấp Thủy hỏa đạo tặc : Giặclũ - đứng đầu trong bốn thứ giặc dữ - vì vậy vô cùng đáng lo , đáng sợ  2. Cảnh trên đê và trong đình trước khi đê vỡ a. Cảnh hộ đê ngoài đình - thời gian : từ chiều tới giờ -Số lượng : Hàng trăm nghìn người hộ đê -Hành động : hết sức giữ gìn , kẻ thì thuổng , người thì cuốc , đội đất , vác tre , nào đắp , nào cừ , bì bõm , lướt thướt như chuột lột , xao xác gọi -Tình thế : mưa tầm tã trút , nước cuồn cuộn , khúc sông núng thế , hai ba đoạn đã thẩm lậu -Âm thanh : Trống đánh liên thanh , ốc thổi vô hồi , người xao xác gọi nhau b. Cảnh trong đình -chuyện quan phủ được hầu hạ -Chuyện quan chơi tổ tôm -Chuyện quan nghe tin đê vỡ + §Þa thế : v÷ng ch·i , ®ª vì còng kh«ng sao + Quan : uy nghi , chễm chện ngồi , tay trái tựa gối xếp , chân phải duỗi thẳng để tên người nhà quì gãi + Đồ dùng sinh hoạt : Bát yến hấp đường phèn , trát đồi mồi , ngăn bạc , trầu vàng , cau đậu , ống thuốc bạc , đồng hồ vàng … + Quang cảnh đánh tổ tôm : lúc mau , lúc khoan , ung dung êm ái , khi cười , khi nói , vui vẻ dịu dàng Nghệ thuật : Tương phản , Liệt kª , tăng cấp Làm nổi bật rõ tính chất hưởng lạc của quan phủ và thảm cảnh của người dân - Chøng tá mét cuéc sèng sang träng, rÊt c¸ch biÖt víi cuéc sèng lÇm than c¬ khæ cña nh©n d©n - Cảnh cứu đê rất khẩn trương , hối hả , nhốn nháo, căng thẳng nhưng bất lực , thảm hại - Sù bÊt lùc cña søc ng­êi tr­íc søc trêi . Sù yÕu kÐm cña thÕ ®ª tr­íc thÕ n­íc . - Thiªn tai ®ang tõng b­íc gi¸ng xuèng ®e däa cuéc sèng cña ng­êi d©n Thái độ của tác giả :” Than ôi , lo thay , nguy thay , khúc đê này hỏng mất Biểu cảm trực tiếp – bình luận * Thái độ đồng cảm , sự lo klắng sợ hãi cho tình thế của người dân trong thảm hoạ thiên tai  . 3. Cảnh đê vỡ - gà chó trâu bò kêu vang tứ phía - nước tràn lênh láng - xoáy thành vực -nhà trôi lúa ngập - kẻ sống không chỗ ở , người chết không nơi chôn ..kể sao cho xiết ! +Thái độ của bọn nha lại : thầy đề run cầm cập +Thái độ của quan phụ mẫu - lời nói : ông cách cổ , ông bỏ tù chúng mày , đuổi cổ nó ra Cử chỉ : lại quay vào ván bài ngài đang chơi dở xoè ván bài : ù thông tôm , chi chi nảy , điếu mày Nghệ thuật : liệt kê , tăng cấp , tương phản , biểu cảm trực tiếp * Thái độ của quan phụ mẫu khi có người báo đê vỡ : - Đổ trách nhiệm cho cấp dưới - Đe doa - Đuổi người báo tin ra ngoài - Vẫn say sưa với ván bài sắp được ù to Niềm vui tàn bạo , phi nhân của quan phụ mẫu * Nghệ thuật : phép đối lập - tương phản , tăng cấp , đối thoại Làm cho câu chuyện càng đọc càng hấp dẫn , nút thắt càng chặt , mâu thuẫn càng bị đẩy tới cao trào Tâm lí nhân vật càng thêm rõ nét Th¶o luËn nhãm: H·y chØ ra c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t ®­îc sö dông trong văn b¶n? Tác dụng ? ?  Ghi nhí: Bằng lời văn cụ thể sinh động , bằng sự khéo léo trong việc vận dụng kết hợp hai phép tương phản và tăng cấp trong nghệ thuật , Sống chết mặc bay đã lên án gay gắt tên quan phủ lòng lang dạ thú và bày tỏ niềm cảm thương trước cảnh nghìn sầu muôn thảm của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên LuyÖn tËp: Bµi tËp tr¾c nghiÖm Khoanh tròn vào câu chữ cái câu trả lời đúng nhất Câu 1 : Giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực của truyện ngắn Sống chết mặc bay là gì ? A. Phản ánh sự đối lập gay gắt và hoàn toàn giữa cuộc sống của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại tiêu biểu là tên quan phụ mẫu trước sinh mạng của nhân dân B. Sự cảm thông sâu sắc của tác giả trước cảnh nhân dân hộ đê vô cùng vất vả và cảnh nhân dân điêu linh sau khi đê vỡ C. Bao gồm cả Avà B D. Không phải A và B Câu 2 : Truyện hấp dẫn người đọc nhờ những yếu tố nào ? A. Kết hợp các biện pháp đối lập – tương phản và tăng cấp B. Kể chuyện miêu tả cụ thể , gon gàng C. Đối thoại ngắn sinh động D. Tất cả các phương án trên Bài tập 1 – 83/SGK i Thảo luận nhóm So sánh nội dung câu chuyện và đoạn băng vừa xem . Từ đó , cho biết ngày nay , nhà nước ta đã quan tâm , giúp đỡ nhân dân chống thiên tai và giúp đỡ nhân dân bị thiên tai như thế nào ? ? H­íng dÉn häc bµi ở nhµ: - Làm tiếp bài tập 2/83 SGK Học thuộc ghi nhớ Chuẩn bị bài cách làm bài văn lập luận giải thích + Ôn lại kiến thức về kiểu bài nghị luận giải thích + Tìm trong văn bảm Sống chết mặc bay những câu văn trình bày theo phương thức lập luận giải thích