Bài giảng Bài 24 - Tiết 123: nghĩa tường minh và hàm ý

Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ Lớp 9B Kiểm tra bài cũ: 1/ Trường hợp nào sau đây không phải là phép liên kết về nội dung Chọn đáp án đúng Liên kết chủ đề Liên kết lô- gíc. Liên kết bằng phép đồng nghĩa, tráI nghĩa, liên tưởng… 2/ Về hình thức, các câu và các đoạn văn thường liên kết với nhau bằng mấy biện pháp cơ bản? Ba biện pháp Bốn biện pháp Năm biện pháp KIỂM TRA BÀI CŨ Thứ 4 ngày 12 tháng 3 năm 2008 Bài 24 - Tiết 123: Nghĩa tường minh và hàm ý I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý 1. Xét ví dụ: Đọc đoạn trích: - Trời ơi, chỉ còn có năm phút ! Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già. - Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này ! Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi quay trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi. (Theo Nguyễn Thanh Long, Lặng lẽ Sa Pa) Thứ 4 ngày 12 tháng 3 năm 2008 Bài 24 - Tiết 123: Nghĩa tường minh và hàm ý I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý 1. Xét ví dụ: - Trời ơi, chỉ còn có năm phút ! - Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này! 1. Chỉ còn có 5 phút là phải chia tay 2. Tiếc quá, không còn đủ thời gian để được trò chuyện tâm tình. 3. Thế là tôi lại thui thủi một mình ! 4. Giá nhà họa sĩ và cô kĩ sư còn ở lại Thêm một thời gian nữa thì hay biết bao ! 1. Chỉ còn có 5 phút là phải chia tay Nói thẳng về việc cô quên chiếc khăn mùi soa. 2. Tiếc quá, không còn đủ thời gian để được trò chuyện tâm tình. 3. Thế là tôi lại thui thủi một mình ! 4. Giá nhà họa sĩ và cô kĩ sư còn ở lại Thêm một thời gian nữa thì hay biết bao ! - Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này ! => Nghĩa tường minh. -Trời ơi, chỉ còn có năm phút ! => Hàm ý 2. Ghi nhớ: sgk/75 Thứ 4 ngày 12 tháng 3 năm 2008 Bài 24 - Tiết 123: Nghĩa tường minh và hàm ý I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý 1. Xét ví dụ: - Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này ! => Nghĩa tường minh. Trời ơi, chỉ còn có năm phút ! => Hàm ý 2. Ghi nhớ: sgk/75 - Trời ơi, chỉ còn có năm phút ! Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già. - Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này ! Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi quay trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi. (Theo Nguyễn Thanh Long, Lặng lẽ Sa Pa) tặc lưỡi - Ngượng ngùng, xấu hổ, lúng túng, bối rối… Định kín đáo để lại chiếc khăn làm kỉ vật cho người thanh niên. => Hàm ý Thứ 4 ngày 12 tháng 3 năm 2008 Bài 24 - Tiết 123: Nghĩa tường minh và hàm ý I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý 1. Xét ví dụ: - Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này ! => Nghĩa tường minh. Trời ơi, chỉ còn có năm phút ! => Hàm ý 2. Ghi nhớ: sgk/75 II. Luyện tập - Dãy 1: Bài 3 - Dãy 2: Bài 4 phần (a) - Dãy 3: Bài 4 phần (b) *Hình thức: Thảo luận 2 bạn cùng bàn câu hỏi theo yêu cầu của bài tập *Thời gian: 30 giây 00: 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 01 Dãy 1: Bài 3 + Câu chứa hàm ý: Vô ăn cơm + Nội dung của hàm ý: Ông vô ăn cơm đi Dãy 2: Bài 4 phần a Câu in đậm “Hà, nắng gớm, về nào…” là câu nói lảng (nói sang chuyện khác, tránh đề tài đang bàn, còn gọi là “đánh trống lảng”) => Không phải là câu chứa hàm ý Dãy 3: Bài 4 phần b Câu in đậm “Tôi thấy người ta đồn…” là câu nói dở dang, chưa hết ý => Không phải là câu chứa hàm ý Bài tập củng cố Bài 1: Cho các câu văn sau 1/ A: - Tối nay đi xem phim với mình đi. B: - …………… 2/ A: - Ngày mai đi học, qua đèo tớ đi với. B: - …………… 3/ A: - Cậu vẽ giúp tớ bức tranh này nhé. B: - …………… Viết tiếp lời của bạn B với nghĩa tường minh để từ chối lời đề nghị trên. b) Viết tiếp lời của bạn B có dùng hàm ý để từ chối lời đề nghị trên. Bài tập 3/ 76 Bài tập 4/76 Luật chơi: Có 3 hộp quà khác nhau, trong mỗi hộp quà chứa một câu hỏi và một phần quà hấp dẫn. Nếu trả lời đúng câu hỏi thì món quà sẽ hiện ra. Nếu trả lời sai thì món quà không hiện ra. Thời gian suy nghĩ cho mỗi câu là 15 giây. Thứ 4 ngày 12 tháng 3 năm 2008 Bài 24 - Tiết 123: Nghĩa tường minh và hàm ý I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý 1. Xét ví dụ: - Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này ! => Nghĩa tường minh. Trời ơi, chỉ còn có năm phút ! => Hàm ý 2. Ghi nhớ: sgk/75 II. Luyện tập Bài tập 3/ 76 Bài tập 4/76 Hướng dẫn học bài ở nhà Học bài: - Học thuộc ghi nhớ - Làm bài tập 2: SGK/75 2. Chuẩn bị: Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ - Nghiên cứu bài “Khát vọng hoà nhập, dâng hiến cho đời” và trả lời các câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu bài trong SGK/78. Học bài cũ: Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích