Bài giảng Bài 13 – tiết 64: đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 1. Đọc đoạn trích: Sgk/176,177 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: - Hà, nắng gớm, về nào... Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú: - Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát! Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ Con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên: - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhả thế này. (Làng – kim Lân) Có người hỏi: - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 1. Đọc đoạn trích: Sgk/176,177 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 2. Tìm hiểu đoạn trích: Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: - Hà, nắng gớm, về nào... Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú: - Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát! Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ Con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên: - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhả thế này. (Làng – kim Lân) Có người hỏi: - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! Có người hỏi: - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 1. Đọc đoạn trích: Sgk/176,177 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 2. Tìm hiểu đoạn trích: a. Đây là lời của những người tản cư. - Dấu hiệu: Có gạch đầu dòng trước lời trao và lời đáp. => Gọi là đối thoại. Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: - Hà, nắng gớm, về nào... Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú: - Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát! Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ Con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên: - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhả thế này. (Làng – kim Lân) Có người hỏi: - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! - Hà, nắng gớm, về nào... BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 1. Đọc đoạn trích: Sgk/176,177 2. Tìm hiểu đoạn trích: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ a. Đối thoại b. “- Hà nắng gớm, về nào”: Ông Hai nói với mình. - Có gạch đầu dòng. - Nói thành lời. => Độc thoại. BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 1. Đọc đoạn trích: Sgk/176,177 2. Tìm hiểu đoạn trích: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ b. Độc thoại a. Đối thoại c. Các câu: “Chúng nó cũng là trẻ con …. bằng ấy tuổi đầu”: - Ông Hai hỏi chính mình (Diễn ra trong suy nghĩ) - Không có gạch đầu dòng => Độc thoại nội tâm. BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 1. Đọc đoạn trích: Sgk/176,177 2. Tìm hiểu đoạn trích: a. Đối thoại b. Độc thoại ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ c. Độc thoại nội tâm. d. Tác dụng: Các hình thức trên làm cho câu chuyện sinh động và tính cách nhân vật bộc lộ rõ nét hơn. Là cuộc trò chuyện giữa hai người hoặc nhiều người - Nói một mình hoặc với ai đó trong tưởng tượng - Không thành lời BÀI 13 – TIẾT 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ Nói một mình hoặc với ai đó trong tưởng tượng - Thành lời - Có gạch đầu dòng giữa lời trao và lời đáp - Có gạch đầu dòng - Không có gạch đầu dòng * Ghi nhớ: Sgk/178 BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 1. Đọc đoạn trích: Sgk/176,177 2. Tìm hiểu đoạn trích: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ BÀI 13 – TIẾT 63: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ MỜI CÁC EM XEM PHIM BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ * Bài tập áp dụng: Cho biết đoạn trích sau đã dùng hình thức đối thoại, độc thoại hay độc thoại nội tâm? Đêm nay mẹ không ngủ được. Ngày mai là ngày khai trường lớp một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông xuống mà nói: “Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. (Cổng trường mở ra – Lý Lan) BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ II. Luyện tập * Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích? Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo… vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày. - Này, thầy nó ạ. Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì. - Thầy nó ngủ rồi à? - Gì? Ông lão khe khẽ nhúc nhích. - Tôi thấy người ta đồn… Ông lão gắt lên: - Biết rồi! Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt. (Kim Lân, Làng) BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ II. Luyện tập Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích? * Bài tập 1: STT Bà Hai (lời trao) Ông Hai (lời đáp) 1 - Này, thầy nó ạ. - … 2 - Thầy nó ngủ rồi à? - Gì? 3 - Tôi thấy người ta đồn ... - Biết rồi! Tâm trạng chán chường, buồn bả, đau đớn, thất vọng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc. BÀI 13 – TIẾT 64: I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ II. Luyện tập * Bài tập 1: * Bài tập 2: Viết đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó có sử dụng các hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm. Gợi ý: Các em có thể lựa chọn một trong các đề tài sau để viết: - Tình bạn - Tình mẹ - Học tập - Thầy cô ... HƯỚNG DẪN HỌC TẬP * Đối với bài học ở tiết học này: - Học thuộc ghi nhớ sgk/178. - Hoàn thành bài tập 2. - Sưu tầm thêm một số đoạn thơ, đoạn văn… có sử dụng các hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm. * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: Chuẩn bị bài mới: Luyện nói: tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm. - Đọc các đề trong sgk/179. - Lập dàn bài cho các đề đó. - Nhìn vào dàn bài, tập nói trước ở nhà, đến lớp trình bày trước tổ và lớp. Phân công chuẩn bị: - Đề 1: Nhóm 1 – 4 - Đề 2: Nhóm 2 - Đề 3: Nhóm 3