Bài giảng Ý nghĩa văn chương

KiÓm tra bµi cò C©u 1 : Nªu c¶m nghÜ cña em sau khi häc xong v¨n b¶n §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå ? C©u 2 : Khoanh trßn vµo c©u tr¶ lêi ®óng : 1. V¨n b¶n §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå ®­îc tr×nh bµy theo phÐp lËp luËn nµo lµ chñ yÕu ? A. Chøng minh. B. B×nh gi¶ng. C. B×nh luËn. C. Ph©n tÝch. 2. Theo t¸c gi¶ Ph¹m V¨n §ång, sù gi¶n dÞ trong ®êi sèng vËt chÊt cña B¸c Hå b¾t nguån tõ lÝ do g× ? A. V× tÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu sèng gi¶n dÞ. B. V× ®Êt n­íc ta cßn qu¸ nghÌo nµn, thiÕu thèn. C. V× B¸c sèng s«i næi, phong phó ®êi sèng vµ cuéc ®Êu tranh cña quÇn chóng nh©n d©n. D. V× B¸c muèn mäi ng­êi ph¶i noi g­¬ng B¸c. * T¸c gi¶ : Hoµi Thanh (1909 - 1982 ) - Quª ë x· Nghi Trung, huyÖn Nghi Léc, tØnh NghÖ An. - Lµ mét nhµ phª b×nh v¨n häc xuÊt s¾c. - N¨m 2000 «ng ®­îc nhµ n­íc phong tÆng gi¶i th­ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt. * T¸c phÈm : - ViÕt n¨m 1936 in trong s¸ch ( V¨n ch­¬ng vµ hµnh ®éng ), cã lÇn in l¹i ®· ®æi nhan ®Ò thµnh ý nghÜa vµ c«ng dông cña v¨n ch­¬ng. - Sau nµy nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ®· ®­a v¨n b¶n vµo trong cuèn B×nh luËn v¨n ch­¬ng, xuÊt b¶n n¨m 1998. - V¨n ch­¬ng xuÊt hiÖn khi con ng­êi cã c¶m xóc m·nh liÖt tr­íc mét hiÖn t­îng ®êi sèng. - V¨n ch­¬ng lµ niÒm xãt th­¬ng con ng­êi tr­íc nh÷ng ®iÒu ®¸ng th­¬ng. - C¶m xóc yªu th­¬ng m·nh liÖt tr­íc ph¸i ®Ñp lµ gèc cña v¨n ch­¬ng. Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch­¬ng lµ lßng th­¬ng ng­êi vµ réng ra th­¬ng c¶ mu«n vËt, mu«n loµi - Lßng nh©n ¸i . C©u hái th¶o luËn : (2 phót) Cã ý kiÕn cho r»ng : Quan ®iÓm vÒ v¨n ch­¬ng cña Hoµi Thanh b¾t nguån tõ lßng nh©n ¸i (lßng th­¬ng ng­êi, th­¬ng c¶ mu«n vËt, mu«n loµi) lµ ®óng nh­ng ch­a ®ñ. VËy em nghÜ nh­ thÕ nµo vÒ lêi nhËn xÐt trªn ? V× sao ? V¨n ch­¬ng sÏ lµ h×nh dung cña sù sèng mu«n h×nh v¹n tr¹ng. Ch¼ng nh÷ng thÕ, v¨n ch­¬ng cßn s¸ng t¹o ra sù sèng. VËy th×, hoÆc h×nh dung sù sèng, hoÆc s¸ng t¹o ra sù sèng, nguån gèc cña v¨n ch­¬ng ®Òu lµ t×nh c¶m, lµ lßng vÞ tha. Vµ v× thÕ, c«ng dông cña v¨n ch­¬ng còng lµ gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha. --> Ta cã thÓ hiÓu nhËn ®Þnh Êy nh­ sau : v¨n ch­¬ng ph¶n ¸nh ®êi sèng thËm chÝ s¸ng t¹o ra ®êi sèng lµm cho ®êi sèng trë nªn tèt h¬n, ®Ñp h¬n. Vµ sù s¸ng t¹o Êy b¾t ®Çu tõ c¶m xóc yªu tha thiÕt réng lín cña nhµ v¨n. Mét ng­êi h»ng ngµy chØ cÆm côi lo l¾ng v× m×nh, thÕ mµ khi xem truyÖn hay ng©m th¬ cã thÓ vui, buån, mõng, giËn cïng nh÷ng ng­êi ë ®©u ®©u, v× nh÷ng chuyÖn ë ®©u ®©u, h¸ ch¼ng ph¶i lµ chøng cí cho c¸i m·nh lùc l¹ lïng cña v¨n ch­¬ng hay sao ? V¨n ch­¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s½n cã; cuéc ®êi phï phiÕm vµ chËt hÑp cña c¸ nh©n v× v¨n ch­¬ng mµ trë nªn th©m trÇm vµ réng r·i ®Õn tr¨m ngh×n lÇn. --> Kh¬i dËy nh÷ng tr¹ng th¸i xóc c¶m cao th­îng cña con ng­êi. --> RÌn luyÖn, më réng thÕ giíi t×nh c¶m cña con ng­êi. * Cã kÎ nãi tõ khi c¸c thi sÜ ca tông c¶nh nói non, hoa cá, nói non, hoa cá tr«ng míi ®Ñp; tõ khi cã ng­êi lÊy tiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y lµm ®Ò ng©m vÞnh, tiÕng chim, tiÕng suèi nghe míi hay. --> V¨n ch­¬ng lµm ®Ñp vµ hay nh÷ng thø b×nh th­êng. * NÕu trong pho lÞch sö loµi ng­êi xãa c¸c thi nh©n, v¨n nh©n vµ ®ång thêi trong t©m linh loµi ng­êi xãa hÕt nh÷ng dÊu vÕt hä cßn l­u l¹i th× c¸i c¶nh t­îng nghÌo nµn sÏ ®Õn bùc nµo ! --> C¸c thi nh©n, v¨n nh©n lµm giµu sang cho lÞch sö nh©n lo¹i. - V¨n ch­¬ng lµm giµu t×nh c¶m con ng­êi. - V¨n ch­¬ng lµm ®Ñp, lµm giµu cho cuéc sèng. Khoanh trßn vµo ý tr¶ lêi ®óng trong c©u sau : Dßng nµo kh«ng ph¶i lµ néi dung ®­îc Hoµi Thanh ®Ò cËp ®Õn trong bµi viÕt cña m×nh ? A. Quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ nguån gèc cña v¨n ch­¬ng. B. Quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ nhiÖm vô cña v¨n ch­¬ng. C. Quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ c«ng dông cña v¨n ch­¬ng trong lÞch sö loµi ng­êi. D. Quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ c¸c thÓ lo¹i v¨n häc. V¨n nghÞ luËn cña Hoµi Thanh (qua ý nghÜa v¨n ch­¬ng ) cã g× ®Æc s¾c ? H·y chän mét trong c¸c ý sau ®Ó tr¶ lêi : - LËp luËn chÆt chÏ, s¸ng sña; - LËp luËn chÆt chÏ, s¸ng sña vµ giµu c¶m xóc; - Võa cã lý lÏ võa cã c¶m xóc, h×nh ¶nh. LuyÖn tËp : ( tr. 63 SGK ) Hoµi Thanh viÕt : " V¨n ch­¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s½n cã ". H·y dùa vµo kiÕn thøc v¨n häc ®· cã, gi¶i thÝch vµ t×m dÉn chøng ®Ó chøng minh cho c©u nãi ®ã. H­íng dÉn vÒ nhµ : - §äc l¹i v¨n b¶n ý nghÜa v¨n ch­¬ng vµ häc thuéc lßng Ghi nhí (tr.63 SGK). - §äc thuéc lßng mét ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n ý nghÜa v¨n ch­¬ng mµ em yªu thÝch. Vµ gi¶i thÝch v× sao mµ em yªu thÝch. - TËp viÕt mét ®o¹n v¨n chøng minh ng¾n cho ®Ò bµi sau : Chøng minh r»ng v¨n ch­¬ng "g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s½n cã ". - ChuÈn bÞ bµi ¤n tËp v¨n nghÞ luËn theo h­íng dÉn tr.66 SGK.