Bài giảng tiết 121: Sang thu_ Hữu Thỉnh

Hữu Thỉnh Tiết 121 I. Vài nét về tác giả, tác phẩm: 1. Tác giả : Tên đầy đủ: Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942. Quê: Huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc. Ông là nhà thơ thuộc thế hệ các nhà thơ chống Mĩ, ngòi bút gắn bó với đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn. Ông đã đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước. Hiện ông là: Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam. Một số tác phẩm chính của Hữu Thỉnh : 2.Tác phẩm : -Bài thơ in trong tập thơ: “Từ chiến hào tới thành phố” -Hoàn cảnh sáng tác: 2.Tác phẩm : - Bài thơ in trong tập thơ: “Từ chiến hào tới thành phố” + Thiên nhiên bắt đầu sang thu. + Đất nước vừa bước từ chiến tranh sang hoà bình (1977). - Hoàn cảnh sáng tác: II. Đọc - Tìm hiểu chung bài thơ: Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi. II. Đọc - Tìm hiểu chung bài thơ: * Thể loại: Thơ trữ tình thể năm chữ. * Cảm xúc chung của bài thơ: * Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với miêu tả. Những rung động và suy tư của nhà thơ trước cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa. *Cảnh hương ổi Nghệ thuật Nhân hoá Dùng từ ngữ, hình ảnh giàu sức gợi. *Tình (Tâm thế) Bỗng Thoáng bất giác Hình như Cảm nhận mơ hồ,mong manh  Tâm trạng ngỡ ngàng của nhà thơ chợt nhận ra thu về. 1. Khổ thơ thứ nhất: III. Phân tích bài thơ: Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về gió sương phả chùng chình hương ổi gió Sương Phả chùng chình Bỗng Hình như ? Hãy tìm và phân tích những hình ảnh thiên nhiên được tác giả miêu tả trong khổ thơ. ? Nhà thơ đã đón nhận những tín hiệu giao mùa trong tâm thế như thế nào ? se se 2. Khổ thơ thứ hai : Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu - sông - chim - đám mây Sông Chim đám mây dềnh dàng bắt đầu vội vã vắt nửa mình sang thu dềnh dàng bắt đầu vội vã Vắt nửa mình sang thu Nghệ thuật đối: C1: Sông/được lúc/dềnh dàng C2: Chim/bắt đầu/vội vã Diễn tả những vận động tương phản của các sự vật. Đất trời biến chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt. Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu Trong khổ thơ sau, hình ảnh thơ nào gây ấn tượng nhất đối với em? Tại sao? 2. Khổ thơ thứ hai : Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu - sông - chim - đám mây Sông Chim đám mây dềnh dàng bắt đầu vội vã vắt nửa mình sang thu dềnh dàng bắt đầu vội vã Vắt nửa mình sang thu Nghệ thuật đối: C1: Sông/được lúc/dềnh dàng C2: Chim/bắt đầu/vội vã Diễn tả những vận động tương phản của các sự vật. Đất trời biến chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt Nhà thơ mở rộng tầm nhìn để cảm nhận sự chuyển mình của đất trời sang thu trong tâm trạng say sưa. 3. Khổ thơ thứ ba: Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi. *Cảnh Nắng - mưa – sấm Hàng cây Hạ nhạt dần Thu đậm nét nắng mưa Sấm hàng cây (vẫn còn-đã vơi-cũng bớt) (đứng tuổi) đứng tuổi Vẫn còn- Đã vơi- cũng bớt Bản lĩnh, cứng cỏi (vững vàng trước thử thách) Điềm tĩnh ( chín chắn, trầm lặng) Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi * Tả thực: sấm và hàng cây lúc sang thu. Sấm: Vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời. Hàng cây đứng tuổi: Con người từng trải. * ý nghĩa ẩn dụ: Sấm hàng cây đứng tuổi “Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình – khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.” ( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh) 3. Khổ thơ thứ ba: Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi *Cảnh Nắng - mưa - sấm Hàng cây Hạ nhạt dần Thu đậm nét nắng mưa Sấm hàng cây (vẫn còn-đã vơi-cũng bớt) (đứng tuổi) đứng tuổi Vẫn còn Đã vơi cũng bớt Bản lĩnh, cứng cỏi (vững vàng trước thử thách) Điềm tĩnh ( chín chắn, trầm lặng) * Từ cảnh vật gợi những suy ngẫm sâu xa, kín đáo về cuộc đời. Cảnh vật sang thu và con người cũng ở độ “sang thu”. IV.Tổng kết bài Sang thu ( Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa) khổ I khổ II khổ III cảnh (thiên nhiên) tình (cảm nghĩ) Nghệ thuật ?Hãy điền những kiến thức khái quát nhất về giá trị nội dung (cảnh và tình), giá trị nghệ thuật của bài thơ vào sơ đồ dưới đây: Sang thu ( Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa) khổ I khổ II khổ III cảnh (thiên nhiên) tình (cảm nghĩ ) Tín hiệu thu về Ngỡ ngàng Đất trời sang thu Ngắm nhìn Đổi thay sâu kín Trầm ngâm IV.Tổng kết bài Nghệ thuật Nhân hoá, ẩn dụ kết hợp đối… Từ ngữ giàu sức gợi, hình ảnh giàu tính tượng trưng. (thấp, hẹp, gần) (bất giác) (cao, rộng, xa) (tri giác) (ngoài vào trong) (suy ngẫm) Sang thu thiên nhiên Đất nước đời người tính đa nghĩa của bài thơ V. Luyện tập: Hãy đọc những câu thơ về mùa thu mà em biết. Nêu cảm nhận về một câu thơ mà em yêu thích nhất. Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu Vẫn còn bao nhiêu nắng Đã vơi dần cơn mưa Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi. - Học thuộc bài thơ. - Viết một đoạn văn trình bày cảm nhận về cảnh sang thu trên phố em. - Soạn bài: Nói với con. Bài tập về nhà xin chân thành cảm ơn !