Bài giảng Sinh học 7 - Tiết 29: Thực hành xem băng hình về tập tính của sâu bọ

Sinh HäC LíP 7Bài 28 – Tiết 29 THỰC HÀNH XEM BĂNG HÌNH VỀ TẬP TÍNH CỦA SÂU BỌ TIẾT 29: BÀI 28: THỰC HÀNH: XEM BĂNG HÌNH VỀ TẬP TÍNH CỦA SÂU BỌ Lớp Saâu boï thuoäc ngaønh chaân khôùp, có số lượng loài phong phú nhất trong giới Động vật ( khoảng gần 1 triệu loài) gấp 2 – 3 lần số loài của các động vật còn lại. Sâu bọ phân bố ở khắp nơi trên trái đất, chuùng giöõ moät vai troø quan troïng trong giôùi töï nhieânTỷ lệ số lượng các loài trong các ngành, lớp Động vật.TIẾT 29: BÀI 28: THỰC HÀNH: XEM BĂNG HÌNH VỀ TẬP TÍNH CỦA SÂU BỌ Tập tính sâu bọ là những hoạt động sống đặc trưng đáp ứng lại tác nhân của ngoại cảnh, có các đặc điểm:+ Thể hiện hoạt động sống của sâu bọ, đặc biệt về dinh dưỡng và sinh sản+ Đáp ứng của sâu bọ với các kích thích bên ngoài hay bên trong cơ thể.+ Gia tăng tính thích nghi và tồn tại của sâu bọ.+ Có khả năng chuyển giao được từ các thể này sang cá thể khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác. TẬP TÍNH Quan sát và thảo luận nhóm hoàn thành nội dung bảng sauTên động vật quan sát đượcMôi trường sống Cách dinh dưỡngTự vệ tấn công Đặc điểm khác Làm tổSinh sản12..1)TËp tÝnh ®éng vËt lµ g×? TËp tÝnh ®éng vËt lµ chuçi nh÷ng ph¶n øng tr¶ lêi l¹i c¸c kÝch thÝch cña m«i tr­êng (bªn trong - bªn ngoµi).2)Ý nghÜa: gióp §V thÝch nghi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn.3) C¸c lo¹i tËp tÝnh: TËp tÝnh bÈm sinh: TËp tÝnh häc ®­îc: TËp tÝnh hçn hîp:Cấu tạo chung của sâu bọThần kinh, giác quan ở sâu bọ phát triển là cơ sở quan trọng của tập tínhNội dung chính của băng hình:Giác quan: 5 giác quanThần kinhTập tính: + Tập tính về sinh sản + Tập tính thích nghi - tồn tại. + Tập tính về dinh dưỡng.1. VỀ GIAÙC QUANTIẾT 29: BÀI 28: THỰC HÀNH: XEM BĂNG HÌNH VỀ TẬP TÍNH CỦA SÂU BỌ Saâu boï coù ñuû 5 giaùc quan 1 - XUÙC GIAÙC Xuùc giaùc bieåu thò döôùi daïng caùc loâng vaø caùc raâu cuûa chuùng, ñaëc bieät laø hai raâu daøi phía tröôùc2 - Khöùu giaùc ôû daïng caùc hoá treân raâu. - Khöùu giaùc cuûa loaøi ruoài raát nhaïy. - Ôû vaøi loaøi böôùm, chuùng coù theå nhaän ra caùc muøi cuûa nhau caùch xa haøng km 3 - Vò giaùc laø caùc nhuù loài ôû tua mieäng hay ôû đầu chaân (Bướm) Saâu boï laø nhöõng nhaø voâ ñòch nhaän ra caùc vò duø noàng ñoä pha raát loaõng 4 - Thò giaùc cuûa saâu boï raát ñaëc bieät. Moät soá loaøi coù maét keùp,coù theå ñieàu chænh ñeå nhìn thaáy tia töû ngoaïi. Moät soá loaøi vöøa coù maét ñôn vöøa coù maét keùp. Chuùng coù theå nhìn vôùi goùc nhìn raát roäng 5 – Thính giác caùc loâng vaø caùc raâu cuûa saâu boï raát nhaïy vôùi caùc dao ñoäng aâm, giuùp chuùng ñònh höôùng ñöôïc nguoàn aâm phaùt ra, thaäm chí loaøi muoãi coøn nghe ñöôïc sieâu aâm. 2. THẦN KINH Naõo saâu boï phaùt trieån, coù 3 phaàn : Naõo tröôùc, naõo giöõa vaø naõo sau. Đây là cơ sở thần kinh của các tập tính và hoạt động bản năng của sâu bọ.TIẾT 29: BÀI 28: THỰC HÀNH: XEM BĂNG HÌNH VỀ TẬP TÍNH CỦA SÂU BỌ - Em hãy quan sát, theo dõi một số tập tính của sâu bọ thường thể hiện: trong tìm kiếm, cất giữ thức ăn, trong sinh sản và trong quan hệ giữa chúng với con mồi hoặc kẻ thù. - Ghi chép các diễn biến của từng tập tính ở sâu bọ sau khi xem xong băng hình.3. a - Tập tính về dinh dưỡng: Phần lớn đây là tập tính học được từ bố mẹ, từ quá trình sống của bản thân động vậtĐàn kiến tha thức ăn về tổKiến chăn nuôi dệp sáp để hút dịch ngọt do dệp tiết ra làm nguồn thức ănKiến khâu tổKiến định hướng, di chuyểnBắt mồi sốngSăn mồi sốngVe sầu hút nhựa câyTËp tÝnh dinh d­ìngBọ cánh cứng hút nhựa câyOng maätSâu bọ thụ phấn cho hoaẤu trùng ongSáp ongTổ ong tự nhiênKiến trúc tổ ongẤu trùng ongTập tính bầy đànTổ chức đàn ongMuỗi Anôphen Muỗi thường Bọ xít xanhẤu trùng bọ xítBọ xít đỏThành trùng,trứng, ấu trùng sâu ăn tạp trong đấtThiệt hại do sâu ăn tạp trên lá đậu nành, ớt, cải, xà lách, dưa hấuẤu trùng,thành trùng rệp cảiLá cải bị rệpCác loài sâu hại rauThành trùng, ấu trùng sâu tơThiệt hại do sâu tơ trên lá cải bẹ xanhẤu trùng,Thành trùng sâu đoBọ hungTIẾT 29: BÀI 28: THỰC HÀNH: XEM BĂNG HÌNH VỀ TẬP TÍNH CỦA SÂU BỌ 2 TẬP TÍNH SINH SẢNBao gồm các hoạt động ghép đôi, sinh sản và chăm sóc bảo vệ thế hệ sau* Hoạt động ghép đôi gồm các quan hệ đực, cái trước sinh đẻ.Trong hoạt động ghép đôi, việc phát ra các tín hiệu kích thích và kêu gọi con cái là rất quan trọng kích thích chủ yếu từ bên ngoài nhờ cơ quan thụ cảm khứu giác, thị giác, thính giác.TIẾT 29: BÀI 28: THỰC HÀNH: XEM BĂNG HÌNH VỀ TẬP TÍNH CỦA SÂU BỌ Hoạt động ghép đôi Nhieàu loaøi nhö ve, boï caùnh cöùng . . . Coù giai ñoaïn saâu aáu truøng keùo daøi tôùi 3 naêm, coøn giai ñoaïn tröôûng thaønh ngaén , haàu nhö chæ laøm nhieäm vuï duy trì noøi gioáng .Hoạt động ghép đôiVe sầu Phaàn lôùn caùc saâu boï traûi qua bieán thaùi trong moät voøng ñôøi :1- Bieán thaùi hoaøn toaøn - Böôùm tröôûng thaønh, giao phoái ñeû ra tröùng, tröùng nôû ra saâu - Saâu phaùt trieån thaønh aáu truøng , aáu truøng bieán thaùi thaønh con tröôûng thaønh.Con non ăn láKénChu trình phát triển của con tằmBướm ngàiTrứngSâu nonKénNhộng2 - Bieán thaùi khoâng hoaøn toaøn - Caøo caøo (chaâu chaáu) ñeû ra tröùng. - Tröùng nôû ra caøo caøo con vaø loät xaùc nhieàu laàn ra caøo caøo tröôûng thaønh. - Con tröôûng thaønh bao giôø cuõng coù 3 ñoâi chaân, ñaàu coù 2 raâu, vaø hoâ haáp baèng heä thoáng oáng khí Nhieàu loaøi nhö ve, boï caùnh cöùng . . . Coù giai ñoaïn saâu aáu truøng keùo daøi tôùi 3 naêm, coøn giai ñoaïn tröôûng thaønh ngaén , haàu nhö chæ laøm nhieäm vuï duy trì noøi gioáng .Hoạt động sinh sảnVe sầu2. TËp tÝnh sinh s¶n: Tạo kén Moâi tröôøng soáng cuûa caùc giai ñoaïn cuõng khaùc nhau: aáu truøng cuûa chuoàn chuồn (con baø muï) soáng döôùi nöôùc ñang saên moài.Hoạt động sinh sản Nhieàu loaøi nhö ong , moái, kieán soáng taäp trung thaønh ñaøn coù toå chöùc chaët cheõ nhö moät “xaõ hoäi” . Taát nhieân ñaây chæ laø baûn naêng 3.TAÄP TÍNH: THÍCH NGHI VAØ TOÀN TAÏITổ mốiTổ mối 3- TAÄP TÍNH THÍCH NGHI VAØ TOÀN TAÏI Saâu boï soáng thích nghi vôùi moâi tröôøng. Trong ñieàu kieän thuaän lôïi chuùng sinh soâi naûy nôû raát nhieàu gaây ra ñaïi dòch : Chaâu chaáu , raày naâu . . TAÄP TÍNH: THÍCH NGHI VAØ TOÀN TAÏINhiều loài sâu bọ có khả năng ngụy trang tránh kẻ thù, chúng thay đổi dáng vẻ bề ngoài như cảnh vật môi trường xung quanh nóBọ que giống như cành câyBọ xítỨng dụng tập tính trong chăn nuôi, trong trồng trọtVD: Bọ rùa được thả để diệt rệt cam,Dựa vào tập tính giao phối của nhiều loại côn trùng gây hại tạo ra cá thể đực bất thụ để chúng không có khả năng sinh sản và dần biến mất.Bọ rùaBọ rùa tiêu diệt rệpCà cuốngTinh dàu - Cà cuốngThảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau:1. Qua xem băng hình em hãy cho biết: Sâu bọ có những tập tính cơ bản nào?2. Mỗi tập tính được biểu hiện qua những hoạt động nào?3. Giải thích tại sao sâu bọ có thể thực hiện được các hoạt động trong mỗi tập tính trênThu hoạch: Ghi chép ngắn gọn về từng tập tính của sâu bọ sau khi xem xong băng hình