Bài giảng Ngữ văn lớp 10 Tiết 85: Trao duyên

CHÀO MỪNG CÁC THẦY Cễ GIÁO TỚI DỰ GIỜ VỚI Cễ TRề LỚP 10 K TIẾT 85 TRAO DUYấNThiết kế bài dạy: Nguyễn Thị Kim OanhTổ văn- Trường THPT Lờ Quớ Đụn Thành phố Thỏi BỡnhTượng đài Nguyễn Du tại khu lưu niệm Nguyễn Du ở Hà TĩnhPhần mộ đại thi hào Nguyễn Du tại Nghi Xuõn - Hà Tĩnh- Cảm hứng chủ đạo của T.Kiều là gì?- Cảm hứng ấy được thể hiện qua cỏc khớa cạnh nào của tỏc phẩm?- Cảm hứng nhân đạo. - Thể hiện qua cỏc khớa cạnh:+ Một bản cỏo trạng đanh thộp xó hội phong kiến bất nhõn, tàn bạo.+ Một tiếng kờu tiếng kêu đau đớn, đứt ruột về số phận con người trong xó hội phong kiến.+ Một giấc mơ về tỡnh yờu, tự do, hạnh phỳc.Kiểm tra bài cũT r a o d u y ê n I- Vị trí đoạn trích:Vị trớ đặc biệt+ Từ cõu 723 - 756 / 3254+ Khộp lại cuộc sống ờm đềm, hạnh phỳc, mở ra “đoạn trường tân thanh” 15 năm lưu lạc của Thuý Kiều. Khi gia đình Kiều gặp sự biến+ Kiều quyết định bán mình chuộc cha.+ Đành xa lìa người yờu đã thề nguyền, đính ước.+ Trao duyên cho em là Thuý Vân.THUí KIỀUĐoạn trớch thuộc phần nào của tỏc phẩm?Bản chữ Nụm đoạn trớch “Trao Duyờn”ễng Vũ Văn Kớnh khảo lụcCậy em, em cú chịu lời,Ngồi lờn cho chị lạy rồi sẽ thưa.Giữa đường đứt gỏnh tương tư,Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.Kể từ khi gặp chàng Kim,Khi ngày quạt ước khi đờm chộn thề.Sự đõu súng giú bất kỡ,Hiếu tỡnh khụn lẽ hai bề vẹn hai.Ngày xuõn em hóy cũn dài,Xút tỡnh mỏu mủ thay lời nước non.Chị dự thịt nỏt xương mũn,Ngậm cười chớn suối hóy cũn thơm lõy.Chiếc vành với bức tờ mõy,Duyờn này thỡ giữ vật này của chung.Dự em nờn vợ nờn chồng,Xút người mệnh bạc ắt lũng chẳng quờn.Mất người cũn chỳt của tin,Phớm đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.Mai sau dự cú bao giờ,Đốt lũ hương ấy so tơ phớm này.Trụng ra ngọn cỏ lỏ cõy,Thấy hiu hiu giú thỡ hay chị về.Hồn cũn mang nặng lời thề,Nỏt thõn bồ liễu, đền nghỡ trỳc mai.Dạ đài cỏch mặt khuất lời,Rưới xin giọt nước cho người thỏc oan.Bõy giờ trõm gẫy gương tan,Kể làm sao xiết muụn vàn ỏi õn !Trăm nghỡn gửi lại tỡnh quõn,Tơ duyờn ngắn ngủi cú ngần ấy thụi !Phận sao phận bạc như vụi !Đó đành nước chảy hoa trụi lỡ làng. Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!Thụi thụi thiếp đó phụ chàng từ đõy!”T r a o d u y ê n Thuý KiềuKim TrọngThuý Võn * Cuộc trao duyờn: Trực tiếpGiỏn tiếpGợi ý tỡm bố cụcT r a o d u y ê n Đoạn trớch được chia thành mấy đoạn? Nờu nội dung chớnh của từng đoạn?2 - Kiều hướng đến Kim Trọng trong nỗi đau tuyệt vọng (8 câu còn lại)II- Bố cục : Chia làm 2 phần1- Kiều trao duyên cho Thuý Vân ( 26 câu)- Đặt vấn đề trao duyên (8 cõu) - Thuyết phục (4 cõu)T r a o d u y ê n -Trao kỉ vật (6 cõu)- Tõm sự (8 cõu)T r a o d u y ê n III- Phân tích:1- Kiều trao duyên cho Thuý Vân ( 26 câu)a. Đặt vấn đề trao duyênCậy em, em cú chịu lờiNgồi lờn cho chị lạy rồi sẽ thưa- Từ ngữ:“cậy”:“chịu”:“thưa”:Tin tưởng mà gửi gắm, hi vọng.Bắt buộc, thụng cảm mà nhận.Trang trọng Lời lẽ, ngụn ngữ được lựa chọn chớnh xỏc, chặt chẽ => ngụn ngữ của lớ trớ. - Hành động: "lạy"Hạ mỡnhVan lơnTrõn trọng, kớnh cẩn, hàm ẩn sự biết ơn đến khắc cốt ghi tõm. Tạo khụng khớ trang trọng và thiờng liờng của cuộc trao duyờnTrửụực khi trao duyeõn, Kieàu ủaừ lựa chọn lời lẽ thế nào để núi với em?III- Phân tích:T r a o d u y ê n "Sự đõu súng giú bất kỡ"- Tõm sự với Võn về tỡnh yờu khăng khớt nhưng dang dở với Kim Trọng. Kiều phải hi sinh tỡnh yờu để làm trũn chữ hiếu.1- Kiều trao duyên cho Thuý Vâna. Đặt vấn đề trao duyênGiữa đường đứt gỏnh tương tư,Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.Kể từ khi gặp chàng Kim,Khi ngày quạt ước khi đờm chộn thề.Sự đõu súng giú bất kỡ,Hiếu tỡnh khụn lẽ hai bề vẹn hai.- Nhờ em chấp nhận thiệt thũi, thay mỡnh chắp nối mối duyờn tỡnh. Trong khoõng khớ trang trọng của cuoọc trao duyeõn, Kieàu ủaừ “thửa” vụựi em ủieàu gỡ ? III- Phân tích:T r a o d u y ê n Ngày xuõn em hóy cũn dài,Xút tỡnh mỏu mủ thay lời nước non.Chị dự thịt nỏt xương mũn,Ngậm cười chớn suối hóy cũn thơm lõy.▪ Thuý Võn cũn trẻ, cũn cú tương lai.▪ Thuý Võn với Thuý Kiều là chỗ mỏu mủ tỡnh thõm.▪ Nếu phải chết, Thuý Kiều cũng vui lũng. Sử dụng cỏch núi dõn gian (cỏc thành ngữ) tạo hiệu quả thuyết phục cao.1- Kiều trao duyên cho Thuý Vân ( 26 câu)a. Đặt vấn đề trao duyên b. Thuyết phục Lời cậy nhờ chõn thành và tha thiết. Cỏch núi thụng minh, khụn khộo, vừa lớ trớ, vừa tỡnh cảm, khiến Võn khụng thể chối từ.Kiều đó thuyết phục Võn như thế nào? Em hiểu gỡ về Kiều qua lời trao duyờn?III- Phân tích:T r a o d u y ê n Vầng trăng vằng vặc giữa trời,Đinh ninh hai miệng một lời song song.- Kỉ vật được nhắc đến: ▪ Chiếc vành ▪ Tờ mõy ▪ Phớm đàn ▪ Mảnh hương  Minh chứng cho tỡnh yờu thiờng liờng, say đắm của Kim - Kiều Chiếc vành với bức tờ mõy,Duyờn này thỡ giữ vật này của chung.Dự em nờn vợ nờn chồng,Xút người mệnh bạc ắt lũng chẳng quờn.Mất người cũn chỳt của tin,Phớm đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.c. Trao kỉ vật1- Kiều trao duyên cho Thuý Vân ( 26 câu)a. Đặt vấn đề trao duyên b. Thuyết phục- Trao kỉ vật Dứt tỡnh với Kim Trọng. Để Vân không bị khó xửSự chu đáo, hiểu cho người khỏcSau lụứi trao duyeõn thoỏng thieỏt, Kieàu chuỷ ủoọng trao laùi cho Vaõn nhửừng kyỷ vaọt naứo ? Việc nhắc lại những kỉ niệm tỡnh yờu cú ý nghĩa gỡ? Theo em việc Kiều trao kỷ vật cho Thuý Võn cú mấy lý do ? III- Phân tích:T r a o d u y ê n c. Trao kỉ vậtNhịp thơ 4/4 đứt đoạn như tiếng khúc. Tỡnh duyờn thuộc về Thuý Võn.1- Kiều trao duyên cho Thuý Vân ( 26 câu)a. Đặt vấn đề trao duyên b. Thuyết phục“Duyờn này thì giữ”: Của Kim Trọng, của chị, của em.“Ngày xưa”: Thời gian tâm lí, cảm nhận bằng nỗi đauXưa: Đẹp đẽNay: Tan vỡ Miờu tả nội tõm nhõn vật tinh tế bằng nghệ thuật tương phản ( giữa lớ trớ và tỡnh cảm, giữa lời núi và hành động ) thể hiện nỗi đau đớn, giằng xộ, luyến tiếc của Kiều với tỡnh yờu mónh liệt nhưng giàu đức hi sinh. “Của tin”: Vật làm tin để lại cho nhau.“Vật này của chung”:Kiều trao kỷ vật cho em trong tâm trạng như thế nào?Hiểu thế nào cỏc từ : thỡ giữ, của chung, của tin, ngày xưa?Nhận xột về nghệ thuật miờu tả nội tõm nhõn vật của Nguyễn Du?- Tõm trạng giằng xộ, đầy mõu thuẫnd. Dặn dũ em:Mai sau dự cú bao giờ,Đốt lũ hương ấy so tơ phớm này.Trụng ra ngọn cỏ lỏ cõy,Thấy hiu hiu giú thỡ hay chị về.Hồn cũn mang nặng lời thề,Nỏt thõn bồ liễu, đền nghỡ trỳc mai.Dạ đài cỏch mặt khuất lời,Rưới xin giọt nước cho người thỏc oan.III- Phân tích:T r a o d u y ê n c. Trao kỉ vật1- Kiều trao duyên cho Thuý Vân ( 26 câu)a. Đặt vấn đề trao duyên b. Thuyết phục- Tâm sự về nỗi đau khủng khiếp: Nếu phải xa lìa tình yêu, đối với Kiều coi như đã chết ! + Liên tiếp nhiều từ ngữ chỉ cái chết: “thịt nát xương mòn” “chín suối”“mệnh bạc” “Mất người” “Hồn” “Nát thân bồ liễu” “Dạ đài” “thác oan”Cuộc sống cõi âm: chập chờn, ma mị, thần linh+ Tưởng tượng Mỡnh đó chếtHồn bay về trong gió, mang nặng lời thề. Âm dương cách trở. => Lời của một oan hồn thốm được tri õm, đồng cảm. Nguyễn Du khụng chỉ thấu hiểu mà cũn húa thõn vào cảnh ngộ của Kiều để núi lờn nỗi đau đú bằng những dũng độc thoại nội tõm của nhõn vật.Sau khi trao duyeõn, trao kyỷ vaọt tỡnh yeõu, Kieàu ủaừ caờn daởn Vaõn ủieàu gỡ ? Qua nhửừng lụứi caờn daởn aỏy, em hiểu gỡ về tõm trạng của Kiều ?Thỏi độ dứt khoỏt, suy nghĩ nhõn hậu nhưng lũng yờu vẫn đau đớn, ai oỏn.T r a o d u y ê n 1. TK trao duyên cho TVIII- Phân tích:2. Kiều hướng đến Kim Trọng trong nỗi đau tuyệt vọng-Thực tại: “Trâm gẫy gương tan” “Tơ duyên ngắn ngủi”-Quá khứ:“ Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân”. > Bế tắcIV- Tổng kết: - Nghệ thuật: Miờu tả nội tõm nhõn vật qua nghệ thuật dựng từ ngữ, hỡnh ảnh phong phỳ.- Nội dung: Đoạn trích đã cho thấy bi kịch tỡnh yờu, thõn phận bất hạnh và nhõn cỏch cao đẹp của Thuý Kiều qua một cuộc trao duyên chu đáo, chân tình nhưng đầy đau thương cay đắng.T r a o d u y ê n - Thụng minh, tinh tế, trọng õn nghĩa, cao thượng, giàu đức hi sinh1. Vieọc trao duyeõn cuỷa Kieàu vaứ dieón bieỏn taõm traùng cuỷa naứng sau khi trao duyeõn ủaừ noựi leõn ủieàu gỡ veà nhaõn caựch cuỷa ngửụứi con gaựi baỏt haùnh? Thảo luận 2. Thành cụng quan trọng và đặc sắc nhất về nghệ thuật của Nguyễn Du trong đoạn trớch này là gỡ? A. Miờu tả tõm lớ nhõn vật B. Lựa chọn, sử dụng từ ngữ, hỡnh ảnh C. Dựng đối thoại, độc thoại D. Tạo tỡnh huống đầy mõu thuẫn Thảo luận3. Nhận xét sau đúng hay sai? Giải thích ngắn gọn bằng 1, 2 câu: Trong đêm trao duyên, Thuý Kiều đã đem duyên chị buộc vào duyên em nhưng tình yêu Kim Trọng của nàng thì không thể trao và không muốn trao dù là cho em gái ruột. Thảo luận4. Lựa chọn nhan đề đoạn trích mà em thấy phù hợp và hay nhất?a. Trao duyên b. Thuý Kiều dặn dò Thuý Vânc. Cái đêm hôm ấyd. Bi kịch tình đầu Thảo luậnChõn thành cảm ơn các thõ̀y cụ giáo, các em học sinh