Bài giảng môn Văn 12: Bên kia sông Đuống (Hoàng Cầm) (1)

Bªn kia s«ng ®uèngHoµng CÇmT¸c gi¶:I: Giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬1. VÒ t¸c gi¶.a. Cuéc ®êi.Tªn thËt: Bïi T»ng ViÖt.Bót danh: Lª Kú Anh.Sinh n¨m 1922Quª Th«n L¹c Thæ, x· S«ng Hå,huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh. ThÕ giíi kinh B¾c Nói Thiªn ThaiChïa bót th¸pTranh ®«ng HåLµn ®iÖu quan hä say ®¾m lßng ng­êiNu«i d­ìng hån th¬ Hoµng CÇmHoµng CÇm thêi trÎHoµng CÇm hiÖn naytranh ®«ng hå-®¸m c­íi chuétTranh ®«ng hå-®µn lîn ©m d­¬ngb. Sù nghiÖpKÞch th¬: “KiÒu Loan”, “HËn Nam quan”, “Lªn ®­êng”Tr­êng ca: TiÕng h¸t quan hä TiÕng h¸t Tr­¬ng ChiTruyÖn th¬: Men ®¸ vµngC¸c tËp th¬: M­a thuËn thµnh VÒ Kinh B¾cTËp v¨n xu«i Hoµng CÇm:“Th¬ Hoµng CÇm viÕt th¼ng mét m¹ch, mét h¬i “Th¬ Hoµng CÇm viÕt th¼ng mét m¹ch, mét h¬i, nh÷ng lêi th¬ tõ tr¸i tim anh rãt th¼ng vµo lßng b¹n ®äc kh«ng s¾p xÕp, kh«ng trang ®iÓm, gièng nh­ n­íc tõ khe ®¸ tu«n ra, nh­ hoa mäc tù nhiªn ngoµi ®ång néi. Th¬ anh mang sù trinh nguyªn cña t×nh c¶m”.[GS. Hoµng Nh­ Mai]®ªm th¸ng 04/1948 khi nghe tin quª h­¬ng bªn kia s«ng ®uèng bÞ giÆc tµn ph¸.ë bªn nµy s«ng ®uèng trong t©m tr¹ng nhí th­¬ng, xãt xa, nuèi tiÕc c¨m giËn, t¸c gi¶ ®· thøc tõ 12 giê ®ªm cho ®Õn 4giê30 phót s¸ng ®Ó s¸ng t¸c bµi th¬ nµy.“Toµn th©n t«i run lªn, nh÷ng h×nh ¶nh, ©m thanh, mµu s¾c dÖt nªn quª h­¬ng th©n yªu cña t«i giê nh­ ch×m trong löa ch¸y, n­íc m¾t vµ trong m¸u mçi c©u viÕt ra, t«i c¶m thÊy ín l¹nh c¶ x­¬ng sèng. D­êng nh­ chóng tõ ®ã mµ ra.”2. VÒ Hoµn c©nh s¸ng t¸c.1. C¶m nhËn chung vÒ bµi th¬.ThÓ th¬: Tù do, c©u th¬ dµi ng¾n kh¸c nhau.¢m ®iÖu: Nhí th­¬ng, xãt xa, c¨m giËnKh«ng gian vµ thêi gian: BiÕn tÊu linh ho¹t, ®a chiÒu Bªn kia - Bªn nµy X­a - Nay HiÖn thùc - ¶o ¶nh Hßa trén vµo nhau nh­ mét dßng ch¶y tõ bªn “nµy s«ng ®uèng” vÒ víi “bªn kia s«ng §uèng”  thÕ giíi kinh B¾c.®äc - hiÓu bµi th¬a. Vïng quª g¾n liÒn víi dßng s«ng.ThÕ giíi kinh b¾c trong håi t­ëngS«ng ®uèngC¸t tr¾ng ph»ng l×LÊp lo¸ng trong thiªn nhiªn, trong t©m hånNghiªng nghiªng trong thêi gian, Nghiªng nghiªng trong kh«ng gian,Nghiªng nghiªng trong t©m t­ëngSinh thÓ cã t©m hån, nh©n chøng lÞch sö l­u gi÷ nh÷ng kû niÖm vui, buån.b. Vïng quª trï phó, b×nh yªn vµ giµu truyÒn thèng.Vïng quªNg« khoai biªng biÕc. H­¬ng lóa nÕp th¬m nång.Tranh ®«ng Hå t­¬i trong, s¸ng bõng.Nói thiªn thai, chïa bót th¸p.Chî Hå, Chî Sñi, §ång TØnh, Huª, CÇu.Cã nh÷ng ng­êi d©n hiÒn lµnh ch¨m chØNh÷ngCô giµ ph¬ ph¬ tãc b¹c.Em sét so¹t quÇn n©u.Nµng m«i c¾n chØ quÕt trÇu.G­¬ng mÆt th©n quen cña quª h­¬ng ®Êt n­ícVÎ ®Ñp riªng mang dÊu Ên thÈm mü thêi ®¹iNh÷ng c« g¸iKhu«n mÆt bóp sen.Khu«n mÆt bõng lªn nh­ dùng tr¨ng.Hµng xÐn r¨ng ®en.C­êi nh­ mïa thu to¶ n¾ng.c. Mét vïng quª tan t¸c, ®au th­¬ng.Khñng khiÕp v×Ngïn ngôt löa hung tµnNhµ ta ch¸yRuéng ta kh«L­ìi lª nhuém ®á s¾c m¸uTan t¸c, chia l×a ®«i ng¶C©u hái tu tõVÒ ®©u ?®i vÒ ®©u ?Ng­êi ë ®©u ?NghÖ thuËt so s¸nh ®éc ®¸o: Sao xãt xa nh­ rông bµn tay.H×nh ¶nh bµ mÑ: Cßm câi g¸nh hµng rong B­íc cao thÊp ®i trong ®­êng tr¬n, m­a l¹nh M¸i ®Çu b¹c ph¬H×nh ¶nh c¸c em th¬: Ngµy tranh nhau mét b¸t ch¸o ng« ®ªm lÝu rÝu chui gÇm gi­êng tr¸nh ®¹n ó í c¬n mª Thon thãt giËt m×nh.MÆc yÕm th¾m.EmC­êi mª ¸nh s¸ng..Th¾t lôa hång.Mu«n lßng xu©n xanh.Kinh b¾c trong kh¸t vängLéng lÉy, rùc rì, trÎ trung, xung m·n.Héi tô cña Quª H­¬ng, cña hån d©n téc.Em trÎ m·i trong dßng ch¶y v¨n ho¸ vµ trong t©m trÝ b¹n ®äc.Tæng kÕt Hoµng CÇm, nhµ th¬ cña Kinh B¾c. Lµm rung ®éng biÕt bao tr¸i tim, biÕt bao thÕ hÖ ng­êi ViÖt bëi lßng yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc . Bµi th¬ cã søc lan sèng m·i trong lßng ®éc gi¶